Dis vanweë sy klein oppervlak dat ’n klippie in die skoen jou so irriteer, het ou Bles met die deurskynende beehive ons op skool geleer. Maar dit wat nou in my sandaal is, steek seer. ’n Duwweltjie? Ek maak die bandjie los, skud die skoen uit. Dis tog ’n klippie. ’n Eienaardige een met skerp uitsteeksels. Nogal swaar vir sy grootte ook. Ek tel dit op, netnou trap iemand anders daarop, en druk die voordeurklokkie.

Sarie Marais klink elektronies, maar verroes op. Dáár trek die klippie en val in die vislose dam langs die stoep. Die water is troebel, fyn rimpels kring langsaam. 

’n Sleutel draai byna dadelik in die slot, asof die inwoner vir my en Ian sit en wag het. “Ant Rosa,” sê sy agter groot borste wat soos ’n kreef se oë kante toe kyk. Sy glimlag, gee ons elkeen ’n druk. “Ag, kinders, ek’s so bly julle’t my kom haal, dankie,” sê sy in ’n stem so verweer soos haar huis, waarskynlik die oudste in Panorama. “Hoe heerlik om uit te gaan vir ete, ek sukkel mos maar elke maand Checkers toe vir McCain.” Sy lag, haar vel kraak soos marmer.

Ant Rosa trek haar ooglede plat teen die flou son en druk die lendelam houtkruisie stewig in die potplantgrond. Die wind skep die herfsblare wat op die stoep lê. Lyk na ’n week s’n. “Ai, verskoon tog. Die ou jong het nie gekom nie. Lui, sê ek julle. Nes ou Adam-hulle op die plaas. Hulle’t nog gesuip ook. Maar julle kinders dink mos hulle hoort in die parlement.”

’n Vliegtuig dreun voor ons dit sien. Ek hoop op goddelike ingryping, ek wil nóú met ’n gin en tonic in my gunsteling sitplek, 17A, sit.

Terwyl ant Rosa brabbel, spring-spring die moesie op haar bolip. “Kom gou in. Ek wil seker maak alles is af.” Sy skud haar hare, lank vir ’n vrou van haar ouderdom en vaal soos uitgebrande hout. Sy lees my gedagtes. “Moet weer die skêr beetkry.” Daar’s ’n fyn kombers hare op haar wange.

’n Oproep van skoonpa uit De Doorns het die ontmoeting voorafgegaan: “Doen my asseblief ’n gróót guns, sal julle? Neem tog my tante Sondag vir ete. Op haar ouderdom woon sy nog alleen. Ná die ou man se dood gaan sy nêrens. Sy bestuur ook lankal nie meer nie.”

“Maar ons ken haar nie eens nie, Pa,” sê Ian oor die luidsprekerfoon.

“Ek weet, ek weet. Maar ek kan nie nou Kaap toe ry nie, ons onderhandel met die plaaswerkers oor grond en so en Sondag hou ons ’n groot konsert. Rosa is nou my verantwoordelikheid. ’Seblief. Sy kan die rekening betaal, skatryk. Uitsig is mos teen ’n rekordbedrag verkoop. Ek sal vir julle in ’n nice eetplek bespreek en sommer die tante se adres WhatsApp. Dink daaraan as julle good deed of the day. Nee, month. Dankie. Skuld julle een.”

Net so. Soos ’n trein wat nie betyds remme kan aanslaan nie.

Met die instap, slaat die reuk van my ouma se Eau de Cologne my. Ek mis haar. Ant Rosa se huis is donker en my voet haak aan die stukkende dikpoolmat vas. Ek herwin balans en loop op groot wynrooi en roomkleurige blomme wat skreiend met die fluweel van die sitkamerstel bots; bont soos ’n kat met ’n straatvoorgeslag. Daar lê ’n laag stof op die bakbeenkoffietafels, bal en klou, ook op die toonbank wat die sitkamer van die eetkamer skei. ’n Borduurwerk van ’n blonde dogtertjie met skelblou oë hang teen die sitkamermuur. Haar blinkpienk lippies reflekteer die kleur van haar rok, ene valle.

“My handewerk,” sê ant Rosa. Dis Jessie, die ou man se hart se punt.” Sy vee haar neus met die rugkant van haar hand af, snuif, en skuif die koperbeker met die syblomme tot in die middel van die eetkamertafel. Haar heupe dein onder die oranje-en-rooi blomrok.

“My dogter, Kobie, en haar man, Jacques, van Londen,” sê sy en wys na ’n bordjie teen die eetkamermuur waarop ’n verweerde foto van die twee voor die Eifeltoring ingebrand is. “Vra húlle ’n bietjie uit oor wat in hierdie land aangaan.” Sy vee oor die toonbank. “Ek’s so bly Kobie het destyds vir Jacques gevat. Dit was so amper Alwyn. Van die verkeerde kant van die spoorlyn, julle weet . . . Die kinders kom net te min Suid-Afrika toe.” 

Ant Rosa sit haar bril op, kry nie behoorlik gefokus op die papiertjie wat op die toonbank lê nie. “Nog my ou man se bril. Ek bodder nie met een nie, wat.” Sy lees die restaurantadres hardop. Lettergreep vir lettergreep. “Behalwe vir die windjie, is dit heel mooi vir Stellenbosch toe ry. Kan nie onthou wanneer laas ek daar was nie.”

“Kan ek gou piepie?” 

“Alte seker, my kind, reguit af in die gang. Bring asseblief vir my ’n tissuetjie saam. Op die rak.”

Dis ’n groot huis, maar nêrens is ’n boekrak, boek of koerant te sien nie. Op die hoektafeltjie in die gang lê Huisgenoot, nog in plastiek verseël. Met ’n vergrootglas langsaan.

’n Ekstra toiletrol skuil onder ’n gehekelde jassie. Ek was my hande en knap my lipstiffie in die raamlose spieël op. Die monoloog in die sit-eetvertrek tel spoed op. Ja-nee, Ian het dáárdie trek om sy mond.    

“Die tissue.”

“Ag, dankie, my kind.” Ant Rosa druk dit voor by haar bra in. “Net gou seker maak alles is af. Kom sommer saam, dis so lekker om mense te hê.”

Sy skuifel kombuis toe, ons drentel agterna. “Dat ek nou jig in my voete moet hê. Julle is nog so lekker jonk, waar’s my dae.”

Die kombuis ruik na muwwe soetsuurdeegbrood. My ouma se brood was altyd vars. Die kraan drup-drup in skottelgoedwater. Sirkels vorm in die grou. “Stukkende waster, vir dae al. As my ou man net hier was, so knap gewees met sy hande.”

Ant Rosa steek haar hand na die muurprop toe uit. Voel-voel. “Die stove is af. Ek vergeet partymaal die ketel ook aan. Die kinders het my ’n nuwe een belowe; een wat self afskop . . . ek wag nou nog. Hou julle van my hondjie?”

“O, teen die muur.” Dis ’n ingekleurde houtskoolskets van ’n bruin hond met dieper bruin oë wat kunsmatig blink. Hy het strikkies, die kleur van flaminkbene, om sy ore. Die wondergom se vetkolle slaan al deur die papier. Ek wurg ’n glimlag uit.

“Lyk nes my Bôbbie van die plaas. Kobie het die tekening in Parys gekoop. Sy sê daar’s ’n buurt waar kunstenaars sommer so in die straat teken. Ag, ek kan tog nie die naam onthou nie.”

“Montmartre?” vra Ian.

Sy trek haar lip op. “So iets. Ek was mos noggie oorsee nie. Gaan ook nie. Net ’n mors van geld. Te oud ook.” Sy loer agter die kombuisblinding in. “Toe, lyk my alles is toe. Tata, Bôbbie.” 

Ant Rosa vat-vat aan haar hare. “Ek’s reg, ons kan ma’ gaan.” Sy dra nie ’n handsak nie. Sy lyk ook nie na ’n vrou wat ’n kredietkaart het nie, die geld is seker saam met die tissue by haar bra ingedruk. 

Met die uitstap voel ant Rosa twee keer aan die voordeurknop. “Mens moet ma’ seker maak, hier drentel elke dag allerhande tipes rond. Pleks hulle op die plase gaan help,” sê sy met ’n groot swaai van die arm. “Waar de joos hulle vandaan kom, weet nugter. En dit in híérdie buurt. Dis nou twintig jaar se demokrasie vir jou, hoor.” Sy draai die huisalarm aan en hinkstap motor toe. Ek is bang sy val en haak by haar in.

“Wil Tante nie voor sit nie?” vra Ian.

“Nooit, kinders! ’n Vrou hoort langs haar man.” Sy syg op die agtersitplek neer.

Daar is ’n vragmotor voor ons. Die passasiers is ongemaklik ingebondel, maar gesels en lag. ’n Meisie se vaalgroen haarlinte flapper. ’n Ander dogtertjie lag oopmond, sy’t al voortande gewissel. ’n Seun trek ’n stoute gesig bo sy strikdassie, vee dan stof van sy swart langbroek af. Die kinders waai en ek en Ian doen dieselfde. Hulle kyk opgewonde na ons en beduie vir mekaar. ’n Vrou knik en glimlag, vou haar wye rok versigtig onder haar in. Met die ander hand klem sy haar Bybel vas. Agter sit ’n paar manne en rook. 

Ian steek verby.

“Kom natuurlik nou van die dorp af. Elkeen met ’n sak meel, los sigrets en ’n kan wyn.”

“Dis tog Sondag, ant Rosa,” sê Ian.

Die kelner trek die ouer vrou se stoel uit. “Nooit besef dis so swanky nie. As oom Piet my in dié grênd plek moet sien, draai hy in sy graf om.” Zwelani, lees ek op die goudkleurige naamplaatjie met die kaart van Afrika op. Hy tel ant Rosa se lapservet van haar kleinbordjie af op.

“Wat wil hy nou maak?” vra sy.

“For your lap, Ma’am.”

“Iets te drink?” vra Ian.

“’n Wyntjie sal lekker wees. Soeterig,” sê ant Rosa. “Met ys.” Sy lag hard. ’n Stukkie goud in haar kunstande glim. ’n Vrou met ’n gepoeierde neus kyk van die tafel langsaan af op. Ek trek my trui aan.

Ons bestel Nederburg se Foundation Lyric, dis medium-droog, die “soetste” op die lys, asook dié plaas se sauvignon blanc. Die restaurant het nie halfbottels nie.   

“Kind, jy sal vir my die spyskaart moet lees.” Ant Rosa vat ’n groot teug wyn en klap haar lippe. “Lekker!” Sy druk haar hand by haar bra in, pluk die tissue uit en blaas haar neus hard. “Ag, jong. Wat beteken daai grênd woorde?”

Zwelani skuif sy strikdas reg.

“Sê hom maar om vis en tjippies te bring. En onthou die tamatiesous.” Ant Rosa neem nog ’n helse sluk wyn. Vandag dra ons haar hier uit. 

“Ek dink nie hulle het tjips of tamatiesous nie, ant Rosa.”

“Nou watse plek is dit dan dié?”

“She’ll have the salmon in a creamy dill sauce, thank you,” sê ek.

“Watse groente het hulle?”

“The vegetables are roasted, Ma’am.”

“Vra vir hom om dit ook te bring. Ek eet nooit groente by die huis nie.”

Sy lig ’n ongetemde wenkbrou en kyk die kelner agterna. “Nog een wat hom grênd hou. Kan kastig nie Afrikaans praat nie. Dis nou wanneer niks iets geword het.”       

“Hy verstaan Afrikaans, Tante . . . Nie een van ons kan tog Xhosa praat nie,” sê Ian. “Hoekom is ant Rosa nie meer gelukkig in Panorama nie?”

“O, jou pa het jou vertel? Ek mis my ou man. En jy weet, daar woon deesdae alles: Chinese, Indiërs, bruin, swart. Ek sê vir die kinders dis daai mense wat so inbreek en moor. Julle het seker verlede week die Huisgenoot gesien? Van die kind wat op pad skool toe ontvoer en doodgemaak is. Dit was nou wel ’n bruin kind . . . ma’ ek meen ma’.”

“Susan, jy’s bleek. Is jy oukei?” vra Ian. Ek haal seer asem, maar knik.

“Hande, gee my julle hande,” sê ant Rosa toe die kos op tafel is. Sy maak haar oë toe, bid vinnig en sonder intonasie: “Segen Heer wat wij eten, laat wij nimmer U vergeten.” Ant Rosa gooi nog wyn by haar keel af en lê weg asof dit haar laaste bord kos voor die galgtou is. Haar bottel is driekwart leeg nog voor sy klaar geëet het.

“Stap solank, ek sal die rekening vra,” sê Ian pas nadat Zwelani ons nageregbordjies weggeneem het. My man bied nie koffie aan nie en ant Rosa sê niks van betaal nie.  

“Wag gou, kinders. Dit was nou baie lekker, ek’s skoon tranerig.” Sy vee haar oë met dieselfde tissue af en draai na my. “Ek het nou ’n behoefte om hierdie vir jou te gee.” Sy haal ’n marcasite-borsspeld van haar kraag af. Daar’s ’n regte pêrel in. “Dit kom uit die Victoriaanse tyd en was een van my voorsate s’n. ’n Britse vrou, nogal.”

“Haai, nee, ant Rosa, ek kan dit nie neem nie.”

“Ag, kind, hoe lank kan ek nog lewe? Ek moet mos tussen húlle gaan lê . . . Ek maak my goeters minder. Hierso. Vat dit asseblief.”     

Sy haak in, hang met haar volle gewig aan my. “Loop maar stadig, die ou voete.” Ek lei haar versigtig oor die sypaadjie se rand, maar sy struikel en doef soos ’n sak sement op die teer neer. Een van haar skoene lê eenkant. Bo haar knee-highs steek bleek vet en blou are uit. Haar beenhare maak hobbeltjies onder die halfmaskouse; die kleur van ’n ou wingerdstok.

“Ag, so jammer! Het ant Rosa seergekry?”

“Dis orraait, my kind, dis nie jou skuld nie. Ek kan net nie op nie.”

Ek vee die droë blare en klipperigheid van haar bene af. Wat sou van ou Bles geword het? Ek probeer nie eens die soutsaklyf vol Lyric optel nie. Ian hoort enige oomblik hier te wees. 

Van oorkant die straat hardloop ’n man nader. Ant Rosa sien hom aankom. “Waar bly Ian tog? Gaan roep hom!” vra sy hier van onder af.

“Hy betaal nog, ant Rosa. Die magnetiese strip van sy kredietkaart gee  deesdae probleme.” Sy kyk op, plaas haar hand teësinnig op die gespierde man se arm. Kreun en sug, maar teen die tyd dat Ian terug is, is ant Rosa weer op haar voete.    

“Nogal gaaf vir ’n bruin man,” sê sy.

“Het ant Rosa nie seergekry nie?” vra Ian terwyl hy die motordeur vir haar oophou en sy oë rol.

“Ek is orraait, sal seker môre bietjie pyn en bloukolle hê. Maar dis niks, my kinders. Ry liewer dat ons by die huis kan kom.” As Ian voet in die hoek sit, is ons binne dertig minute by die huis.

’n Harde kreet van agter uit die motor laat my lyf ruk en sit my hart woes aan die klop. My kop swaai om. Ian verloor byna beheer oor die motor. Hy ry stadiger en trek van die pad af. “Wat is dit, Tante? Het jy pyn?” 

In afgryse kyk ant Rosa na haar oopgesperde hande en gil weer. Stadig, soos die rimpels op die dammetjie en ook in haar wasbak vanoggend, kruip die bruin van haar vingerpunte af op. Oor elke vingerlid, oor haar handpalms, oor haar polse en by haar arms op.

Al die pad boontoe.

The post Ma’ ek meen ma’ appeared first on LitNet.

Ek was nooit poëties verlief op my land nie. Gebore in dorre, dowwe, fronsende Pretoria, het ek van kleins af min estetiese respek vir Suid-Afrika gehad. Ek het gereis, ja - my pa was, is steeds, ‘n vlieënier - maar enige glimpsies van (meestal) die kus het my asem weggeslaan slegs omdat dit my aan Europa herinner het. Aan boeke herinner het. Wat ek sê is, vir die grootste deel van my lewe in Suid-Afrika was enigiets moois net mooi omdat dit gelyk het soos iets uit ‘n fliek of herinner het aan ‘n gedig of ‘n liedjie. Nie ‘n Afrikaanse een nie.

Suid-Afrika het, vir ‘n naïewe my in die verlede, nie ‘n identiteit gehad wat die moeite werd was om te probeer artikuleer nie. In die geskiedenis was daar net haat en bloed en geweld. Gedurende my kinderjare tot in my grootmensword was daar net vet omies wat hou van bier drink en poep en kla oor die “swartes”, Bok van Blerk se stem strelend op die agtergrond.

Suid-Afrikaanse sokkies, Suid-Afrikaanse winkels, Suid-Afrikaanse stede - die hele lot het my stadig maar seker met ‘n gal smaak in my mond gelaat, saam met ‘n verwoede determinasie om uit te kom sodra ek kon. Die plek se kop was toe, daar was nie plek vir my tussen die regse ideologieë en slegte musiek en onleesbare fiksie nie.

Toe ek op negentien na Stellenbosch trek om Engels te swot, besef ek dat die meeste van Suid-Afrika se onsmaaklikheid in die Wes-Kaap verdwyn. Iets in die lug, seker, wat daai mense lieflik maak; warm en verwelkomend, met witgekalkte huise en biblioteke en boheemse kafees.

In die Kaap, het ek gevind, kon ek uiteindelik die mens wees wat ek altyd geraai het ek moes wees: Die meisie by die klein houttafeltjie in die straatlangse koffiewinkel, haar neus diep in ‘n boek en haar vingers gekrul om ‘n koppie stomende tee.

Die ding wat my mond laat krul as ek nou terugdink aan daardie dae, is dat my vreeslike liefde vir die Kaap nooit ontwikkel het in ‘n liefde vir die land nie. Asof ek, sonder om regtig daaroor te dink, gedink het dat die Kaap ‘n massiewe uitsondering vir al die lelik is.

Toe trek ek na ‘n ander land.

Toe trek ek na ‘n ander Suid; Korea dié keer. Om skool te gee, Engels natuurlik.

As ek nou vir my sestienjarige self ‘n nota terug in tyd kon stuur - ek het onlangs ‘n Japanese film gekyk waarin presies dit moontlik is - weet ek presies wat ek sou sê.

Ek sou sê: Al jou ideologieë - al jou grand idees oor wat mooi en interessant en die moeite werd is - smelt in die gesig van ‘n verlammende verlange vir jou land. Jy eet nie vleis nie, maar jy gaan eendag tranerig raak vir die idee van Spur saam met jou pa. Jy verafsku bestuur, maar jy gaan oor ‘n paar jaar wens om Kaapstad in te ry terwyl die son oor die berg sak.

Jy gaan omies se bierpense mis.

Jy gaan Laurika Rauch oor die internet stream om vir ‘n rukkie op te hou voel dat ‘n deel van jou hart nie saam met jou in hierdie nuwe land is nie.

Ek woon nou op ‘n eiland, ‘n Koreaanse eiland. Ek was ‘n jaar lank in ‘n stad, totdat die flitsende ligte en anonimiteit my byna sieldood gemaak het. Ek het verhuis na hierdie eiland, waar my groot venster uitkyk op ‘n diep-groen berg. Sy is my konsolasie vir ‘n huisie sonder ‘n stoep, ‘n badkamer sonder ‘n bad, ‘n land sonder my ma.

Hier, op die eiland, maar ook orals in hierdie vreemde land, is ek ietwat van ‘n vreemdheid. Vir hierdie mense, vir wie vrugte ‘n duur luuksheid is, vir wie kaal voete amper taboe is, vir wie bome vir afsny en nie vir klim is nie, is ek iets nuuts. Ek maak my kollegas ongemaklik wanneer ek spinnekoppe red in plaas van moor, maar my studente kry ‘n snaakse vonkel in hulle oë elke keer as ek die venster oopmaak vir ‘n mot om uit te vlieg; hulle is nog jonk genoeg vir nuwe kennis om hulle wêreldsiening drasties te verbreed.

Partykeer dink ek dis my grootste werk hier: Om die vensters van ander moontlikhede in my swarthaar kindertjies se breine af te stof. Ek klink soos die ou Afrika-koloniseerders, behalwe dié keer probeer ek die geleerdes leer van die soete wildernis.

Ek het ‘n rukkie gelede een Saterdagaand besluit om my tweemantentjie - onlangs aangeskaf - op my woonstelblok se dak op te slaan. Dit was warm en ek was sweterig van verlange, en ‘n deel van my siel - noem dit Afrika - het gekort om wakker te word van die son wat my wakker bak. Om aan die slaap gesus te word van die paddas se gebrul.

Ek het ‘n aandete van soetpatats by kerslig geëet soos die maan opgekom het, en ek sweer ek het nie geweet hoe nodig ek dit gehad het tot dan nie. Partykeer red ons onderbewussyn ons. Toe ek my Koreaanse vriend en buurman die Sondagaand oor somer-biere vertel van my aand, het die skok amper sy gegeurde bier uit sy hand gegooi. Hoe meer ek probeer verduidelik het hoe absoluut noodsaaklik die buitelug vir my gevoel het, hoe meer kon ek verstaan dat hierdie hele storie so ver buite sy verwysingsveld is soos wat sy kultuur se vloerslapery vir my is. Dis net nie deel van die goed wat mense in sy wêreld nog ooit nodig gehad het nie.

Ek was nooit poëties verlief op my land tot ek veertienduisend kilometer weg van Spar en goedkoop piesangs en Bloubergstrand af getrek het nie. Nou het ek tot die baie belangrike konklusie gekom dat daar Afrika in my senings is en dat Afrika, of die Suidertippie van haar, nie ‘n ongeluk van my verlede is, soos wat ek so seker was as ‘n tiener nie.

‘n Baba bestaan nie sonder ‘n baarmoeder nie, ‘n baba is gevorm daarin. Ek is gevorm, soos ‘n kleipoppie, deur my land en haar geskiedenis; haar mooi en haar sleg, haar gedigte en haar berge, haar liedjies en haar golwe, en die ék wat ywerig reis en op soek is na nuwe lande om voor lief te wees, kan probeer so hard as sy kan, maar tuisteloos sal sy nooit wees nie, al probeer sy hóé hard.

The post Swerwer met 'n tuiste appeared first on LitNet.

Fotobron

Bestanddele

1 x heel hoender
4 x garlic en ginger cloves fyn gecrush
2 x groot ryp tamaties
1 x groot ui, fyn gesny
ʼn halwe green pepper fyn gechop
1 x eetlepel chicken masala poeier*
1 x eetlepel mother-in-law curry-poeier*
1 x teelepel borrie-poeier
1 x teelepel chicken spice*
2 x vars curry leaves*
1 x blokkie chicken stock*
1 x cardamom*
6 x aartappels**
1 x eetlepel sunflower olie
1 x eetlepel botter
die varsgestorte trane van ʼn vrou wie se man ʼn dronkgat is

 * Koop maar rather jou spices van ʼn regte Slamse winkel soos Bismallah’s in Kostern waar die mense soos karakters uit ʼn Bollywood-movie praat. At least is die bestanddele eg en vars want die Slamse is trots op hul products. Los maar die groot winkels se spices – die goed is so lou soos tap water.

** Muller-vroue gooi nie groente in hul curries nie. Dis low-class om ertjies of mixed vegetables in curries te gooi. ʼn Saggekookte aartappel is goed genoeg. Kook maar rather die groente, saam met die basmati rice as bydisse.

Method

• Sny die hoender in klein stukke op. Verwyder die vel van die borsgedeeltes.
• Sit die giblets in die freezer. Hou dit vir ʼn einde-van-die-maand-en-die-fridge-is-leeg-bredie.
• Moenie die hoenderstert weggooi nie: dit is bad luck.
• Spice die vleis met chicken spice en laat dit vir ʼn rukkie in die fridge staan.
• Braai die ui, green pepper, garlic en ginger in ʼn klein bietjie sunflower olie en botter mix tot alles sag is.
• Gooi die spices en die opgesnyde tamaties in.
• Laat dit saggies aankook.
• Gooi die hoenderstukke by en meng dit goed met die curry sous.
• Gooi dan die aartappels in met ʼn bietjie gekookte water. Sit die plaat laag en sit die deksel op sodat die kos lekker kook.
• Ná so 30 minute se kook kan jy die curry leaves en die cardamom byvoeg.
• Lig die pot se deksel op en roer elke keer wat jy kans kry. Gebruik die geleentheid om saggies in die kos in te huil sodat jou kinders dit nie kan sien of hoor nie.

Bless me father for I have sinned

Robyn se storie
Mei 1991
St Rita’s Katolieke Kerk, Bethelsdorp, Port Elizabeth

Robyn kyk om haar rond. Sy wil nie hê enige van haar skoolvriende moet haar hier sien nie. Sy het juis ʼn Saterdagmiddag gekies om kerk toe te gaan, want sy het gehoop die strate sal leeg wees. Al die jongmense is in die klub se matinee disco’s besig om hulself moeg te jazz. Sy stap vinnig die kerk in, verlig om te sien dat die banke leeg is. Dit lyk asof father Clarke vandag hier is om konfessies te hoor, want die pers liggie bokant die biegstoel is aan.

Robyn trek die pers gordyn saggies weg, stap in en kniel langs die priester. Hy sit met sy lyf en gesig weg van haar af. Sy lippe beweeg stadig, sy oë is toe en sy hande op die bladsye van ʼn oop Bybel.

Robyn kruis haarself en sê saggies: “In the name of the Father, the Son and the Holy Spirit. Amen.”

Die priester sê niks. Sy lippe het ophou beweeg en sy kop is opgelig. Sy houding wys dat hy vir haar wag om iets te sê.

“Bless me father, for I have sinned,” begin sy. Die woorde kom maklik, ingedril in haar kop na jare se kategese. “My last confession was three months ago. And in that time I smoked cigarettes and …”

”How many cigarettes?” val die priester haar in die rede met sy diep Ierse stem.

“Uhm. I think seven or eight,” lieg Robyn.

Weer is daar stilte.

Dan gaan Robyn voort: “I also drank beer at the disco with my friends and I went for a blues and kissed this ou. It was a French kiss with the tongue you know. It made me naar.”

Stilte van die priester af.

“I also swore. I said ‘fokkof’. And ‘jou moer’. And ‘bitch’. And …”

“Yes … What else?” vra die priester.

Nou is dit Robyn se beurt om stil te wees. Sy het nou op die punt gekom waar sy haar ware sondes wil bely.

“Father … I put … I threw … When I made coffee for my father at home … I put rat poison in the coffee.”

Robyn kan nie verder nie. Haar asem jaag. Sy wag vir die priester om te antwoord.

“God forgives us all our sins, but we must confess them,” por hy haar aan.

“Father?” vra Robyn.

Sy vat aan sy hande en draai haar lyf na syne toe. Sy probeer hom in die oë kyk, maar hy vermy haar blik.

“Father?” vra sy weer. “My father drinks a lot and when he is drunk our house is very unhappy. He hits my mother. I’m going to kill him if he doesn’t stop. You must help me father.”

Die priester sug diep voor hy verder praat. Hy weier steeds om haar in die oë te kyk.

“You must understand that all parents have pressures. They must work and earn money and it is hard. You must forgive your father and his actions. Children must respect their elders. It says so in the Bible in Corinthians 3 verse 13: ‘Children, obey your parents in everything, for this pleases the Lord.’”

Robyn ken die Bybel baie goed en verse opsê is nie genoeg vir haar nie. Sy wil hê iemand moet iets dóén.

“But father … I cannot obey him. A drunk cannot be obeyed. And he talks nonsense all the time and he fights with me. Isn’t there another way? Maybe you can speak to a social worker … Or come visit …”

Die priester sug weer.

“Now it’s time to do an act of contrition,” sê hy. “For your penance I ask that you recite one ‘Our Father’, two ‘Hail Marys’ and three ‘Glory Be’s’.”

Robyn begin die rympie opsê: “Oh my God, I am sorry for my sins because I have offended You. I know I should love You above all things. Help me to do penance, to do better, and to avoid anything that might lead me to sin. Amen.”

Hoekom sy moet verskoning vra wanneer dit haar pa is wat probleme veroorsaak, verstaan sy nie mooi nie. Maar Robyn dink nie diep oor die woorde wat sy voorsê nie. Sy resiteer dit net soos sy geleer was.

“In the name of the Father, the Son and the Holy Spirit. Go forth and sin no more,” sê die priester.

Robyn stap uit die kerk sonder om haar boetedoening op te sê. Sy sal dit volgende keer doen.

Robyn hou van loop en sy vat haar tyd terug huis toe. Sy hou ook haar oë op die grond, want sy het al baie keer geld of ander kosbaarhede opgetel. Haar laaste geluk was ʼn vyfrandnoot. Sy het dit huis toe gevat en vir haar ma gegee, wie haar terug winkel toe gestuur het om ʼn pakkie Courtleighs met die geld te koop.

Die groter kinders speel skaloelie in die pad, ʼn vinnige speletjie wat ʼn mengsel tussen sokker en dodgeball is. Die kleintjies hop tussen die getekende hopscotch-blokke. Robyn sou daarvan hou om saam met die groter kinders te speel, maar sy is skaam en niemand nooi haar nie.

“Hoezit,” skree Loewan, haar buurman van oorkant die pad.

Sy waai terug. Sy sien Loewan se hare het ʼn stertjie van agter. Dit is die nuwe Richie-styl waar die ouens hulle hare soos Lionel Richie van die Commodores sny. Dit pas nogal by hom.

Robin is verlig om te sien dat die blou Datsun nie voor die huis staan nie: dit beteken haar pa is nie daar nie.

Voor sy by hulle erf inswaai, gaan sy na antie Clara toe wat langsaan hulle bly om ʼn paar angeliere uit haar tuin te pluk. Die volgende dag is immers Moedersdag.

Die aand lê Robyn op haar rug in die donker kamer diep aan die slaap, toe sy skielik ʼn hand op haar voet voel. Sy skrik wakker. Haar oë spring oop. Dit vat haar ʼn rukkie om aan die donker gewoond te raak, maar uiteindelik kan sy die donker skadu by die punt van haar bed uitmaak.

Sy haal diep asem. Haar broer lê tjoepstil op die slaapbank bokant hare.

Sy draai haar kop om die figuur weer te bekyk. Die man wat voor haar staan sê niks, hy beweeg nie. Sy ken die figuur goed: dit is haar oupa en hy het haar lanklaas gespook. Dit gebeur altyd op dieselfde manier. Sy word uit ʼn diep slaap wakker gemaak deur ʼn man wat net daar staan en staar.

“Oupa? Wat soek Oupa?”

Die figuur skud sy kop heen en weer. Sy kan nie mooi sy gesigsuitdrukking uitmaak nie, maar daar is iets aan sy houding wat hartseer voorkom.

Robyn draai haarself om, weg van die figuur af, soos sy gewoonlik doen. Dit is al manier waarop sy weer aan die slaap gaan raak. Maar dan hoor sy die geluid van ʼn kar wat intrek in die agterjaart. Dis haar pa. Sy wonder hoe laat dit is.

Die blou Datsun ry met ʼn spoed in die jaart in en rev kliphard. Sy hoor haar ma opstaan in die kamer langsaan en luister soos sy kombuis toe stap. Haar ma maak die deur oop en skreeu: “Jeff! Jeff! Stop! Stop!”

Die Datsun rev harder en harder. Sy hoor haar ma se voetstappe soos sy na die kar toe stap en teen die venster klap.

“Jeff! Stop! Stop!”   

Robyn klim uit die bed en loer by die kamervenster uit. Haar pa se kop hang oor die stuurwiel en haar ma slaan aan die venster.      

Uiteindelik stol die kar. Haar ma help haar pa uit die kar. Teen dié tyd is al die bure se kombuisligte aan. Robyn luister na sy dronkstap soos sy voete op die vloer sleep. Dit is miskien hoekom haar oupa hier was, dink sy. Om haar te waarsku teen die kak wat vanaand gaan kom.

Robyn luister soos haar ma en pa na hul kamer stap. Haar pa praat kliphard oor mense wat dinge is wat dink. Robyn ken die storie baie goed. Wanneer hy dik gesuip is, praat hy oor en oor, oor simpel goed wat nie sin maak nie.

“Stiefpa,” fluister sy saggies en probeer haarself troos.

Net laas week het haar niggie haar mond verby gepraat en vir Robyn gesê dat haar pa nie haar regte pa is nie, maar haar stiefpa. Dit was ʼn groot verligting om te weet dat sy nie bloed met hom deel nie.

Maar natúúrlik is die man nie haar pa nie, het sy later vir haarself gelag. Sy het dan vir jare by haar antie Merle gebly terwyl haar ma in die Kaap was om haar gebroke hart te herstel. En toe het sy na ʼn ander antie se huis getrek.

En weer ʼn ander antie. Sy was reeds vyf jaar oud toe haar ma met haar pa trou. Dis skokkend hoe sy alles vergeet het! Maar sy is nou 14 jaar oud en dit gaan nie nóú so maklik wees om haar te flous nie. Dit was hierdie herinneringe wat haar die moed gegee het om sy koffie te vergiftig. Maar toe drink hy dit nie.

“Ken jy my ma?” hoor sy haar stiefpa vra. Die harde stem laat haar hart vinnig klop.

“Ja,” antwoord haar ma. “Ek ken jou ma. Haar naam is Cissie.”

“Weet jy sy het my weggegooi? My gelos by haar ma, my ouma wat my grootgemaak het met ʼn lat in haar hand. Gereed om my te slaan as die wind verander. Toe gaan neem sy ʼn weeskind aan somewhere in die Kaap, maar haar bloedkind is alleen. Toe gaan trou sy met ʼn man wat my haat …”

Haar stiefpa se stem verbrokkel in harde geluide. Hy is besig om te huil. So vinnig soos hy begin huil het, stop hy.

“Hei! Jy! Ek praat met jou!” skree hy. “Vir wat draai jy jou lyf weg van my af? Huh? Omdat ek huil? ʼn Man kan mos huil? Gee jy nie om nie?”

Die toon in sy stem laat Robyn vinnig opspring. Sy stap saggies na die slaapkamerdeur en stoot dit stadig toe. Die deur het nie ʼn sleutel nie, maar sy stoot die spieëltafel saggies teen die deur om dit toe te hou. Sy het gehoop om nie haar noodplan in aksie te sit nie, maar sy weet goed wat volgende gaan gebeur.

“Robby … Wat gaan aan?” vra haar broer. Die slaap is dik in sy stem. “Robby?” vra hy harder. Dit klink asof hy wil huil.

“Sjjj Eddie,” fluister Robyn en sy stap vinnig na hom toe. “Sjjj, dis ʼn nagmerrie. Jy het net ʼn slegte droom gehad. Moenie worry nie, Robby is hier.”

“Maar … Maar ek hoor stemme. Is dit Dedda wat só skreeu?”

Robyn klim vinnig op die slaapbank, kruip in by haar broer en druk hom styf vas. Die agtjarige seun skuif styf in teen sy suster.

Robyn begin saggies vir hom sing: “Mamma se baby. Mamma se hart. Mamma se noenoes. Mamma se skat.”

“Jeff, hou op!” hoor sy haar ma skree.

“Met wat?” vra haar stiefpa.

Soos hy praat, hoor Robyn hoe hy klappe uitdeel.

“Van. Wanneer. Af. Sê. Jy. Vir. My. Wat. Om. Te. Doen?”

Klap. Klap. Klap.

Gewoonlik kan haar ma ʼn hele halfuur se klappe hanteer voor hy sy hande vuis maak. Maar vanaand begin sy amper onmiddellik te huil. Soos altyd is Robyn verbaas dat haar ma soos ʼn klein kind klink wanneer sy huil. Sy druk Eddie se ore toe en begin saggies die wiegelied te neurie om die stemme uit te blokkeer: die een wat skreeu, die ander wat pleit.

Die Sondag skrik Robyn wakker met die reuk van hoenderkerrie in die lug. Die reuk van drank is nie ver weg nie. Niks stink so erg soos ou bier en brandewyn nie. Die radio is op Algoa. Diana Ross sing oor berge en valleie. Toe sy opstaan, sien sy dat haar broer al op is en die spieëlkas weer op sy gewone plek staan.

In die kombuis staan haar ma voor die stoof in haar pienk japon. Haar ma se trane drup in die pot. Hoenderkerrie en trane.

“Môre Ma. Happy Mother’s Day!” sê Robyn en haal die angeliere agter haar rug uit.

Haar ma druk haar styf vas.

“Dankie Klimmeid. At least het jy onthou.”

Vir die res van die dag maak hulle asof niks gebeur het nie. Dat daar niks fout is nie. Asof die drankreuk niks beteken nie. Asof die blou merke op haar ma se bo-arms nie daar is nie. Asof die kots op die slaapkamervloer en die bloedkolle op die duvet daar hóórt.

The post Ma se hoendercurry appeared first on LitNet.

Die kar het geratel en geskud oor die uitgeryde sinkplaatpad, ‘n pad wat plek-plek so verspoel was dat ek glad nie vinnig kon ry nie. Boonop het die grys-bruin omgewing nie veel bygedra tot ‘n inspirerende of positiewe gedagtegang nie.

Vir die grootste gedeelte was dit eindelose polgrasveld wat deur lae bossieagtige struike afgewissel is. So hier en daar het ‘n windverweerde doringboompie desperaat aan die harde aarde vasgeklou. Geoordeel aan die verspoelde pad en die sigbare nuwe grasgroei langsaan, kon dit nie te lank gelede nie gereën het. Op daardie tydstip egter het die laatmiddagson genadeloos op die aarde neergebak met slegs yl strepies cirruswolkies wat die eentonige helderblou van die lug onderbreek.

Dit was al ná vier en ek het rede gehad om bekommerd te begin raak. Die vurk in die pad wat ek, volgens die ou bruin man by die vulstasie, ná ‘n honderd kilometer moes kry, het ek nooit gekry nie. Behalwe as die vurk na ‘n plaaspad met ‘n hek verwys het, was daar geen vurk nie. Ek het selfs ‘n slag of wat omgedraai en weer op my spore teruggery, maar ek het geen afdraaipad, padteken of padbordjie gekry nie.

G’n verkeer het die afgelope uur-en-‘n-half van voor of van agter by my verbygekom nie en daar was nêrens ‘n plaashuis naby die pad sigbaar waar ek kon aanry en aanwysings vra nie. Die plekkie waarna ek op soek was, was blykbaar ‘n sendingstasie met ‘n winkeltjie, petrolpomp en oornagfasiliteite. Hoe ‘n plek enigsins ‘n bestaan kon maak in hierdie verlatenheid slaan my dronk. Die priesters of sendelinge hier rond moes ‘n besonder sterk geloof gehad het.

Net voordat die son agter die dynserige rante begin wegsak, merk ek oplaas die kenmerkende bome en windpompe wat ‘n plaashuis of nedersetting aandui, so ‘n ent voor my op regterkant. Soos ek naderkom, sien ek dat die winkeltjie met sy enkele petrolpomp net links van die pad staan. ‘n Verweerde en sonverbleikte uithangteken adverteer Pegasus-petrol en Laurel-paraffien.

Ek trek af en hou onder ‘n geroeste sinkplaatafdak stil. Die petrolpomp kom duidelik uit ‘n ander era want dit werk nog met die hand. Links van die winkeldeur word die voordele van Golden Flake-sigarette op ‘n metaalbord gepromoveer. ‘n Krulkopdametjie in ‘n outydse rooi swembroek en 'n lang sigaret in die hand onderstreep die beweringe. Aan die ander kant van die deur word Persil-waspoeier uitgesonder as dié een wat jou wasgoed die witste sal laat. Dit help my egter alles niks, want die afgeskilferde rooibruin deur is met ‘n ketting en groot slot gesluit.

My oog tref ‘n beweging aan die ander kant van die pad en, omdat ek in elk geval niks by die geslote winkel kan uitrig nie, ry ek oor soontoe. Voor die hek is ‘n uithangbord waarop ek die woord “mission” vaagweg kan uitmaak. Die toegangshek is bruin geroes en hang skeef oop aan net een skarnier. Dit was duidelik baie lanklaas toegemaak. Onder ‘n klompie peperbome staan ‘n man my en inwag. Ek trek die kar tot daar waar hy beduie ek moet stilhou en klim uit.

‘n Geelbruin hond van twyfelagtige afkoms staan nutteloos in die rigting van die grootpad en blaf voordat hy nuuskierig en al stertswaaiend saam met die man by my aankom.

“Goeienaand, Meester,” groet die ou uit ‘n tandelose mond en steek terselfdertyd ‘n benerige hand na my toe uit. Hy’s geklee in ‘n khakilangbroek en langmou khakihemp wat tot by die heel boonste knoop toegeknoop is. Yl grys haartjies is skewerig oor sy verrimpelde voorkop gekam.

“Naandsê,” beantwoord ek sy groet. “Ek hoop nie ek pla nie. Maar ek wil nie graag in die donker op hierdie pad ry nie en het gehoop dat julle dalk vir my ‘n slaapplek vir die aand sal hê.”

“Geen probleem nie, Meester. Slaapplek is daar baie en vreemdelinge is altyd welkom. Is daar bagasie wat u wil uitlaai?”

“Net ‘n klein oornagkoffertjie. Ek bring dit sommer saam.”

“Volg my.” Dis ‘n bevel eerder as ‘n versoek. Sy stappie, voor my uit op die rooigepoleerde stoep, laat my baie aan dié van ‘n sekretarisvoël dink. Voor ‘n groen kamerdeur met ‘n sleutel in die slot, kom hy tot stilstand, sluit oop en stap voor my die skemer vertrek binne. Daar’s ‘n gevroetel, die gekras van ‘n vuurhoutjie en daarna die flikkerende geel lig van ‘n kers.

“Verskoon tog die kers, maar ons het nie elektrisiteit hier nie.” Hy kyk in die kamer rond asof hy iets soek, maar skud toe sy kop. “Ek dog ek kry ‘n swaelreuk maar dis seker my verbeelding. Maak jouself gerus tuis. Daar is warm water as jy wil bad. Ons eet stiptelik om sewe-uur - die eetkamer is af met die stoep op linkerkant.” En met daardie woorde stap hy uit en trek die deur agter hom toe.

Die water spoeg-spoeg met ‘n aanvanklike roeserige bruin terwyl ek die bad uit blinkgeslyte geelkoperkrane vol tap. Gelukkig is die water heerlik warm en kan ek die moegheid rustig uit my liggaam uit week. Dis ‘n bad van die outydse soort, met gekromde gietyster pootjies waarvan die vergeelde emalje plek-plek deur jare se gebruik afgestamp is.

Nadat ek gemaklik aangetrek het, stap ek met die stoep af na die eetkamer. Ek neem aan dis die eetkamer, want daar skyn ‘n lig by die deur uit.

Die vertrek word deur ‘n reusagtige donkerhouttafel oorheers waarop twee Coleman-lampe die gesigte van die vyf mense om die tafel verlig. Ek neem aan dat die oop plek vir my gedek is. Op my horlosie is dit ‘n minuut oor sewe. Met ‘n gemompelde verskoning gaan ek haastig by die sesde plek aansit. Die persoon langs my neem my hand en die ou man begin te bid: “Segen Vader wat ons eten en laat wij nimmer U vergeten.”

Die kos bestaan uit skaapskenkels met aartappels en brood. Ek neem aan die brood staan in vir die afwesigheid van groente. Die gesprek rondom die tafel is ‘n tipiese gesinsgesprek en draai hoofsaaklik om die huisbewoners se wedervaringe gedurende die dag. Behalwe vir die ou man is daar ‘n tengerige ou dame, wie ek aanneem sy vrou moet wees want die ander noem haar Ma. Langs my, is daar ‘n meisiekind in haar vroeë tienerjare waarvan die paar puisietjies op die voorkop haar jeugdigheid verklap.

Oorkant haar sit ‘n jong man met ‘n olierige Elvis-(uit die sestigerjare)–kuif en langs hom ‘n jongerige vroumens met ‘n kind op die skoot. Die vrou met die kind sit aan my oorkant en staar so blatant na my dat ek later heel ongemaklik begin voel. Jong Elvis praat aanmekaar van alles wat hy nog aan sy “bike” moet doen voordat dit weer sal kan loop, terwyl sy pa (of skoonpa) hom tussenin herinner aan die moontlike kostes daaraan verbonde.

“Ma” op haar beurt praat net wanneer iemand met haar praat en krap verder lusteloos tussen die beentjies op haar bord rond. “Meisie” hier links van my speel skynbaar voetjie-voetjie met haar broer (of swaer) oorkant haar want sy bly, hoogs irriterend, onderlangs giggel.

So tussen die gestaar en ander irritasies kom ek darem agter dat hulle nie die sendelinge is nie, maar bloot die plek bruikleen en oppas vir die oorsese kerkorganisasie aan wie dit behoort. Die winkel en petrolpomp het niks met hulle te doen nie en was al gesluit vandat hulle ses jaar gelede daar aangekom het. Elvis is die skoonseun, Milly is sy vrou en Baby is die laatlammetjie (wat swaer in die donker knyp).

Dis toe Milly uiteindelik haar mond oopmaak om te praat dat ek agterkom waarom sy so na my staar. “Jy’s nie dalk familie van James Dean nie?” wil sy van my weet. “Jy lyk op ‘n druppel water na hom.” Ek merk dat een van haar voortande ‘n slegte plek in het.

Ek weet nie uit watter hoek Milly vir James Dean gesien het nie, maar ek het nog nooit gedink dat ek en die oorlede rolprentikoon na mekaar gelyk het nie.

“Nee,” antwoord ek toe maar. “Behalwe as my ouma ‘n kind weggegee het met geboorte, is ek nie familie van hom nie.”  

Dis eers later dat ek besef het dat dit dalk nét die stukkie nuus was wat haar armsalige bestaan in daardie verlatenheid sou kon inkleur. Op daardie stadium egter glimlag sy maar net skeef vir my.

“James Dean is mos baie lank voor jou tyd?” waag ek.

“Ja, maar hier’s hope ou flieks en ‘n projektor ook. Ons kyk elke Vrydag- en Saterdagaand fliek.” Die manier wat sy dit sê laat dit klink soos ‘n besonderse prestasie.

“Hier’s ook ‘n gramophone met hope seven-singles en ander records. My favorite is natuurlik Elvis,” druk Baby haar neus in ons gesprek in.

Ek is so bietjie dronkgeslaan. “As hier nie elektrisiteit is nie, hoe kry julle die goed gewerk?”

“Hier’s ‘n generator wat pa opstart as ons fliek. Maar pa sê ons het nie geld om elke dag op luxuries soos petrol te mors nie.” Sy kyk na haar pa, wat knikkend beaam wat sy gesê het.

Dis nog nie half-nege nie en daarom sit en luister ek toe maar na hulle gesels in ‘n poging om die tyd om te kry. Toe Milly egter op ‘n stadium haar borste ontbloot en een vir die kind, wat begin lastig word het, aanbied om te drink, besluit ek dis hoogtyd om te gaan slaap. ‘n Vrou se borste is seker van die mooiste dele van die vroulike liggaam, maar as hulle gereduseer word tot hulle anatomiese funksie, verloor ek vinnig my smaak. 

Ek bedank hulle vir die maaltyd en sê iets van moeg wees en ‘n lang pad wat die volgende dag vir my voorlê.

“Sal jy ontbyt eet môreoggend?” wil die ou man weet.

“Ja, ek dink tog so, dankie.”

“Sluit maar jou deur voor jy gaan slaap. Hier loop partymaal goed rond in die nag.” Oor watse goed daar in die nag rondloop, brei hy nie uit nie.

Ek sluit die deur soos aanbeveel is, blaas die kers dood en klim tussen die koel wit lakens in. Wonder bo wonder slaap ek toe soos ‘n klip en skrik eers ná ses die volgende oggend wakker. Ek verbeel my dat daar êrens deur die nag iets aan my deur gekrap het, maar ek het dit so deur die slaap as die hond afgemaak.

Die ontbyt bestaan uit vars brood, wors en eiers wat ek met ‘n koppie lekker warm koffie afsluk. “Goed geslaap?” vra die ou man so tussen sy bedienery deur.

“Ek het heerlik geslaap, dankie. Dis seker omdat ek so moeg was.”

Hy kyk my skepties aan asof hy my nie glo nie, maar hy vra nie verder uit nie en ek laat dit daar.

Die verblyf vir die aand, etes ingesluit, kos my toe vyfhonderd rand, maar dit was die moeite werd. Net ná agt val ek toe weer in die pad.

Skaars was ek by die hek uit toe ek ‘n beweging agter my in die kar gewaar. Dis ‘n meisiemens wat op op my agtersitplek lê, maar dis nie een van dié wat ek die vorige aand ontmoet het nie. Logies skrik ek toe my melk skoon weg.

“Wie’s jy en waar kom jy vandaan?” wil ek bars weet. Ek is seker ek het die kar die vorige aand gesluit, maar ek kon ook vergeet het.

“Moenie vrae vra nie, ry net asseblief. Ek moet vandag hier wegkom want hulle gaan my nog doodmaak.” Sy’t regop gaan sit, maar het bly agtertoe kyk.

Wie die “hulle” is, sê sy nie en daarom ry ek toe maar voort. Ek skat haar in haar vroeë twintigs, miskien so ‘n bietjie verwaarloos in ‘n groen crimplene minirokkie met ‘n groen en geel plastiekhandsakkie op die skoot.

Die padoppervlak was effens beter en net toe ek begin om spoed op te tel, gebeur dinge baie vinnig. Die meisie gil vreesbevange agter my en ek kyk om. Op haar beurt beduie sy vorentoe en toe ek vorentoe kyk staan daar ‘n man met ‘n geweer reg voor my in die pad. Die geweer se loop kyk reguit vir my. Ek kan nie links of regs van hom verby nie en daarom skop ek die remme vas, wat veroorsaak dat die kar in ‘n wolk stof op die los gruis begin gly.

Daar’s ‘n harde slag voor op die neus en ek hoor net glas breek. Die kar gly tot stilstand en terwyl die stof sak, klim ek uit. My eerste oorweging is die man met die geweer, want daar was geen manier waarop ek hom kon misry nie. Ek kyk voor, onder en agter die kar, maar daar’s niks. Daar is nie eers gebreekte glas nie en geen duik of skade op enige plek aan my nuwe kar nie.

Ek maak die agterdeur oop om die meisie te vra of sy reg is, maar daar’s nie ‘n meisie nie. Dis asof ‘n yskoue hand my om die hart beetkry. Dis kaal vlaktes met graspolle en bossies. Dis net feetjies wat daar sal kan wegkruip, maar daar’s niks, bôggerol. Geen man met ‘n geweer of meisie in ‘n lemmetjiegroen crimplene minirok nie. Niks ...

Ek trek daar weg in ‘n wolk van gruis en stof en ry so vinnig soos wat die pad my toelaat om te ry. ‘n Paar maal moet ek sukkel om die kar onder beheer te hou nadat dit in ‘n draai begin gly het, maar ek verminder nie spoed nie. Ná sowat twintig kilometer kry ek gelukkig die teerpad. Vandaar straf ek die spoedgrens totdat ek twee ure later voor my bestemming stilhou.

Die heeltyd voel dit asof iemand nét agter my is want ek kan behoorlik sy of haar oë in my rug voel boor. Bewerig stap ek die hotel se sitkamer binne en bestel ‘n skoon dubbel whisky wat ek in een teug in my keelgat afgooi. Onmiddellik daarna bestel ek nog een. Soos die kalmerende effek van die alkohol deur my are begin vloei, kan ek geleidelik begin ontspan. Vir ‘n paar aande daarna skrik ek steeds gedurende die nag in ‘n koue sweet wakker en ek was eers weer behoorlik rustig nadat ek uiteindelik terug was by die huis.

Dit was totdat ek gister die kar skoongemaak het en ‘n groen en geel plastiekhandsakkie onder die voorste passasiersitplek gekry het.

The post Die sendingstasie appeared first on LitNet.

Foto: bbcgoodfood.org

Twee jaar voor hul 50ste huweliksherdenking het my ma al haar koek beplan. Daar sou twee feesgeleenthede wees: een in die Strand waar hulle bly en ‘n ander in die noorde waar hulle nog baie vriende gehad het. Die viering in Pretoria sou op hul troudag, 9 September, val en die een in die suide ‘n week later. Op daardie stadium het ons in Pretoria gebly.

Die koek, ‘n tradisionele vrugtekoek, is gebak deur Meraaitjie, die bobaasbakster van Pretoria. Groot en vierkantig, relatief eenvoudig versier met ‘n groot 50 bo-op. Net een laag.

*

Ons het met die laat vlug na Kaapstad gevlieg. Air Phoenix. Met die wag op die aanloopbaan spot ons nog oor die naam Phoenix, wat verwys na ‘n voël wat in vlamme verbrand en sterf – en weer uit die asse hergebore word. Met die opstyg by OR Tambo is ons gewaarsku dat dit ‘n rowwe vlug gaan wees. ‘n Kaap van storms wag ons in. Klaarblyklik het SAL se vlug reeds omgedraai. Ons sou egter die noodlot aan sy baard gaan trek.

My ma se koek is saam. Veilig verpak in die ruimte bo ons koppe.

Van so 15 minute af voor die beplande landing in Kaapstad het dit gevoel of Air Phoenix gaan val of uitbrand. Buite was daar reën, mis en wind en binne ‘n abnormale geraas en paniek. Die voël gaan heen in vlamme en ons word as, het ons almal gedink. En óns asse gaan nie weer opstaan nie.

Na wat soos ure gevoel het, kondig die bemanning aan ons gaan land. Af, af, meer geraas, meer skud, meer gille. Die gevoel van dat die wiele die grond soek, word sterk, maar nee, skielik versnel die Phoenix met ‘n helse geraas en bewerasie en ons gaan weer op, met moeite teen die prikkels in. Die wind se rigting het glo verander. Ons kom nou in van Valsbaai se kant af. Toe Phoenix uiteindelik sy enjins afskakel en ons natgesweet en lam begin beweeg, kyk ek in die ruimte bo my. Die koek is nog reg.

My broer sou ons op die lughawe kom haal en ons sou by sy huis in Clifton oorslaap. Selfs al het Phoenix se asembenemende manewales baie tyd in die lug opgesluk, is daar geen broer te siene nie. Dit was tipies van hom om nooit betyds te wees nie. Op daardie oomblik is hierdie karaktertrek nie juis waardeer nie.

Nadat ons – ek, vrou, oudste seun en jongste seun – vir ‘n ruk op die lughawe rondgekarring en byna al in ‘n taxi geklim het, daag my broer daar op, nonchalant met Elmarie aan sy arm. ‘n Boeremeisie, lenig en mooi, met ‘n gawe persoonlikheid. Hulle het glo ‘n bietjie ingedut, daarom so laat.

Met die inklim in sy BMW het ons geweet hier is nog ‘n Phoenix-ervaring op pad. Daar was sekerlik ‘n verband tussen sy verbruik van alkohol en die beweerde “indut”. Nodeloos om te sê, die rit Clifton toe was ook ‘n nagmerrie. Jongste seun het voor by Elmarie gesit en dit het gevoel of my broer teen elke boom in die gebied van Kloofnek skuur in sy waansinnige jaagtog teen die heuwel op en af.

Toe ons uitklim by die huis, bied my broer aan om vir ons styk te braai. Hy wou saam met ons die sukses van sy hartoperasie vier: “Ek is weer my ou self!” Ons het vriendelik nee gesê en gaan slaap.

*

My pa was ‘n dominee en baie bang vir slegte sedes. My broer was nuuskierig en ‘n rebel. My pa het my broer in die hoofstraat in die gesig geklap toe hy in standerd 9 was omdat hy ‘n Mark Condor-boekie gekoop het en gesê het hy sien niks verkeerd daarmee nie.

Later sou my broer baie uitrafel en my pa verpes. Eintlik het hulle mekaar verpes. Tog was die band baie sterk tussen hulle. Die binding het dalk op ‘n ander vlak as liefde gelê.

Dinge het baie erg geword. My broer het al meer begin drink en by al meer ander vrouens betrokke geword. Sy vrou en drie dogters het baie swaargekry. My pa het nie ‘n geleentheid ontsien om te preek en te pleit nie, maar tevergeefs. Dit was ‘n stryd van die wil, die een koppiger as die ander. My pa moes my broer talle kere uit geldelike moeilikheid help, met die onderskeidelike voorwaarde en belofte tot “bekering uit die sondes”. Uiteindelik het my broer geskei, weer getrou, en na ses maande was die tweede huwelik ook op die rotse. ‘n Derde poging tot ‘n verbintenis sou later volg. My ma se bitter kommentaar hierop was: “Ek moes nooit kinders gehad het nie. Hulle bring net pyn en verwyt.”

Toe kom die groot operasie, vyf dubbele hartomleidings. En daarmee saam die viering van die 50ste huweliksherdenking in Pretoria. Die koek was al reg en het in ons huis gewag. My pa besluit toe dat hy my broer moet bystaan. Hierdie operasie is die dramatiese keerpunt. My broer sal net moet verander. Hy sal weer in die weg van sy voorvaders volg en hom begin gedra. My pa sal net langs die bed wees en sy kwesbare wil korrek buig.

*

My ma se koek is toe nie in Pretoria opgesny nie. Alle reëlings vir die fees is gekanselleer. Ons sit toe met die koek en besluit om dit saam te bring Kaap toe en vir my ma te kom gee. Dit was nou al in die Desembervakansie, byna vier maande na die herdenkingsdatum. Die feestelikheid wat toe wel in die Strand plaasgevind het, was glo ‘n mislukking. My ma het blykbaar min gepraat. Glo soms gemompel: “Alles sy skuld.”

Toe ons in Clifton opstaan, is daar ene Katja aan my broer se sy. Geen spoor van Elmarie nie. Na ‘n reuse-ontbyt leen ons my broer se ander motor en ry Strand toe om die koek te oorhandig. My ma het geen notisie van die koek geneem nie. Toe ons ‘n stukkie koek afsny en vir haar gee, het sy die bordjie net langs haar stoel neergesit. Later, en dwarsdeur die res van ons vakansie, het my pa probeer om haar van die koek te voer. Op 16 Desember protesteer sy: “Jy het my droom weggevat. Ek sal nie daarvan eet nie.” Sy vat toe die stuk koek wat hy vir haar gegee het en druk dit stukkend in haar hande, sodat die korrels koek deur haar hande sprei en op die mat val. Die wit versiering was soos vuil sneeu op die mat.

Later die dag het ek die res van my ma se koek gevat en op my eie in die see gaan verfrommel. Die stukkies koek het ‘n ruk bo gedryf en toe weggespoel.

The post 'n Vrugtekoek by die huweliksherdenking appeared first on LitNet.

Frederick J Botha het met sy kortverhaal “Please help, God bless” die langlys van ses vir die PEN International New Voices Award 2016 gehaal. Klik hier vir nog inligting.

Soos wat die spoedgrensbordjie waarsku, ry ek teen 60 km/u in Beyers Naude af. Links van my is die Johannesburg Botaniesetuin waar pensionarisse met hul honde stap en gesondheidbewustes in duur oefenklere draf. Aan my regterkant lê Wesparkbegraafplaas waar nuwe hopies grond besig is om al hoe nader aan die heining op te stoot.

Terwyl ek wag vir die rooi verkeerslig by die kruising van Beyers en Judith om oor te slaan na groen, druk ek die volumeknoppie van die motorradio op die stuurwiel. Op Jacaranda is Good Morning Angels aan die gang waar die nuwe Mej Suid-Afrika besig is om, met die komplimente van Suid-Afrika se gewildste selfoonnetwerk, R10 000 aan die tienjarige Rochelle van Benoni te skenk. Rochelle ly aan ernstige skeelheid en moet ’n dringende oogoperasie van derduisende rande ondergaan om totale blindheid te voorkom.

“Elke bietjie help, nè Rochellie,” snik die radio-omroeper.

Die verkeerslig slaan oor na groen en die twee motors voor my begin beweeg. Ek ry verby die bord wat my in Melville verwelkom, om die draai wat in Main Road verander. Langs die Eben Cuyler Park-sportgronde druk ek nog ’n knoppie op die stuurwiel en skakel oor na 94.7 Highveld Stereo. Een van die omroepers is besig om ’n poets te bak op die leier van die opposisieparty deur voor te gee dat hy president Barack Obama is wat hom wil gelukwens met die uitstekende werk wat sy party verrig.

Soos ek by die verkeerslig by die kruising van Main Road en 4de Laan stilhou, verander ek van stasie en skakel in op RSG waar Lynette Francis op Praat Saam met ’n sielkundige gesels oor die onderwerp van tienerselfmoord. Dis 08:16 en op die sypaadjie aan my linkerkant, voor die winkel wat tweedehandse kantoormeubels verkoop, is ’n groepie haweloses besig om wakker te word. Stadig kom hulle orent van onder hul kartonbokse soos wat taxi’s verby hul jaag. Die taxibestuurders blaas toeters, ignoreer die rooi verkeerslig, en druk deur die verkeer in 4de Laan om reg voor Adult World en Absa te stop sodat hulle nóg passasiers in hul reeds oorvol bussies kan prop. Aan my regterkant begin die besigheid momentum kry by Mays Chemists en die Super Spar-kompleks.

Die opvangs van die radio word swak en ek skakel oor na 5FM, dan probeer ek Classic FM, maar die gesuis is aan die toeneem. Die verkeerslig verander na groen en ek ry verby Catz Pajamaz, Stones en die Supa Quick-bandeplek. My spoed word verbreek deur ’n Tuk-Tuk-karretjie wat in my baan indraai en die opdraande uitsukkel. Ek druk nog ’n knoppie op die stuurwiel en verander van radio na die MP3-speler.

Ek oorweeg nog ’n ooreenkoms met die swart kruisies op my almanak, kletsrym Jaco van der Merwe van Bittereinder.

Die verkeerslig by die kruising van Main Road en 1ste Laan is groen en genadiglik draai die Tuk-Tuk links af verby Postnet. Net soos wat ek weer begin spoed optel, draai ’n taxi vanuit die regterbaan voor my in en gaan staan stil om ’n passasier op te tel. Ek vloek, druk my toeter, lig my hande in ongeloof en frustrasie, en wag dat iemand in die regterbaan so gaaf sal wees om vir my plek te maak. Uiteindelik gee ’n man in ’n rooi Toyota Corolla vir my plek, en soos ek om die draai Aucklandpark binnery, begroet die Sentech-toring en die groot geel M van McDonalds my. Op een van die lamppale aan my linkerkant lees ek die nuusopskrif van Daily Sun: My punani doesn’t eat pap!

Ek is tydloos en tydelik, ’n silwerskoon almanak, kletsrym Jaco van der Merwe verder.

Soos ek aangery kom verander die verkeerslig by die kruising van Kingsway Avenue en University Road van groen na oranje en ek verminder my spoed. Ek kom tot ’n stilstand tussen Campus Square en die Goodbye from Melville-bord.

Aan my linkerkant, op die middelman, is ’n draadheining wat ’n paar maande terug deur die munisipaliteit opgerig is. Die aanvanklike idee was om die massas studente te keer wat van die ander kant af wil oorbeweeg, al die pad oor na Campus Square en die bushalte. ’n Handjievol gebruik wel die sebrastrepe om die pad oor te steek en gevolglik daardie ekstra paar meter na die winkelsentrum se ingang of die bushalte te loop, maar die meerderheid beweeg steeds tussen die motors deur, al langs die beperkte spasie tussen die motors en die draadheining af. Kortpad. Versigtig trap-trap hulle op die wit klippe langs die heining wat veronderstel is om estetiese waarde te verleen aan hierdie konstruksie wat sou kon herinner aan iets vanuit die Joodse-konsentrasiekampe in die Tweede Wêreldoorlog. Die bedoelde estetika word egter gekniehalter deur die sigaretstompies, Simba-skyfiespakkies en ander rommel wat tussen die wit klippe lê en teen die heining vasklou, saam met die onkruid wat plek-plek deurgroei.

The animals, the animals. Trapped, trapped, trapped ’till the cage is full, begin Regina Spektor sing.

In my truspieëltjie hou ek studente dop wat aangestap kom en versigtig tussen die noue spasie tussen die ry motors en die draadheining beweeg. Met ’n arendsoog maak ek seker dat hulle nie my motor met hulle skouersakke krap nie.

The cage is full. The day is new. And everyone is waiting, waiting on you. And you’ve got time!

In die hoek van my oog sien ek ’n bedelaar aan die linkerkant van my motor aanbeweeg kom. Al laggend loop hy tussen die motors wat by die verkeerslig ophoop. Ek sien sy linkerarm is geamputeer. Met sy regterhand klop hy teen die motors se vensters en hou dit dan bak sodat die motoriste munte daarin kan gooi. Sy groot, skewe skitterwit tande word beklemtoon deur sy songelooide vel. Soos hy nader beweeg word sy glimlag al hoe meer prominent. Sy grys hemp is slordig by sy swart broek ingesteek. Die moue is opgerol. Selfs die linkerkantste een; tot net onder sy stompie waar die opgerolde stuk mou papperig hang weens die afwesigheid van ’n elmboog en voorarm. Aan sy skurwe voete dra hy bruin sandale met sy tone wat oorsteek.

Dis die eerste keer wat ek hom hier sien. Gewoonlik is hierdie die staanplek van ’n ou vrou wat, op die kleinste bordjie wat sy in die hande kon kry, haar lot oor geen werk en kos bekla terwyl sy verwytend na die motoriste staar. Ek wonder of bedelaars staanplekke uitruil. Het hul gemeenskapsvergaderings waartydens hulle terugvoer gee oor ideale staanplekke vir optimale bedelary? Hou hulle dinkskrums vir metodes oor hoe hulle motoriste sommer diep in hul beursies kan laat grawe?

Ek besef hierdie bedelaar, wat nou by my motorvenster aan die passasierskant staan, het nie eers ’n bedelbord nie. Die vermetelheid! Wat het geword van ’n bietjie inisiatief voor die dag lê? Hoe moeilik kan dit nou wees om ’n bord met een hand vas te hou?

Die bedelaar druk die munte wat die vrou in die pienk Opel Corsa vir hom in sy regterhand gooi in sy broeksak. Met dieselfde hand trek hy van agter sy rug ’n CAR uit sy broek uit. Met sy een hand skud hy die tydskrif oop en soos hy die oop bladsye nader aan sy gesig bring, beweeg sy stompie opgewonde op en af. Hy trek die tydskrif weg van sy gesig en dan sien ek sy glimlag wat nog méér tande ontbloot. Elke bedelaar staan seker by verkeersligte vir hul eie redes, vermaak ek myself.

Net voor die verkeerslig na groen oorskakel, verbeel ek my dat ek ’n knop voor in sy broek sien, maar ek is reeds in Kingsway Avenue met my flikkerlig wat aandui dat ek by die universiteitshek gaan indraai.

Ná daardie oggend, altyd op pad werk toe, is ek bewus van die bedelaar by die verkeerslig voor die universiteit. Altyd met ’n glimlag. Ek raak bewus van sy voorbarigheid om teen motoriste se vensters te klop en te beduie dat hul die venster moet afdraai. Deur ’n skrefiebreë opening knoop hy al te vriendelik geselsies met die motoriste aan. Party ignoreer hom, ander jaag hom weg, en daar is selfs die paar wat deelneem aan sy lawwigheid en hom vermaak. Hy het altyd dieselfde grys hemp en swart broek met bruin sandale aan; altyd die tydskrif wat agter in sy broek ingedruk is; die stompie wat op en af beweeg. En altyd die knop voor in sy broek.

Die eerste keer toe ek die knop gewaar het, het ek myself vertel dat ek net verkeerd gekyk het. Maar die volgende kere was die bultende knop uiters opmerklik. Toe ek uiteindelik die bevestiging kry dat dit onmiskenbaar ’n ereksie is, het hierdie beeld my eindelose plesier begin verskaf. Elke oggend het ek in ’n lagbui uitgebars wanneer ek sien hoe hy vermoedelik ongeërg tussen die motors beweeg. Wanneer ek uiteindelik op kampus parkeerplek gekry het, het ek altyd gewonder wat die rede vir sy ereksie kon wees. Sou dit die uitwerking wees ten aanskouing van die vroulike (of dalk manlike?) motoriste? Of dalk die opgewondenheid en entoesiasme oor sy bedelaarsdroom in CAR? Dalk is dit net sy welbedeeldheid wat deur ’n gebrek van ’n ondersteunende onderbroek as ’n ereksie voorkom?

Dit het my begin pla dat ek skynbaar die enigste motoris is wat enigsins bewus is van die knop voor in sy broek. Later het hy sy regterhand toegerus met ’n McFlurry-koppie van McDonalds waarin motoriste vir hom geld gegooi het, maar steeds het hul min ag geslaan op sy bultende broek.

Vanwaar ek hulpeloos vasgekeer binne my motor in die oggendverkeer gesit het, het die bedelaar se knop my begin intimideer. Die astrantheid daarvan het my ongemaklik gestem. Hoe meer ek dit probeer ignoreer het, hoe meer is ek deur die teenwoordigheid daarvan lastig geval. Uiteindelik het dit vir my gevoel dat die bedelaar my opsetlik daarmee treiter.

Teen die middel van somer het die stad ’n hittegolf beleef. Vroegoggend was dit reeds ondraaglik met ’n ongemaklikheid wat jou skisofrenies laat. Op pad universiteit toe is my motor se lugverkoeling op sy hoogste funksie gedraai, maar dit bly steeds drukkend warm in die motor. Ek herinner myself om daardie dag nog na te gaan wanneer my motor weer gediens moet word. Ek skakel die lugverkoeling af en laat die venster heeltemal afrol. Die hitte wat van buite af my motor binnestroom, intensiveer die gevoel van vasgevangenheid en benoudheid. Agter my oë begin my kop klop.

Die verkeerslig by die kruising van Kingsway Avenue en University Road is rooi, en soos my motor tot stilstand kom, sien ek dat een van die ander verkeersligte omgery is. Gebuig lê dit op die grond met bedrading wat uit die teerpad peul.

Vanuit nêrens is die bedelaar skielik langs my oop venster. Hy leun teen my motor met sy bolyf effens gebuig om by my motor in te kyk terwyl hy sy mond vol tande uitstal. Ek raak angstig. Vandat ek van sy bestaan bewus geword het, is dit die eerste keer dat hy só naby aan my kom. Hy het ook nog nooit vantevore aan my venster geklop vir geld nie, en ek het nog nooit vir hom geroep om vir hom geld te gee nie. Vir die eerste keer dring hy my persoonlike spasie binne. Die bedreiging word ’n realiteit.

In plaas van die grys hemp met opgerolde moue dra hy vanoggend ’n moulose vuilwit frokkie. Vir die eerste keer sien ek die slordige amputasie. Sy bedelaarsuitrusting wat tot dusver net bestaan het uit die McFlurry-koppie, het hy afgerond met ’n verkiesingsplakkaat wat aan ’n stukkie tou om sy nek hang. Aan die agterkant van die plakkaat het hy geskryf: Please help, God bless. Kort en kragtig. Geen verdere hartseer stories of uitgebreide leuens nie. Hy hou die McFlurry-koppie na my uit. En dan sien ek dit: onder die bord bult sy broek.

“Hallo sir, how are you today?”

Ek sluk en probeer nie vir die knop kyk nie.

“I’m fine, thanks,” antwoord ek kortaf en vermy oogkontak. Ek merk dat sy broek se ritssluiter halfpad oopgaap.

“Please sir, don’t you have some spare change for a brother?”

“No, I don’t.” Ek haal my blik van die bultende gaping voor op sy broek af en druk die knoppie vir die venster om weer op te rol.

Die bedelaar steek sy stompie by die oop venster in om te keer. Ek skrik en haal my vinger vinnig van die knoppie af.

“Please just go away!” raas ek. My kop klop van die versengende hitte.

Ek kyk na die verkeerslig. Verbeel ek my of staan dit nou al ’n hele ruk lank stil op rooi? My oog vang weer die knop. Ek verbeel my dat dit klop. Ek voel hoe sweetdruppels op my voorkop vorm. My hemp kleef teen my sweterige lyf.

“Please sir. I’m begging you.”

“I said I don’t have any money!” raas ek geïrriteerd.

Die knop in sy broek is onmiskenbaar besig om te klop. My mond is droog.

“Please sir. Please just help me out. Anything sir.”

Voor ek my kon kry lig ek my regterhand van die stuurwiel af en steek dit by die motor uit. Met my vingers grawe ek sy ereksie uit sy broek. Soos dit losspring agter sy gulp vou ek my vingers om die beaarde stuk vleis en ignoreer die oorweldigende stank wat my neusgate val. Vinnig begin ek daaraan pluk. Die bedelaar laat val sy McFlurry-koppie en sy silwer en brons munte rol oor die teerpad. Sy mond span koeëlrond en sy stompie beweeg vinnig op en af soos die flappende vin van ’n vis wat op droë grond spartel. Die bedelaar begin te kreun en sy oë dop om. Met ’n fors spuit hy tot binne-in my motor. Dit beland op my hemp en drup af tot in my skoot. Dan hoor ek ’n toeter verwoed blaas.

In my truspieëltjie sien ek die vrou agter my in haar silwer BMW X5 wat gefrustreerd haar arms rondswaai. Die oordrewe beweging van haar lippe wys vir my dat sy op my skreeu. Met haar een gebalde vuis slaan sy herhaaldelik teen die stuurwiel sodat die toeter blaas, terwyl haar ander hand vir my ’n middelvinger wys.

Dan besef ek: die verkeerslig is groen.

The post Please help, God bless appeared first on LitNet.

Picture credit: thetailwaggers.wordpress.com

The dog was old and the man was ill. And the man would sit at his kitchen table and watch the dog wheeze as it lay on its side and its sounds would make him grimace in sympathy. Other things made him grimace, too:  the effort it took to swallow, or the moan that escaped from his throat when he tried to speak. He was in fact giving up both swallowing and speaking:  he drove into town and a doctor inserted a tube for his food and drink and he began to use a small device like a cell-phone to type text that was then electronically spoken.        

Though his social life had become limited as talking was such an effort, he needed to instruct the two workers about farm things: a water leak that had to be mended, a filter installed, a tree chopped down, and the like. He was tired, but worked the small farm hard, rising early, doing his bit with the one hand that still had a grip, walking instead of driving, staying out when it rained, sweating in the sun. Sometimes he walked for the sake of doing so, down into the valley he had known as a youth where he sat on the edge of a pine plantation, staring at insects, the way he had come, the woods, or the sky, which was the way he imagined he would go, soon, as he had determined to be cremated. Or he went up the gravel road to the intersection with the tar road and the small shopping center there. He bought wine and carried it back to his house and poured some of it into the tube and for a while he was happy.

Earlier, the dog had followed him all over, patient at his heels, to the point of being possessive, guarding against other dogs, against baboons, against snakes. It panted, for the dog true to its breed had been out of breath since puppyhood, even as its breathing had by now become one laborious gasp after the other. The man sat in his kitchen and watched the dog struggle on its blankets. Many would have the animal put down, but he had known it for ten years and knew its history and that history was of a tough and fighting being. An ear was torn. There was a scar above its left eye. It seemed disgraceful to consider killing a being with such a history. And the man believed that life with suffering was better than death without it, though his faith in that philosophy was waning.

Sometimes the dog went missing. Even though it spent most of its time indoors, the man let it out three times a day and watched it carefully, feeling reassured when it looked up at him with apparent trust and faith in the human being it belonged to. He believed that fealty to be a sign of life and confirmation that death should always be postponed. The dog would finish its business, glance at him again, and come into the house. Sometimes, though, the man would be distracted by a call or worker and the dog would seize the opportunity to wander to old haunts, roaming. The man would look for him at the back of the old barn, or next to the pump on the dam, or in the black wattle woods beyond the vegetable garden. Always he’d find the dog and it would slowly follow him back.

One day someone drove up from the gate by the dam and a woman, a neighbour, got out to say, “Why was your dog all the way up there in the road? I could've caused a nasty accident. There was no room to swerve.” The man knew she owned cows and had a problem with local dogs that developed a taste for harassing them. But even in his healthy days he had had no unusual fondness for his fellow human being. Why would he feel any different now that he was ill and limited in his abilities? He said nothing. He couldn’t be bothered to employ his little speaking gadget, which at the best of times seemed ineffectual. He glared at the woman, who lifted her chin and drove off.

He walked to the road and bent over the dog which was lying on its side, not panting. It was dead. And heavy, so that the man couldn’t pick it up with only one arm working properly. But with the aid of a rough harness over one shoulder he managed to bring the carcass up to the house where he dug a hole in the vegetable garden. The hole took time, the man wanted to do a decent job, it had been a good dog. In the evening he sat outside, staring at the stars and listening to the sounds of birds and the traffic on the tar road. He thought he heard baying, as of a pack of dogs. In his youth there had been a period of religiosity. He then knew many people who would hear a kind of baying, anticipating the end that would surely come in their lifetimes and lead to a great and wonderful afterlife. He sat listening, remembering convictions. Then he went to bed.

The man was tired. He was impatient and irritable. A worker he had had words with didn’t return. The other one left. Projects came to a standstill: wood from the black wattles was not cut down to be sold; vegetables rotted in the garden; the pickup truck’s battery ran flat; there was something wrong with the water supply to the house and the man had to walk to the dam for water, which he filtered in a makeshift scheme. He could still get to the shopping center on the tar road when he took the tractor, but it was awkward handling the gears even with the good arm, which itself was no longer what it had been. The man would need help at some point and the notion worried him.

The doctor, when the man went to see him, suggested the man move into a caring facility. Arrangements could be made. But what else was there to do with life than force one’s way through it like a plough breaking the soil? And the man stayed on the farm and drove his tractor and carried water and at night he sat watching the stars.

When he had filled his bathtub with cold water, he sat down in it. It was quiet in the house except for the din of a radio he had turned up loud in the sitting room. He remembered things: his parents, a friend, a romantic encounter, work, always work, then the weakening in his arm. Two years, the doctor said. He was determined to make the most of that.

After a while the man tried to rise in order to get away from the memories of health and strength and found he couldn’t. His legs were too weak. He struggled all night in the tub, trying to maneuver this way and that, reaching for the towel rail above him and pulling that out of the wall before collapsing, feeling as weak as he’d ever felt. When morning came, he made another lunge for freedom and slipped over the side of the tub to lie on the bathroom floor, gasping. Then he rose unsteadily. By three he had eaten and slept and was feeling better.

He drove into town intent on speaking to the doctor, but in the parking area he sat slumped in the tractor seat, realising that the physician would insist on sending him to the facility he had mentioned. Around him people walked, sat in cars, talked on the sidewalks, laughed. The day seemed impossibly cheerful.

When he saw the dog, he was on his way back and in fact almost out of town. It stood on thin legs on the edge of the industrial area, its tail between its legs, its body emaciated, the ribs sticking out like the fingers of two hands holding the animal’s entrails up to scrutiny. It was mangy and sick and diseased and there was nothing to do but stop and approach it. Its obvious fear touched something in the man. Here was a case of suffering that surpassed his own.

Getting it to the vet proved a problem. The man couldn’t pick it up by himself, and even if he could there was the matter of the tractor which hardly catered for the transport of the ill. He paid two boys who didn’t mind the awkward seating on the back to hold the weak dog while he drove to the animal hospital in the industrial area.   

The vet seemed taken aback at the man’s situation when he took out his speaking gadget. The vet shook his head as if washing his hands of both the man and the dog. “I can give it shots and wash it and feed it and keep it for a few weeks, but it’s a cur and who’s going to pay? I’ll put it down for you. There are many wretches around.” 

The dog, which was lying on the metal table, looked back at the man. A look shot between them, the dog seeming quick and alert, belying the desperate state the animal found itself in. It was as if the dog was imploring the man to have mercy, to intervene. He typed on his gadget and an electronic voice said, “Fix the damn dog. I’ll pay.”

After a week had passed the man returned to the vet to see the dog. It had put on weight. Its coat was looking better. Its demeanour had improved and the fear had made way for exuberance and the vet said he had not realised how young the dog still was. They watched it play with other dogs and listened to it yelp. But it was the man of whom it was fond.

"You’ve made a friend," the vet said to the man. "Want me to bring it to your place?" the vet said with sudden sympathy. "I notice you’re here with a tractor."

The man welcomed his new companion to his home where it immediately set about exploring the area, yelping and running and jumping. It knew its fortunes had improved. This was also evident in the sheen that was developing in its coat, which stretched over a frame that was growing round and strong.

Containing it soon proved to be a problem. The previous dog had been old and listless even when it went roaming, but the newcomer would not be held back, and definitely not by the old fencing. The man, walking in a more and more cumbersome way, fetched it from further places than its predecessor had ever gone. He didn’t punish it. He noted some of its favourite haunts had been those of the old dog too. There was something to be said for continuity.

There were however surprises, unpleasant ones, when the woman who had earlier driven over the old dog would phone and in her aggressive way insist that he make a plan with the mongrel. Listening mutely, he let her talk, though he would sometimes type a response on his electronic machine.

“It’s no damn mongrel,” he’d type, and once, “Go to hell.”

She phoned again. “That thing of yours is among my cows. Get rid of it or I will.”

He walked over, taking his time, angry with the woman and the way she stirred at his serenity. People were a problem to him. When he reached her place, the dog was barking wildly at a bunch of cows that had gathered together in the deep grass. It did not heed his calls and instead bit at a cow’s hind leg. The cow kicked the dog so that it rolled over.

“Good,” the woman said and went into her house. Soon, the cows seemed to have relaxed and dispersed again.

The man couldn’t carry the dog and sat with it as it lay in the grass panting. He was worried about severe injury, but then it rose to its feet and they made their way home, each stumbling to his fashion.

For days the dog was subdued and miserable. It lay in the kitchen, not eating, but occasionally sighing through its nose. The man phoned the vet who asked for details. The man typed in a response and played this into the phone. Perhaps this way of communicating annoyed the vet. He said curtly that good fences made good neighbours. The man typed into his gadget, “I no longer have the strength to work on fences.” The vet said, “Have your workers do it.” The man typed, “There are no longer any workers.” The vet said he had a good relationship with the woman that he didn’t want spoiled. He didn’t think the dog was seriously hurt and would soon recover.

This it did. In fact, it took up its pursuit of cows and when the woman phoned again, it was to report that the dog was biting into and hanging from the cows’ dewlaps. “I’ll make a plan,” the man typed. “I’ve already made a plan, I’m just informing you,” she said furiously.

When the man reached the scene, a worker had taken a whip to the dog, which was shaking even as it was lying in the dirt. Its skin was broken and it moaned when it saw the man. The woman stood with her arms folded. “You will pay for my cows,” she declared.

The man looked up from the dog at the worker with the whip. The latter shrugged. Obviously the whipping had been an instruction from the woman and as such not a responsibility to him personally. The worker left the scene with his whip in his hand and the woman went to her house where soon light coloured the windows in the darkening evening. The man sat with his dog, which died in the night.

The worker with the whip carried the dog back to the man’s house, where he dug another hole to bury the animal. It took a long time and afterwards he sat on the ground next to the mound of soil. It was a quiet day but for the birds and the traffic on the tar road. There was another sound too. The man listened and listened. It was faint, but growing. It was baying he was listening to, he realised, or imagined. He sat in the overgrown vegetable garden and felt exposed. After a while he managed to suppress the feeling and to reinforce his belief in himself, he walked into the valley, to the edge of the pine plantation. Here he took his place on a log and watched the insects and heard something rustling nearby. Slowly the silence made him relax.

There had recently been work done in the plantation and quite a bit of it had been cleared; a huge yellow cutter stood on large black wheels among the stumps. In the clearing process a view had developed. The man looked out past the edge of the remaining pine trees toward the sea which was blue like the sky. He thought of the dogs he had buried and his youth which he had buried too and life seemed unutterably unappealing.

For a while he heard the baying again and tried to think what it could be. In the plantations and forests there were animals, but leopards were quiet until they growled and baboons were loud and the other animals weren’t dangerous and he did not think there was anything around that would be interested in harming him.

Toward evening he went back to his house, but stood outside the door, reluctant to go in and spend another evening like so many others, this one without a companion. When he did go in, it was to fetch a tin of food which he sat outside eating, watching the stars. It was a warm night and the insects were like pricks of conscience or resentment, but he was if not serene then impassive and he fell asleep.

The baying woke him. It was very loud. As he sat up, he saw dark shapes coming through the badly mended fence and sliding across the deep unmowed lawn. The barking and yelping were fierce. He could make out huge furry heads lined with teeth and lit up by red eyes. He got to his feet but to no purpose, he realised. The dogs went for him, biting into his shins and thighs, jumping for his face, tearing at his throat. He moaned in fury, no other sound being possible, and kicked and lashed out with his reasonably good arm. More and more dogs attached themselves to him, snapping and biting and crunching his bones. He stayed upright for a minute, swinging his assailants from his limbs like fruit in a tree tortured by the wind. Then he went down in a pall of pain and anger.

There was also a certain relief. This was it, he knew. They were over, the lifelong feelings of helplessness and weakness and indignation at one’s fellow man. He was going, if not to a better place at least away from here.    

For a while the dogs worried about his body. They stopped biting and stood back, turning this way and that, softly yelping. A form of calm ensued. Some began to lick at the blood.

The man was however spared any more disfiguration, as a pickup truck drove up to the house and the neighbour slammed her palm against the steering wheel hooter. The sounds rang shrill in the night, annoying the dogs with their keen hearing, driving first only the more timid off, before the rest followed, back through the unmended fence, across a meadow, into the dark, the baying growing softer, then faint and even fainter.

The post Dogs appeared first on LitNet.

Ek kyk hoe die dominee die deur oopsluit. Ek weet nie mooi wat om te verwag nie. Die laaste keer toe ek hier uitgeloop het, het ek my ouma se kis gedra. Toe die deure oopswaai, sug my siel van verligting. Alles lyk nog presies dieselfde. Dit is behalwe dat die dominee gou 'n kode in 'n alarmstelsel moet inpons. Die Here sorg vir dié wat vir hulleself sorg ...

Ek loop deur die portaal, oor die rooi mat en gaan staan in die deur na die kerk. Die dominee staan agter my, 'n silhoeët in die geel lig van die namiddag. "Kan ek maar vra dat jy die sleutels vir my bring as jy klaar is?" vra hy. "Ons kry gaste oor vir 'n braai."

"Wow," dink ek, "Die braaiende evangelis van Newtonpark." Ek antwoord, "Dis reg, Dominee, hoe stel ek die alarm?"

"Druk en hou die nommer vyf in. Sien jou dan later." En daar verdwyn die skim. Ek sluit die hoofdeur.

Ek weet skielik nie of ek minder van die idee gehou het dat 'n man van die kleed oor my skouer loer, of dat ek nou stoksielsalig alleen voor 'n God staan in wie se huis ek nie meer kuier nie. "Here, help my asseblief om te vind wat ek vandag hier soek, Amen," praat ek gou met Die Man.

Ek kyk voor my uit. Dis dieselfde ongemaklike ou houtbankies waarin ek rondgeskuifel het al die jare gelede. Daardie jare toe ouma my nog skelm Stimorol aangegee het om aan te kou terwyl ek fantaseer oor hoe ek aan die ligte, hoog bo, swaai. Die dik, maroenkleurige mat lyk bietjie ouer. Die preekstoel en die kap daaroor lyk of dit direk uit my diepste herinneringe, net hier geplaas is. Ek loop in, kyk na die bankies agter in die hoek, onder die balkon. Dit is hier waar die Ding vir my begin loer het. Toe die Sondagskool-omie vir my vertel het hy kan sien ek 'worry' baie. Ek is nog te jonk om so te 'worry'. Ek het nie gedink ek 'worry' nie. Dit het net nie vir my sin gemaak hoe Jesus almal liefhet, maar die swart kinders mag nie in ons Sondagskool gewees het nie. Ek kan onthou dat die groot kaart van die wêreld, teen die muur, steeds daar, aangewys het waar ons wel vir hulle hulle eie kerke gaan bou het.

Ek loop verder in. My voetstappe val eensaam, sag. Ek trek diep asem deur my neus in. Die reuk. Dit is dieselfde reuk. Daai gemaklike reuk, hout en mat en dinge wat jou laat rustig voel. In die ou dae was daar ook Magnolia-parfuum. My ouma s'n. My ma se soet Charlie of, nou en dan, my pa se Tabac-naskeermiddel. Ek dwing myself vorentoe. Verby die diakenbanke, waar my pa ook al gesit het, tot onder die preekstoel. Hier waar ek belydenis van geloof afgelê het. "Kom loof die Heer (kom loof die Heer), alle knegte van die Heer (alle knegte van die Heer), wat snags in die huis (wat snags in die huis) van die Here staan (van die Here staan). Hef op jul hande na die heiligdom en loof die Heer en loof die Heer."

Die Ding was nie daai dag hier nie. Die koek en tee en die nuwe Bybel van ouma het hom dalk verjaag. Of het hy dalk in die hoek gesit en kyk, waar die skaduwee nou lê? Iets roer in my, 'n dringendheid. Ek kyk om en sweer ek sien 'n skaduwee roer agter die preekstoel, die gangetjie in.

Ek loop deur die gangetjie. Aan my linkerkant is 'n klein kamertjie. Toe ek jonger was kon ek sweer ek onthou die dag dat my ma daar met my as 'n baba in haar arms gestaan het. Ek het later besluit dit was my verbeelding. Miskien myself probeer oorreed, want dit hang nog steeds in my onderbewussyn rond. Ek loop verby die kamer waar die ouers en hulle woelige peuters altyd gesit en preek luister het. Ons het ook partykeer daar gaan sit as ons laat was. Ek kom meteens agter dat ek sluip. Asof ek die Ding van agter wil bekruip. Ek sluit die agterdeur oop.

Ek loop by die trappe af en kom skielik agter hoe groot die kerk is. Dit toring bo my. Die siersteengebou lyk of dit die hemel aanraak. Ek loop oor die sementblad na die saaltjie en sukkel om die deur oop te sluit. Hier is duisend sleutels. Elkeen sluit iets oop. Dit is belangrik. Uiteindelik kraak die deur oop. Ek sien uit die kant van my sig iets roer. Ek sit eers die ligte aan. Dis niks. Die saal gaap voor my. Die stoeltjies staan in netjiese hopies teen die mure afgepak.

Ek onthou die saal goed. Hier het ons geloof en geprys en ons gesigte vol meel gekry op speletjiesaande. Hier is feeste gehou en opvoerings gekyk. Hier het oom Tommie al die jare vir ons gebid in sy lang, afgemete woorde. Hier het ek Hester van Orkney Snork Nie se handtekening gekry en dadelik verlief geraak. Hier het ek bewend gesit en dink oor hoekom die jong vrou een middag voor kerk die boom en gras in die parkie met haar brein besmeer het.

"Kom na My toe, almal wat moeg en oorlaai is. Kom na My toe, Ek gee rus." Ek kry hoendervleis toe ek hieraan dink. "Het die Ding haar ook gejaag?" Ek staan regop, haal diep asem en probeer weer fokus. Ek is hier om dood te maak.

Ek loop na die verhoog. Dit is leeg. Of is dit? Ek sien in my geestesoog 'n klein seuntjie in 'n skaapwagterkostuum, geskep uit 'n handdoek en 'n kussingsloop. Hy kyk na Jesus in 'n krip. Die kind kyk op en verdwyn. Ek sweer ek hoor Jesus huil. Ek draai links na die gang. Die kombuis is hier. Die kombuis is waar die ou tannies pannekoek gebak het. Waar die koek en tee voorberei is vir troues en begrafnisse. Hier was ons Sondagskoolklas in standerd vyf.

Groot vensters maak oop na die sementblad-vierkant buite. Trappe loop na onder. 'n Parkeerarea en die kerkhuis is daar. Op 'n warm dag kon ek my ma se Astra daar onder sien. Dan kon jy nie vinnig genoeg by die trappe af om by die huis in die swembad te kom nie.

Die kombuis se ligte bly af. Ek loop teen die trappe op, draai regs en loop agter die verhoog deur. Ek stop en kyk regs na die leë saal. Dié keer is daar geen glimlaggende gesigte van ouers en ander kinders nie. Niemand klap hande nie. Dit maak my hartseer. "Wie is gelukkiger, Kussingsloop-Skaapwagter of Quicksilver-Pierre?" Ek loop vorentoe en raak aan die gordyn. Dis sag. Dis genadeloos. Ek wil begin huil. Ek keer myself en fokus weer op my situasie.

Ek draai om en loop teen die trappe aan die oorkant af. Hier sit die ligskakelaar aan die onderkant, soos dit 'n spookhuis betaam. Ek hou my asem op en beweeg vinnig vorentoe. "Click", gaan my genade, maar nie voordat ek die skadu sien beweeg nie. "FOK!" skree ek en is onmiddellik jammer daaroor. "Jammer, Here." prewel ek binnesmonds.

Ek loop in die gang af, verby die klassies aan my regterkant. Hokkies gemak, so bekend, wat nou vir my ontoeganklik is. Ek bewe soos 'n riet. Die reuk maak my mal. Aan die onderkant van die gang, in die laaste klas voor die deur, sien ek die swart kat wat my sopas amper 'n hartaanval gegee het. "Die Heer is my herder, wat kan 'n mens meer vra?" Ek draai om. "Simpel ding." Ek word al hoe meer bewus van die feit dat dit donker is. Donkerder hier as enige ander plek. Hier waar die laaste jare van my Katkisasie plaasgevind het. Waar die Ding my amper gelos het.

Ek weet waarheen ek op pad is. Dis die kamer onder die trappe. Op speletjiesaande was dit die spookhuis. Ek was daardie jare minder bang daarvoor as nou. My monsters was eenvoudiger. Dit was tieners met lakens oor hulle gegooi, dit was plastiekgeraamtes en heksemaskers, die afwesigheid van lig om 'n gevoel van hulpeloosheid in kinders te skep. Ek soek na 'n sleutel wat hierdie deur oopmaak. Ek wil ontslae raak van die Ding. Dit voel soos 'n ewigheid, maar die deur swaai oop.

Dis donker. Ek ruik die bedompigheid. Die reuk maak my lus om iewers anders te wees, maar ek durf nie nou omdraai nie. Die ligskakelaar is regs. Ek skakel dit aan. In die dowwe lig van 'n enkele lamp wat aan 'n draad uit die dak hang, kan ek sien dat die kamer nou as 'n stoor gebruik word. Dinge staan rond hier. Ou dinge, gebreekte dinge. "Gooi jou hande in die lug en prys die duisternis, soos die woonstelblokke, soos die kinders van die aand!"

Dinge sonder glans, dooie dinge. Hoort ek hier tussen hulle? Ek sweer ek sien die dooie dame van die parkie in die hoek staan. Ek sien in die donker die modderkerke in Mosambiek met jongmense daar voor. Ek hoor konsentrasiekampkinders huil. Ek wil uit! Ek durf nie uit nie. Ek is hier.

Ek loop na die gedaante wat bewegingloos in die hoek staan. Ek bewe die onbeheerbare bewe van 'n kind op pad om sy pak slae te gaan haal. Ek gaan staan eers stil voor die figuur. 'n Vasberadenheid oordonder skielik my vrees. Dis nou of nooit. Ek ruk die laken van die figuur af en daar staan Dit. Deur die stof kyk ek Dit na al die jare vierkantig in die oë. Maar die Ding se oë huil dan. Dit is 'n spieël, sien ek. Dit is Ek.

The post Die Ding appeared first on LitNet.

As jy gebless is met straight, gladde hare, gee dank aan jou vaders en voorvaders want jou lewe is klaar makliker as die duisende meisies wat met pittekoppe moet sukkel. Mense dink ʼn relaxer is al manier om kroeshare glad te kry, maar dit kos baie meer as net chemicals. As jy nie na jou gerelaxde hare kyk nie, kan dit afbreek of verdun. Maintenance is baie belangrik. You must suffer for your beauty: dit kom nie sommer na jou toe omdat jy ʼn nice persoon is nie. Jou shampoo en conditioner routine is baie belangrik, asook jou oil-treatments. Maak seker dat jy ʼn goeie hairfood het wat jy elke tweede aand in jou kopvel in moet smeer. ʼn Goeie blowdry borsel en hairdryer is ook baie belangrik. En onthou om jou swirlkous elke tweede maand of so te verander, want die band rek en na ʼn tyd is dit nie styf genoeg om jou hare straight te hou nie. Deesdae se meisies is lucky want ʼn GHD electric straightener is fantasties om kroeshare in toom te hou. Maar as jy nie ʼn GHD óf geld vir ʼn hairdresser elke week het nie, kan jy ʼn basiese routine volg.

Was routine

• Was jou hare twee keer met die shampoo. Die eerste was is om al die olie build-up op die kopvel te verwyder en die tweede was is om die hare self goed skoon te kry.
• As jy colour op jou hare het, onthou dat shampoo die colour baie gou uit die hare uit strip. In plaas van ʼn shampoo doen ʼn pre-poo waar jy jou hare met conditioner was en die shampoo heeltemal uitlos. Die kleur sal dan langer in jou hare bly as jy pre-poo in plaas van shampoo.

Treatment en conditioner

• Doen ʼn oil treatment een keer ʼn
• Sit ʼn goeie treatment op jou kop, dan ʼn plastic sak en sit dan onder die hood dryer vir ʼn halfuur, of sommer net buitekant in die son.
• As jy nie ʼn oil treatment by ʼn winkel kan afford nie, meng kookolie en ʼn fyngedrukte avokado en gebruik dit as ʼn treatment.
• Spoel die oil treatment af en sit jou conditioner op vir so twee minute en spoel dit ook af.

Indraai en droogblaas

• Toweldry jou hare en draai dit dan in met pienk rollers vir kort hare, blou rollers vir medium lengte en orange rollers vir lang hare.
• Maak seker dat jy die hare mooi om die roller kry en die punte reg in die roller in draai, otherwise gaan jy nie die hele kroes uitkry nie.
• As jy huis moet skoonmaak, ʼn tjommie gaan visit, of winkels toe moet gaan, hou die rollers in sodat die wind en son dit droogmaak.
• Maar as jy issues het om met rollers in die straat te loop, sit dan onder ʼn hood dryer op ʼn lae spoed for at least een uur.
• As jy ʼn hand dryer moet gebruik, vra iemand om jou te help sodat jy seker maak dat jou hele kop gelyk drooggemaak word.
• Moenie onmiddellik die rollers uithaal wanneer jou hare droog is nie. Wag eers dat die rollers afkoel en die hare set.
• Maak seker dat jy die rollers versigtig uithaal. Moenie aan jou hare trek nie. Onthou die hitte van ʼn dryer of dié van die son maak die hare sensitief so dit kan maklik breek.

Blowdry routine

• Daar is twee tipes meisies in die wêreld, dié wat hulle eie hare goed kan blow en dié wat hulp nodig het. As jy miskien jou suster of tjommie se hare goed kan blow, beteken dit nie jy kan dit self met jou eie hare doen nie.
• Voor jy begin blow, figure eers jou style uit. As jy ʼn pushback gaan doen, is dit simple, want dan blow jy jou hare straight agtertoe.
• Maar as jy ʼn bob of ʼn fringe wil hê moet jy jou hare in gedeeltes opbreek en stukkie vir stukkie blow. ʼn Fringe moet altyd laaste geblow word.
• Jy sal miskien verskillende groottes borsels moet gebruik vir verskillende gedeeltes van jou kop.
• Baie belangrik: haarolie word eers ná die blow aangesit.
• Begin met die langste hare eerste, trek die hare stadig deur die borsel en blaas die warm lug van die dryer direk op die hare.
• Blaas een stuk hare nie meer as drie keer nie, otherwise brand jy jou eie hare.
• Maak seker dat jy die punte met die borsel krul, otherwise gaan dit maklik mince dan is al jou harde werk vir niks.
• Vat jou tyd met die blaaswerk tot al die hare glad en straight is.
• Check veral jou voorkop en agter in jou nek om seker te maak dat die hare glad is en dat daar geen pitte is nie.
• Wanneer die hare afgekoel is, smeer dan die haarolie aan.
• Dit is belangrik dat jy onmiddellik jou hare moet swirl sodat die blow kan set.
• Baie meisies maak die mistake om hulle vars-geblowde hare vir ʼn walk te vat, om dit miskien te gaan afshow. Maar wanneer die wind of ʼn bietjie vog aan daai hare raak, dan mince dit onmiddellik tot ʼn afro toe. And it goes without saying dat dit ʼn ware ramp is.
• Swirl maar rather, al doen jy dit vir 15 minute.
• ʼn Goeie swirl is wanneer die hare eers rondom die kop geborsel word, dan word die swirlkous opgesit en ʼn paar keer in die rondte gedraai om seker te maak dat al die hare straight om die kop sit.
• Gebruik ʼn sterk pantyhose sodat die kous lekker styf op die kop sit.
• Onthou om die voetgedeelte van die pantyhose te gebruik as die swirlkous.
• Sny die kous by die kniegedeelte af sodat jy ʼn lang stuk kous het om om jou kop te draai.
• Na die swirl, borsel jou hare met ʼn wyetandkam of -borsel.
• Jou hare is nou ordentlik en jy is gereed om uit te gaan en jouself vir die wêreld te wys. 

Papgeld

                                                                                     Lester se storie

                                                                                             Junie 1960

 132 Beetlestone Road, Gelvandale, Port Elizabeth

Mel sit onder die droër en maak asof sy nie vir Claudine hoor nie.

“Mel! Mel!” skree Claudine, desperaat om haar aandag te kry. “Die kind huil, kan jy nie hoor nie?”

Mel ignoreer haar jonger suster en die gehuil van die kind: sy moet haar hare uitsorteer.

Claudine skakel die droër af en druk haar gesig onder in.

“Ek sê jou kind huil! Jou pap baby van twee maande is honger en jy worry oor jou hare! Gee vir die kind bors!”

Claudine kyk Mel stip in die oë soos sy met haar praat. Claudine sien niks emosie in haar suster se gesig nie. Haar oë is groot en donker. Dis nie die eerste keer dat Claudine wonder wat in haar suster se kop aangaan en hoekom sy die dinge doen wat sy doen nie.

“Ek is nie nou lus vir die kind nie. Gee hom vir Mammie, ek is besig hier.”

“Mammie is besig met haar eie kind, Mel! Daar’s twee babies in die huis. So Mammie kan nie haar kind los om na joune te kyk nie. Jirre, Mel. Ek kan hoor aan die kind se huil dat hy honger is. Maak dit nie jou hart seer om jou kind só te hoor huil nie?”

Mel se aandag is weer by haar hare. Sy maak ʼn haarkruller los om te toets of die hare droog is. Die oranje kruller kom maklik los en die hare lyk droog.

Mel forseer haarself om na die huilende kind te kyk. Sy het nie onmiddellik ʼn naam vir die gevoel wat in haar opkom nie. Irritasie? Ontsteltenis? Haat? Ja. Miskien. Haat is seker al rede hoekom sy voel dat sy hom met sy blou babakombers kan versmoor. Haat is moontlik die rede hoekom sy die baba se boude blou knyp wanneer sy die doeke omruil. Hoekom sy nog nooit vir hom geglimlag het nie. Hoekom sy hom op sy maag laat slaap in die hoop dat hy gaan versmoor. ʼn Stem in haar kop vra haar of dit normaal is vir ʼn ma om te wens dat sy haar kind kon vermoor. ʼn Stem uit ʼn ander gedeelte van haar kop is van mening dat sy so gou as moontlik hier moet wegkom voor sy iets ernstig aan die baba doen wat sy nie sou kon wegwens nie.

As sy net haar hare mooi droog en in ʼn swirlkous kan kry, sal sy reg wees om uit te gaan en weg van die geraas af te kom.

Sy besef dat die baba opgehou het om te huil. Claudine het hom opgetel en haar vinger vir hom gegee. Die baba suig ernstig aan die vinger, sy gesiggie rustig. Met sy gesig ontspanne kan mens sien hoe mooi die kind is. Wit vel, vet ronde wange, groen oë, ʼn bos gekrulde swart, sagte hare, nes sy ma s’n.

Claudine sing saggies vir die kind: “Claudine se seuntjie, Claudine se hart, Claudine se noenoes, Claudine se skat.”

As mens nie geweet het nie, sou mens gedink het dat die twee ma en seun is, dink Mel.

Die twee susters is nie bewus dat Ester, hul ma, hulle vanuit die deur van die kamer dophou nie. Sy het self nou net haar eie kind van ses maande aan die slaap gemaak. Haar hart breek in stukkies elke keer wanneer sy dink dat sy en haar 16-jarige dogter albei pap babas het.

Toe sy haar huwelikspligte nagekom het teenoor haar man in die donker slaapkamer, het haar oudste kind oop bene in ʼn bos gelê met ʼn outjie wie sy nie ken nie.

En sy het gedink die skande was verby toe Mel op 13-jarige ouderdom die skool moes verlaat omdat sy swanger was met haar eerste kind. Mel het geweier om te sê wie die pa is, maar toe die baba kom het sy haar die naam Annaline gegee en die maatskaplike werker gevra om vir haar ʼn ander familie te kry. Sy het gesweer dat sy nie ʼn valkind gaan grootmaak nie. Maar nou sit Mel weer met ʼn baba.

“Kom Claudine!” roep Ester. “Sit ʼn doek op jou kop en laat ons gaan.”

“Waarnatoe Mammie?” vra Claudine terwyl sy ʼn doek oor haar lang hare vou.

“Ons gaan vir miesies Sturvey gaan sien,” sê Ester.

“Nou hoekom moet ék gaan en nie Mel nie? Dis sý wat die ma van hul kleinkind is.”

“Daai Mel gaan my net embarrass,” sê Ester. “Jy mag vier jaar jonger wees, maar at least is jy oopkop en weet hoe om jouself te gedra. En bring die baby saam, sy ma gaan nie reg na hom kyk as ons hom hier los nie. Daai kind is nie safe alleen by sy ma nie.”

Ester neem haar slapende kind en gaan los hom by haar buurvrou. In die huis vou Claudine Mel se slapende baba in sy blou kombersie en tel hom op. Die twee vroue ontmoet mekaar in die pad en begin stap.

Mel wag net dat die voordeur toe gaan, toe spring sy op. Sy trek die swirlkous van haar kop af, borsel haar hare uit en trek die tas onder haar bed uit. Sy het dit al ʼn week gelede gepak. Sy druk die pak oranje krullers in haar tas en zip dit toe. Sy het nou alles wat belangrik is. Mel trek haar jas aan, gryp die tas en loop by die huis uit.

By die deur bly sy vir ʼn oomblik staan om te wonder of sy ʼn nota moet los, om te verduidelik dat sy dit nie meer kan vat nie en dat sy op pad Kaap toe is om ʼn beter lewe te soek. Die stem in haar kop vertel haar om nie die nota te los nie.

Die bure langsaan sal baie bly wees om haar ma te laat weet dat sy die huis met ʼn tas verlaat het en hulle sal dit dan self besef. Sy voel ʼn bietjie jammer oor Ronald, maar sy het ʼn regte man nodig, nie ʼn laaitie wat loswerkies doen nie.

Die wind waai sterk in die Baai. Dit is koel, want winter is op pad, maar gelukkig reën dit nie. Die pad is besig: vol kinders wat speel en karre wat ry.

Ronald draf in Beetlestone Road teen ʼn stadige pas. Hy dink aan Mel, sy mooiste meisie ooit. Hy het die tyd nodig om oor die baba te dink. Vandat Mel hom gesê het dat sy swanger is, is die baba die heeltyd deel van sy gedagtes. Hy is wel slegs 19 jaar oud, maar hy voel dat hy reg is om te trou en na ʼn familie om te sien. Maar toe hy vir Mel sê hulle moet trou, toe wil sy nie.

Watter speletjies speel sy? Vir wat raak sy swanger en weier dan om met die kind se pa te trou? Sy het dan agter hom aangehardloop en kon nie wag om haar bene oop te maak nie, maar nou maak sy asof sy hom nie ken nie. Sy is so mooi, maar baie verwarrend. Hy weet nie wat met haar aangaan nie. Ronald draf verby Gelvan High. Hy het verlede jaar skool in standerd 8 gelos. Hy was gelukkig om ʼn los werkie by GM te kry; ten minste maak hy R450 elke tweede week. Dit maak sy ma gelukkig, want nou kan hy na die huishouding help omsien.

Die vrou wat die deur oopmaak waaraan Ester en Claudine klop se gesig is suur asof sy permanent iets slegs ruik. Sy kyk die twee mense op en af en sê niks.

“Miesies February, ek is hier vir die baby se papgeld. Die kind is amper drie maande oud en sy ma gee nie meer bors nie. Ek moet ekstra blikkies melk koop en somtyds my eie kind se melk vir die baby gee.”

Soos Ester praat, wys sy met haar vinger na die bondel in Claudine se hande.

“Dis nou amper winter en die construction jobs droog op en my man pay maar min. Waar gaan ons die geld kry om twee babies te voer? Nee, jy moet papgeld betaal.”

“Watse nonsens praat jy?” vra miesies February, haar stem onnatuurlik diep. Die diep basstem vul die voordeur waar die drie vroue staan. Dis asof die stem vanuit die grond en die mure van die huis kom en nie vanuit die lyf van ʼn klein vrou nie.

“Ek het nie geld vir ʼn valkind nie. Loop! Ek het jou gesê toe jou dogter met haar groot maag in die straat rond parade het dat ek nie die kind aanvaar nie. My kos wag vir my in die kombuis, ek moet klaar kook.”

Claudine neem twee tree nader aan miesies February en lig die kind op na haar. Die baba maak sy oë oop soos die koue lug sy gesiggie tref. Hy gaap.

“Groen oë?” vra miesies February.

“Nes Ronald s’n, nè?” sê Claudine.

“Spierwit vel,” sê miesies February saggies.

“Nes joune,” sê Claudine weer. “Kyk, hy het ook jou man se cleft chin.”

Miesies February lig haar arms op om die baba te vat. Sy bekyk sy gesiggie goed. Haar uitdrukking sê vir Ester dat sy gelukkig is met wat sy sien.

“R2. Ek vra R2 per week vir papgeld. Ek moet melk koop en waspoeier vir die luiers. En babyklere. En kos …” begin Ester te eis.

“Jy’s mal as jy dink ek kan R2 se papgeld elke week vir ʼn valkind afford. Die kind mag mooi wees, maar dis nie asof hy wit is of iets nie.

“Vir wat vra jy witmense-pryse vir ʼn valkind? Anyways, wie sê dié is Ronald se kind? My seun is goed grootgemaak en ʼn kerkloper. With all due respect, maar jou dogter is los. Is dié nie haar tweede kind nie? Sy is nie ʼn virgin nie. Haar virgin is gebreek!”

Miesies February se gesig raak rooi soos sy praat.

“Sy het my Ronald getarget omdat hy jonk en onskuldig is en hom verlei soos Solomon in die Bybel. Met haar groot tette en … en … gebreekte virgin! Blame jy vir Ronald? Want ek blame hom nie. Om alles so op ʼn skinkbord geoffer te word. Wat kan ʼn man doen?”

“Ek dog jy sê Ronald is nie die pa nie? Admit jy nou dat hy my dogter pregnant gemaak het?” vra Ester.

“Ek admit niks! Maar wat kan ʼn mens doen as ʼn hoer jou iets verniet aanbied soos in die dae van Sodom en Gomorra?”

“Dit klink vir my asof jy admit. Watch jy Ronald se elke move? Waar is hy nou? For all you know is hy nou in die bos met ʼn ander hoer besig om jou tweede kleinkind te maak,” skiet Ester terug.

“My kind lê nie in bosse nie! Jóú kind lê in bosse! Almal weet van haar, sy is die straathoer!”

Die baba begin weer huil. Claudine haal ʼn bottel uit haar sak en loop ongenooid die voorhuis binne. Sy gaan sit op die settee en gee die baba sy bottel, maar hy draai sy koppie weg. Ester stap ook binne en miesies February maak die deur toe.

“Wat is fout, Noenoe? Hoekom wil jy nie drink nie?” vra Claudine saggies.

“Hy het ʼn wind,” antwoord miesies February. “Sien jy hoe hy sy beentjies optrek en sy lyf styf trek? Dis ʼn wind. Los die bottel. Breek eers sy windjie.”

Claudine lê die kind op haar skoot en druk sy klein beentjies tot op sy magie. Stadig pomp sy die beentjies. Sy lig hom dan op tot by haar skouer en klop sy rug saggies. Die baba stop sy gekerm en breek kliphard ʼn wind.

“Dis goed, Noenoes, dis baie goed,” sê Claudine.

Al drie vroue kyk verbaas op toe die voordeur skielik oopgaan en Ronald instap. Hy het ʼn sweetpak aan en sy gesig is natgesweet. Ronald loop tot by Claudine, gaan tot op sy hurke en bekyk die baba.

“Ronald, kom weg van daai kind af. Jy is nat. Netnou gee jy vir hom ʼn verkoue,” roep miesies February.

Ronald ignoreer sy ma en vra vir Claudine: “Kan ek hom vashou?”

Claudine gee die kind en die bottel vir Ronald. Hy hou die baba styf vas en bekyk sy gesiggie noukeurig.

“Hy drink baie. Hoeveel wil julle hê vir hom?” vra Ronald.

“Wag nou Ronald, wat praat jy van geld? Jy weet nie eens of dit jou kind is nie,” roep miesies February.

“Ma, ek sal betaal! Hoeveel, antie Ester?”

“R1 ʼn week sal genoeg wees, Ronald,” sê Ester.

Die deernis wat hy vir die kind wys het skielik Ester se hart versag.

“OK,” antwoord Ronald. “Claudine kan die papgeld elke Vrydag by ons kom optel. My ma sal dit hê. Ek sal like om die baby ook te sien. Wat is sy naam?”

“Lester John,” antwoord Claudine.

“Dis ʼn ernstige naam vir só ‘n klein kind. As ek mag kan ek hom ʼn derde naam gee? My oupa was Martin.”

“Dis oukei, Ronald,” antwoord Ester. “Martin kan sy derde naam wees.”

Die huis is doodstil toe Ester en Claudine terugkeer. Claudine gaan kamer toe om die baba neer te lê.

“Mel,” roep Claudine, “ons is terug!”

Ester maak die agterdeur oop, stap uit en skree oor die draad na die buurvrou: “Koowee, ons is terug! Jy kan die baby maar weer bring.”

Claudine stap ook by die agterdeur uit.

“Mel!”

“Sy is hier weg met ʼn fancy jas en ʼn suitcase,” antwoord die buurvrou soos sy Ester se baba oor die draad aangee.

“Huh, wat sê jy?” vra Ester.

“Mel is weg met ʼn suitcase,” sê die buurvrou weer.

“ʼn Suitcase?” hoor Ester vir Claudine agter haar vra.

Hulle draai en kyk na mekaar sonder om iets verder te sê.

“Ja, dit lyk asof sy êrens op pad was. Maar haar hare het mooi gelyk, dit het geblink en gewaai in die wind. Daai meisie is gebless met gladde hare, sy moet dankie sê vir haar voorvaders.”

The post Hoe om kroeshare straight te kry appeared first on LitNet.

Lynné Schoeman se verhaal "SkugterDigter" is deur PEN Afrikaans ingeskryf vir die PEN International New Voices Award 2016. Lees ook Frederick J Botha se verhaal.

“Ilaria Jordaan.”

Sy staan stadig op en loop tot voor. Haar knieë bewe liggies, maar sy is nie bang nie. Sy haal diep asem, wag vir Juffrou Beukes se knik en dan begin sy:

“Die kind is nie dood nie.”

In die agterste ry gee iemand ’n hoorbare sug. Haar oë gly oor die klas. Almal is druk besig om hul eie toesprake te bestudeer – party het dit gekoop by iemand wat verlede jaar in graad 11 was; ander se ma’s het hulle s’n geskryf. Liam Poerstamper met die bakore het nie eens die moeite gedoen om die lettertipe te verander van die artikel wat hy nét so van Mieliestronk afgetrek het nie.

Ilaria is nie regtig ’n natuurlike spreker nie, maar sy kan skryf. Wanneer haar gedagtes eers op papier agtermekaar is en sy die onderwerp kén, kan sy maklik enigiemand flous. En sy kén Ingrid Jonker. Ingrid,  Afrikaans se eie Marilyn Monroe. Dit was haar regte naam – Ingrid. Nie soos Norma Jean, wat Marilyn voor die kameras geword het nie. Ingrid was maar net Ingrid. Ingrid, wie se gedig deur Nelson Mandela tydens sy eerste staatsrede voorgelees is. Net soos sý dit nou in aanloop tot haar mondeling voordra.

“die kind lig sy vuiste teen sy moeder”

Ilaria was nog jonk toe haar ma dood is. Sy kan nie veel van daardie dag onthou nie. Net dat sy haar ma se voosgevatte Kantelson uit die bedkassielaai gehaal het en op bladsy 38 met ’n stomp potlood onderstreep het:

Mamma is nie meer ’n mens nie

Toe sy kom by die reël, “Die kind lig sy vuiste teen sy vader,” kom Albertus Jordaan se gesig voor haar op. Haar pa verstaan haar nie. Hulle kommunikeer deur te baklei, of dan deur dawerende stilte. Sy kry te skaam om enigiemand na hulle huis in Blouberg te nooi – hoofsaaklik oor haar pa se ou Suid-Afrikaanse vlag wat bokant die braaiplek hang.

Die gedig stryk einde se kant toe en Ilaria begin vertel van Ingrid se Gordonsbaaise kinderjare by haar ouma, haar stormagtige verhoudings en hoe sy gedroom het van ’n beter Suid-Afrika. Die beskrywing van die digter se voortydige dood laat ’n paar kinders opkyk. Dan is daar trae applous.

Toe sy terugstap na haar sitplek, probeer Ilaria onderlangs kyk of Claude darem vir haar hande klap, maar hy is diep in gesprek met George en Laetitia. Laetitia is daardie kommin tipe meisie, wat té hard lag wanneer Claude iets snaaks sê, en wie se grasserige warmtang-hare lanklaas ’n boksie dye gesien het. Net Barend lyk of hy na haar mondeling geluister het. Siestog, sy weet hy hou van haar. Dis net, hy kan regtig nie spel nie. Vir enige ander meisie sou sy breë lewensredder-skouers en die motor wat hy onwettig bestuur genoeg gewees het. Maar nie vir Ilaria nie. Terwyl Laetitia haar mondeling aflees, haal Ilaria haar notaboekie uit haar tas en skribbel:

’n kar neem jou net tot waar die pad doodloop
en voorkoms tot waar die jeugdigheid krom loop
maar poësie en taal deurstaan
die toets van tyd
en strek ver, ver
oor oseane wyd

Die bus laai haar naby die huis af en sy stap die laaste paar treë in die snerpende seebries. Hulle woon binne stapafstand van die strand af.  Mense sê as jy by die see bly, waardeer jy dit later nie meer nie. Ilaria kan nie dink dat enigiemand ooit moeg kan raak van die see nie. Sy gaan graag strand toe, altyd met ’n notaboekie en ’n pen, maar sy swem nooit nie. As kind het sy twee maal byna verdrink. Sy is nie bang nie; sy het net respek vir water.

In haar kamer laat plof sy haar tas langs haar lessenaar neer en sluit die deur agter haar. Sy gaan sit kruisbeen op haar bed met haar notaboekie en haal haar skootrekenaar onder die verekussing uit. Net gou haar blog opdateer, dan sal sy ’n rukkie slaap tot haar pa by die huis kom. Haar vingers trommel ongeduldig op die sleutelbord terwyl die SkugterDigter-bladsy laai.  Vandat die aantal besoeke per dag begin verdubbel het, voel Ilaria verplig om meer gereeld die inhoud op haar blog aan te vul. Versindaba het onlangs die skakel op hul webtuiste geplaas en Juffrou Beukes het hulle verlede week aangemoedig om die blog te besoek, onwetend dat die SkugterDigter in haar klas is.

Sy maak ’n nuwe inskrywing oop en tik haar jongste gedig uit haar notaboekie oor. Terwyl sy kou en herkou aan ’n gepaste titel, sien sy dit: In die hoek regs onder flikker ’n koevertjie. “You have one new message.” Sy het nog nooit vantevore ’n persoonlike boodskap op haar blog ontvang nie.  

Ilaria kan haar nuuskierigheid nie langer bedwing nie en klik op die koevertjie.

@KennerVanDieAand skryf: Bonjour ma chérie.

Haar vingers hang vir ’n oomblik huiwerend oor die sleutelbord.

@SkugterDigter: Hallo, wie is dit?

@KennerVanDieAand : Ek kan net sê ek het op jou gewag

Haar hart bons, want sy herken dadelik die reël uit Wagtyd in Amsterdam. Sy kan sien hy is besig om verder te tik. Dan verskyn die volgende paar reëls wat sy ken asof dit haar eie is:

deur westerse nagte
by haltes
in lane
by gragte
op vliegvelde
en die galg van trane

@SkugterDigter: “Is dit waar jy nou is?”

@KennerVanDieAand: “Ek is in Amsterdam, ja.”

Sy voel effens verlig. Nederland is darem duisende kilometers ver. Dit kan tog nie skade doen nie... ?

@KennerVanDieAand : “Ek verlang verskriklik huis toe. Jou gedigte is al wat my deurdra.”

Sy voel gevlei, maar ignoreer die kompliment en vra: “Wat maak jy in Nederland?”

@KennerVanDieAand: “Ek werk aan my debuutroman. Jy het nie dalk Whatsapp nie, het jy?”

Dit was die begin van ’n verslawende kubervriendskap. Dag in en dag uit eggo die geheimsinnige skrywer haar gunstelingverse van ver oor die see.

“Jy is die mona lisa van my hart
en ek bekend met ’n da vinci-smart”

Ilaria raak al hoe meer geheg aan die anonieme bewonderaar en ná ’n maand sukkel sy om op enigiets anders te konsentreer. Sy kyk kort-kort op haar selfoon, wat sy op haar skoot onder die skoolbank hou. Wanneer hy online is, verbeel sy haar hoe hy ook droomverlore aan haar sit en dink. Wanneer daar ’n boodskap is, fladder haar maag van opwinding.

“My dae soek na die voertuig van jou liggaam
my dae soek na die gestalte van jou naam”

Vanaand is Ilaria alleen by die huis. Twee dae het verbygegaan sonder dat sy iets van hom gehoor het. Daar moet fout wees, dink sy. Hy was ’n paar keer online, maar duidelik nie met die doel om met haar te praat nie. Dalk is hy kwaad vir haar. Het sy iets gesê?  Sy rol haar duim oor vorige boodskappe. Nee, dit kan tog nie wees nie. Dalk het sy hom net begin verveel. Of dalk, sy sidder by die gedagte, dalk is daar iemand anders.

Sy loop kaalvoet in die gang af kombuis toe na waar haar pa se duur bottel whiskey op die toonbank staan. Haar pa sal nie agterkom nie. Sy stap terug kamer toe met die vloeistof al klotsend teen die ys in die glas.

In haar kamer loer sy vir die hoeveelste keer na haar selfoon. Daar is sowaar ’n boodskap van hom:

“Stuur vir my ’n foto?”

Haar hart klop in haar keel.

“Van wat?” tik-vra sy terug.

“Jy weet... Herhaal my?”

Sy verstaan wat hy bedoel. En wat sy moet doen – wil doen.

Sy neem ’n groot sluk whiskey en leun terug op die bed. Knoop haar hemp oop en knip haar bra los. Sy hou haar arm uit en klik op die pyltjie op die selfoonskerm om die kamera op haarself te draai.  Sy tuit haar lippe en stuur die foto met die onderskrif:

“terwyl ek jou herhaal
met my borste
wat die holtes van jou hande namaak”

Voor sy die bedlampie afskakel en haar oë toemaak, onderstreep sy op bladsy 27 van Kantelson:

My omhelsing het my verdubbel

Dan verder ondertoe:

en my hande omsluit my geheime
in ’n kamer ver weg

Die volgende dag by die skool staan die kinders in groepies om selfone gebondel. Hulle fluister gedemp en loer kort-kort na haar. Wanneer sy iemand se blik vang, kyk hulle skuldig weg.

Barend stap verby en sy gryp hom aan die arm. “Barend, wat gaan aan?”

“Uhm, Ilaria, ek weet nie wat om te sê nie. Ek het nie geweet jy is die SkugterDigter nie.”

“Wag, wat?!”

“Ek het ook nie gedink jy sou so iets doen nie.” Sy oë dwaal af en rus vir ’n oomblik op haar bors.

O, nee, o, nee, o, Here, nee.

Barend se oë mik-mik boontoe, maar kry nie vatplek aan hare nie.

“Gerhard het blykbaar vermoed dis jy en het ’n weddenskap met ’n paar ouens aangegaan.”

Gerhard Cilliers. ’n Ou in matriek wat steeds suur is oor sý met die senior prys vir Afrikaans by verlede jaar se prysuitdeling weggestap het. G’n wonder daar was nie spelfoute in sy boodskappe nie. Hy sou ook nie ’n oomblik gehuiwer het om die foto die wêreld in te stuur nie.

Barend maak keelskoon: “Uh-hum, Ilaria, dis nie al nie. Liam het ’n meme gemaak. Ek is nie seker of ek dit vir jou moet wys nie.”

“Gee hier, laat ek sien.” Sy gryp Barend se foon. Daar is sy op die skerm, heeltemal ontbloot, met groot wit letters bo en onder:

“ILARIA JORDAAN
DIE TIETE VAN ’N NIE-SO-SKUGTER DIGTER”

Sy wil doodgaan.

Claude en van sy vriende loop verby. Claude se skerp humorsin en sy manier met woorde het haar nog altyd aangetrek, maar vandag is dit ’n dolk deur haar hart:

“Kyk, ou Liam is dalk nie so fluks nie, maar waar daar borste betrokke is, staan sy hande vir niks verkeerd nie.”

Bulderende gelag.

Haar keel trek toe en haar oë brand van vernedering. Sy draai om en begin hardloop.

By die huis drink sy twee slaappille en val op haar bed neer. Toe sy wakker word, is dit donker buite. Haar pa is vanaand by ’n werksfunksie en sal eers ná twaalf by die huis wees. Sy sit verwese by die kombuistoonbank voor haar rekenaarskerm. Sy sien nie kans om haar selfoon aan te skakel nie. Terwyl sy wag vir vir haar blog om te laai, neem sy nog ’n sluk whiskey – dié keer sommer uit die bottel. Haar pa sal nie agterkom nie.  Dan verstar sy. Die meme. Dis op haar blog. Iemand het dit in elke enkele spasie vir kommentaar opgelaai. Geen gedig is gespaar nie.

Huil gaan nie help nie. Trane kan nie waardigheid terugroep nie. Face your fears, Ilaria! Ja, besluit sy, dis wat sy sal doen.

Halftwaalf gooi sy die oorblywende inhoud van die whiskeybottel in haar keel af. Fok haar pa. Sy sluit die voordeur, los die sleutel onder die potplant en kies koers strand se kant toe. Kaalvoet, met Kantelson teen haar bors vasgedruk.

Die nat sand tussen haar tone laat haar ril. Bladsy ag is reedsonderstreep :

My dood klop agter my oogappels soos die maan
Ek hoor hom roer agter die galme van die branders

Die yskoue van die water brand deur haar voete, haar bene, haar torso en nek. Die loeiende wind waai bladsy ses oor die water en lê die woorde in haar mond:

sonder gebed of ’n lied of ’n graf
net ek en die winterwind

Dit proe sout en nat en word te veel om uit haar keel te keer. Sy sluk.

Haar ore suis weer soos toe sy sewe jaar oud was, maar in plaas van die kleintydse paniek, spoel ’n verlammende verligting oor haar.

Die watermassa druk haar vertroostend vas. Só styf, dat dit die lug uit haar longe pers en sy met elke golf in ’n dieper bewusteloosheid gedompel word.

Barend hou in die parkeerterrein tussen die pad en die strand stil. Sy vriend Alex draai die musiek harder voor hulle uitklim en hou die sigaretaansteker na Barend toe uit. Hulle kom sit gereeld laatnag hier op die houtreling en rook. Nie een sê gewoonlik veel nie; tuur net uit oor die water met die musiek wat hier van agter die atmosfeer stem en die hoofligte wat soos ’n stil soeklig oor die see straal.

Iets ongewoons vang Barend se oog. Hy spring op, beveel Alex om die nooddienste te bel. Wip oor die houtreling en verloor byna sy balans. In die hardloop begin hy reeds sy klere afstroop.

Toe Albertus Jordaan by die strand aankom, is die polisie en die ambulans reeds daar. Barend het die slap liggaam op die sand neergelê. Omstanders kyk op toe haar pa van ’n afstand haar naam roep.

Maar die kind is dood.

The post SkugterDigter appeared first on LitNet.

Hulle sê wanneer die kerkklokke in ons dorp lui, is daar groot moeilikheid. Dis nou te sê as dit nie Sondagoggend of -aand voor en na die kerkdiens is nie. Reeds in 1748 was daar ‘n dorpsbesluit dat die klokke sou dien as ‘n waarskuwing aan almal in die omgewing dat daar 'n noodgeval is. En nie sommer enige noodgeval nie.

Die besluit het breedvoerig uiteengesit wat presies as so ‘n nood gesien moet word, en die stadsvaders het met die jare die edik getrou nagevolg, soseer dat die klokke laas gehoor is tydens die uitbreek van die Tweede Wêreldoorlog. Daar was ‘n versoek dat die klokke gelui word die dag met prinses Diana se begrafnis, maar dit is ter elfder ure tersyde gestel.

Baie dorpsmense het grootgeword, getrou, kinders- en kleinkinders gehad en sou nie eens van die bestaan van die dorpswet geweet het nie as die stadsvaders nie jaarliks ‘n burgerlike oefening gehou het nie. Hierdie jaar was die oefening tydens die lentefees, want dan is die meeste boere van die omliggende gebiede in die dorp.

Lentetyd het gekom en gegaan, so ook Kersfees. In die middedorp, regs langs die kerk met sy imposante kloktoring, is die huisie van oom Koos en tannie Maria de Wet. Hierdie jaar het hulle hul vyf en sestigste huweliksherdenking gevier, ‘n besonderse mylpaal in hulle lewens. Beide van hulle is in die kerk gedoop, aangeneem en later getroud. Hulle sewe kinders is ook in die kerk gedoop, voorgestel en aangeneem. Tannie Maria was jare verantwoordelik vir die tee na die diens, en oom Koos was tot en met sy uittrede hoofouderling. Vir baie mense in die gemeenskap wass hierdie twee ware steunpilare en hulle was wyd en syd geliefd.

Nou is hulle albei diep in hulle tagtigs en hulle leef stilweg die aftreejare saam. ‘n Mooier storie gaan jy nie sommer kry nie, het baie mense met bewondering in hulle oë gesê as hulle van dié twee praat. So nou en dan word die paartjie uitgenooi na dorpsfunksies. Dan is tannie Maria altyd deftig uitgevat in ‘n steeds-modieuse rokkie uit die vyftigerjare, afgerond met haar ouma se borsspeld en ‘n jakkalsvel om haar skouers.

Oom Koos was maar altyd in ’n swart pak, maar nadat hy die ouderlingsroeping vaarwel toereroep het, het hy begin om hemde en dasse te dra wat by die tannie se uitrusting pas. En altyd afgerond met ‘n swierige angelier of roos in die lapel van sy baadjie. Soos tydens hierdie jaar se Kersete, toe hulle as eregaste saam met dominee by die hooftafel aangesit het.  Die tannie se vrolike klokhelder laggie is die heel aand gehoor soos wat die een en ander dorpsinwoner ‘n draai by die tafel kom maak het. En hulle foto was weereens op die voorblad van die dorpskoerant op die agt en twintigste Desember, geneem by die Kersete, sy  feestelik  in ‘n smaraggroen tabberd, glimlaggend aan sy sy.

Ja, hulle was nog sterk vir hulle jare, hulle sê mos dat ‘n goddelike toegewyde lewe vir ‘n mens ‘n geseënde laatsomer bring.

In alle opsigte was hulle geseënd, miskien nie in geldelike terme nie, maar geld was nog nooit vir hulle belangrik nie. Hulle liefde vir mekaar het alle besluite wat hulle maak, bepaal en daar was ‘n geestelike rustigheid in hulle lewens te bespeur.

Op die dertigste het tannie Maria bietjie laat gelê. Nee, nie siek nie, maar sy wou net so ‘n rukkie langs oom Koos nog lê en gesels voor hulle opstaan. Dit was in elk geval Vrydag en daar was geen dinge wat hulle kon haas nie. Oom Koos weet al wanneer die die tannie so bietjie wil laatlê, dan verlang sy.  So getrou aan sy aard sal hy dan styf teen haar lê terwyl sy gesels en onthou van dinge lank lank gelede.

Vandag dink sy ander die kinders, kom hy gou agter. Van die vyf wat nog leef, is drie van hulle met hulle gesinne in Australië en die ander tweetjies iewers in die Kaap. Elke tweede Desember hou hulle ‘n groot familiebyeenkoms en dan word daar behoorlik gekuier en gesels. Maar dis nou eers weer volgende Desember, want tannie Maria het aan haar kinders gesê dat hulle nie hulle skoonfamilies mag afskeep nie. Die telefoonrekening gaan hierdie Kersfees weer hemelhoog wees. Hy kan verstaan hoekom sy lê en verlang.

So skuins na elf staan hulle op en maak reg vir die dag. Mevrou dominee het hulle vir middagtee genooi, en vanaand is oom Koos se gunstelingstorie op die TV. “Dinner for One”. Hy wil hom elke keer slap lag as tannie Maria kraai van die lag vir die man wat so gesuie oor die leeuvel se kop steier. Dit is elke jaar sy gunstelingprogram, hy ken al die storie agterstevoor uit sy kop, maar hy geniet dit om tannie Maria te sien lag.

Hy moet tog vir iemand vra om die video bandjie wat hy daarvan het, vir hom oor te sit op daardie nuwe blink plaatjies, want dan kan hulle dit kyk op die masjien wat die kinders laas jaar vir hulle gegee het.

Saterdagoggend, een en dertig Desember. Die laaste dag van hierdie jaar, en die tannie wil alweer laat lê. Vanoggend gaan die gedagtes terug na hulle jong lewens en die swaar oorlogsjare. Hy weet nie wat hulle sonder mekaar sou doen in daardie moeilike tye nie. As hy in die oggend vroeg bus toe geloop het om die dag op die myn te gaan werk, het sy die kinders gevat en met hulle in die veld gestap. Daar het hulle verbleikte beendere van dooie diere opgetel en dit is Sasko-sakke gestop. Een keer ‘n week het sy dit aan die beenmeelfabriek gaan verkoop. As dit nie daarvoor was nie, sou hulle nie kon bekostig om drie maal ‘n dag ‘n bord kos te hê nie. Hy glimlag as sy hom herinner van die Sasko- onderklere wat sy vir die seuns en dogters gemaak het.

Hulle staan so halftwaalf op en sy gaan maak vir hulle iets om te eet. Dis ‘n lieflike dag en hulle gaan sit in die tuin en eet onder die perskebome. Na ete gaan stap hulle so ‘n entjie.  Dis ‘n pragtige somersdag en hulle sien heelwat van die ander dorpsmense op hulle staproete. Tannie Hannetjie nooi hulle om daar te kom eet vanaand. Sy sê dat die dorp se jongmense vanaand by die kerksaal gaan byeenkom om die nuwe jaar in te wag. En die klomp kwaaijongens gaan seer sekerlik ‘n geraas maak, so oom Koos en tannie Maria is welkom om by hulle te kom eet, so weg van die jongmense se lawaai. Tannie Maria wys dit egter van die hand. Sy is moeg na die lang dag en dink sy gaan maar liewer vroeg inkruip. So groet hulle en stap terug huis toe.

As hy nou daaraan terugdink, het sy effe swaar gestap tot by die huis, by die voorhekkie byna haar balans verloor, maar dit weggelag en vir hulle ystee gaan maak. Hulle het in die voorhuis gaan sit en na Johan Stemmet gekyk met sy blink pak en gladde hare, en daarna die TV afgesit en net so in die donkerte gesit en praat.

Sy het weer van die kinders gepraat. ‘n Oomblik nog iets gesê van klein Johan wat nou so statig lyk, maar dis nie moontlik nie want hy is die eerste kind wat hulle ontval het. Sy is maar net moeg vanaand, het oom Koos nog gedink.

Teen elfuur het hy gesê hulle moet maar gaan inkruip.  Hy het haar hand gevat en haar opgehelp. Saam het hulle kamer toe gestap toe sy skielik vassteek in die gang. Sy kyk na hom en vra dat hulle op die stoep moet gaan sit en luister na die klokke wat lui om middernag. Hy het eers gefrons, want weet sy dan nie die klokke word maar nooit gelui tensy dit 'n nood is nie? Maar hy het haar laat begaan. Dit is in elk geval ‘n heerlike someraand en die reuk van die yesterday today and tomorows hang swaar in die lug by die stoep.

Hulle gaan sit op die swaai op die stoep. Vandaar kan hulle die straat mooi sit en bespied. Nou en dan is daar ‘n jongmens wat te vinnig ry en toeter blaas, maar dit als gee kleur aan die aand. Teen halftwaalf kom daai klein kwaaijong Fanie Viljoen en so tien van sy vriende verby gestap op pad kerksaal toe. Hulle groet beleefd en stap dan giggelend en al stampend en stotend verder. Dominee het ‘n fout gemaak om die klomp bogkinders op oujaar in die kerksaal te laat byeenkom, dink hy nog, maar sy druk sy hand liefdevol en hy vergeet van die kinders.  Dit raak nou amper middernag en dan sal die toeters en klappers seker so twintig minute voortduur tot sersant Danie weer orde bring op die dorp.

Hy kyk op sy goue sakhorlosie wat hy nog van sy pa gekry het. Een minuut voor twaalf. Veraf kan hy die toeters reeds begin hoor. Dan volg die klappers.  Ou Jones hou mos nou vuurwerk aan in sy winkel.  Die nuwe jaar is hier. In die lug skiet pragtige ligte die hemel in en ontplof daar ver bo. Met hulle hande saamgehou bewonder hulle die vertoning van lig, en dan … hier naasby hulle, die lui van ‘n klok … dan nog een, en nog een! Dis die kerkklokke! Nou wie sal dit dan nou durf waag!

Sy kyk na hom met die vuurwerk se weerkaatsing in haar oë. Daar is dit nou my skat, die kerkklokke lui, ons Heer se Nuwe Jaar is hier, en met die woorde leuen sy oor en soen hom sagkens. Hy sit sy arm om haar skouer en saam geniet hulle die vuurwerk en die toringklokke wat defnitief deur ‘n groentjie gelui word, maar die oomblik is groot en hy gaan nie nou kyk wie die klokke so teen die wet lui nie.

Dit was seker so vyf minute oor twaalf toe die gelui ophou en hy agterkom dat sy nou stil is. Te stil, en toe hy sy arm om haar wegneem, het sy stadig teen sy skouer neergesak.

The post Die laaste eer appeared first on LitNet.

Agt uit twintig. Vier uit twintig.  Ag Vader, hoe gaan ek hierdie kinders in die hoërskool kry, dink Christien. Wiskunde is werklik 'n probleem vir die graad sewes. Agtien uit twintig. Dankie, klein Frikkie Joubert. Jy bly 'n staatmaker.

Die gordyn vee oor haar merkwerk en Christien sit haar pen neer en leun oor die lessenaar om die venster toe te trek. Daar is donderweer op pad uit die weste. Miskien kom daar verligting van hierdie helse hitte van die afgelope week. Sy loer tersluiks na die hoofhuis. Die kombuislig brand nog. Haar ma behoort nou besig te wees om op te was. En dan die dodelike roetine om pa te was en reg te kry vir die nag. Goddank dit is nie vanaand haar beurt nie.

Christien voel die verbittering soos gal deur haar gemoed vloei. Alles kom uiteindelik tot niks. Die kanker vreet haar pa op. Die spesialiste kan niks meer vir hom doen nie. Hulle het hom huis toe gestuur om te sterf. Haar eie lewe is daardeur finaal omvergewerp. Sy moes haar onderwyspos by die skool in die stad prysgee om te kom help versorg. Daar was 'n pos beskikbaar op die dorp. Die dorp wat sy soveel jare gelede verlaat het met die voorneme om nooit terug te keer nie. Dieselfde skool, dieselfde haatlike rooi baksteengeboue waar sy twaalf jaar 'n gevangene was. Niks het verander nie. Net die gesigte. Selfs die reuk is nog dieselfde. Nou is sy terug, 'n middeljarige, siniese, geskeide vrou.

Die egskeiding - 'n abrupte beëindiging van 'n kinderlose huwelik van veertien jaar - het haar verlore gelaat. Pieter het geweier om langer met sy skoonma getroud te wees. En gedagvaar. 'n Terapeut, een van vele, het gesê sy moet dit sien as 'n nuwe begin. Maak jou vry van alle bagasie. Maar hoe kan jy jouself vrymaak van bagasie as jy nie die moed het om te kyk wat in daardie swaar koffers is nie? Hoe bevry jy jou van jouself en dit wat jy geword, behalwe deur die dood?

Sy is weer teruggebring Lelie-en-Dal toe, plaas toe. Miskien was dit so bestem. Sy het al soveel daaroor gewroeg. Nagte deur wakker gelê. Haar hart uitgebid. Hoeveel keer het sy nie al gevra: “God, gee my 'n teken. Wys my wie ek is! Is dít waarvoor ek bestem is ...?”

Haar ma se oproep drie maande gelede: “Christien. Jy sal moet kom help. Ek kan nie meer alleen alles hanteer nie.” Dit was die oproep wat sy gevrees het. En die: “... hy is darem jou pa, jy weet ...” en “... noudat jy geskei is ...” wat sy geweet het gaan kom. Sy het geen weerstand daarteen gebied nie. Sy het kom help. Hy is darem haar pa en sy ís in elk geval geskei.

Sy het gehoop sy sal leer om haarself te laat geld. Inteendeel. Haar pa se siekte en sy versorging het haar in haar ma se diens gestel. Sy het nietemin haar intrek in die kothuis geneem.  Teen haar ma se wil. Die kothuis is naby genoeg om te help met die versorging, maar ver genoeg om te ontvlug van haar ma se subtiele stekies. Haar swart gemoed wat nog altyd so maklik aan haar, Christien, afgesmeer het. Haar ma, die ewig dienende Marta. Maar die Marta dien met manipulasie en selfsug. Verborge vir die buitestander wat net die knap, raakvatter-plaasvrou ken. Christien ken die meesterlike emosionele afperser.

Christien staan op om die kothuis se gordyne toe te trek as sy die eerste veraf gerammel van donderweer hoor. Die weerlig is nog ongedefinieer en baai die plaaswerf af en toe in 'n dowwe blou lig met 'n lang tussenpose voor 'n gedempte donderslag volg. Die boerboele begin senuweeagtig om die hoofhuis blaf.  Hulle is bang vir die donderweer en haar ma sal hulle waarskynlik binnekort in die kombuis toelaat. Reën sal welkom wees, maar Christien hoop dat dit tog nie 'n storm is nie. Die laagwaterbruggie oor die spruit op pad dorp toe kan nie veel water verduur nie. Dit het al in die verlede gebeur dat sy twee dae op die plaas gestrand was. Mnr Odendaal het simpatie gehad en voorgestel dat sy vir haar 'n woonstel op die dorp kry. Hy het nie besef hoe graag sy dit sou wou doen nie, maar sy het stilgebly. Hy was beïndruk met haar toegewydheid aan haar ouers se welstand.

Christien se selfoon lui op haar lessenaar. Sy weet dit is haar ma. “Hallo, Ma,” antwoord sy en trek die gordyn op 'n skrefie oop sodat sy 'n uitsig op die hoofhuis se kombuisvenster het. Haar ma se figuur is sigbaar in die venster, selfoon teen die oor. Die kothuis is ongeveer dertig meter van die hoofhuis en Christien kan sien haar ma het reeds haar slaapklere aan. Met haar vry hand klem sy haar japon toe voor haar bors.

“Hier kom 'n lelike weer aan, Stien.”

“Ek kan dit sien, Ma. Ek het die vensters en gordyne toegemaak.” Dis nie hoekom haar ma bel nie. “Is Pa oukei?”

“Ek weet nie wat dit is met hom vanaand nie. Hy is onrustig. Miskien voel hy die weer aan.”  Christien hoor die diep sug en dan: “Ek is so moeg, Christien.”

“Laat weet maar as ek moet kom help, Ma. Ek gaan nog lank besig wees met nasienwerk.” Sy moet haarself bedwing om nie ook te sug nie. Dit kom so maklik. “Ek hoop net die krag hou. En laat tog die boele in. Hulle geblaf maak my gek.” Christien is instinktief spyt oor die geirriteerdheid in haar stem. “Ek sal later kom tee drink,” probeer sy vergoed.

“Moenie moeite doen nie. Ek sal maar by jou pa gaan sit en lees. Miskien maak dit hom rustig.” Weer die sug. “Lekker slaap.”

Die verbinding word verbreek voordat Christien kan antwoord. “Ja, Ma. Goed, Ma,” sê sy in elk geval hardop. Ek is ook moeg. Tot in my siel in moeg. En ek verlang na Pieter.

Sy sit die foon neer en loer na die weste net toe ‘n verblindende weerligstraal die nag in dag verander. Die knal laat haar onwillekeurig die gordyn toeruk. Die krag gaan nie hou nie.  Ag, hemel tog. Sy besef sy het vergeet om kerse van die hoofhuis te bring. Hou op om so negatief te wees, Christien Malan, sê sy vir haarself. Maak jou nasienwerk klaar terwyl die krag aan is. Miskien gaan dit in elk geval nie af nie. En die reën is bitter nodig.

Die wind begin die twee palmbome wat weerskante van die paadjie na die hoofhuis waghou, liggies roer. Christien ken die geluid. Dit stem haar gewoonlik rustig, maar vanaand is daar iets onheilspellend aan die reusetakke se sagte geruis. Sy trek die gordyn weer op 'n skreef oop. Die kombuislig is af. Die boele is stil. Sy trek die hopie nasienwerk nader. Here van genade, help hierdie kinders waar ek nie meer kan nie, dink sy en begin weer te werk.

Die donderslae neem 'n aaneenlopende dreuning aan sonder dat daar weer skrikslae kom. Die reën bly egter weg. Christien sug met die laaste antwoordstel. Nul uit twintig. Moedeloosheid daal soos 'n swaar kombers oor haar neer.  Gelukkig is die marteling nou verby.

Die weerligstraal tref die palmboom met 'n verblindende wit lig. Die slag laat Christien se ore tuit.  Sy is vir 'n oomblik lam. Die krag is uit. Die swart van die nag laat haar paniekerig dink sy is blind. Dan word haar studeerkamer verlig deur 'n volgende slag, ook baie naby. Die weerligstrale begin mekaar vinnig opvolg, oorvleuel, sodat die gedonder sonder tussenposes is. Soos 'n aanstormende golf brullende seewater.

In die blouwit lig van die storm soek Christien vervaard na haar selfoon op die lessenaar. Sy moet haar ma bel. Die gevoel van paniek groei as sy nie die foon kan vind nie. Dit was op haar lessenaar. Waar is dit nou? Dan lui die foon. Die vrolike luitoon is onvanpas in hierdie hellestorm. Christien gryp die foon waar dit onder een van die antwoordstelle verskuil lê.

“Ma! Is julle oukei?”

“Jy moet kom help, Stien.”

“Pa! Is dit Pa?”  Christien voel hoe 'n koue ysterhand haar hart omklem. Asseblief tog net nie vannag nie.

“Nee, Stientjie. Jou pa is nou rustig ...” 'n Donderslag wat die vensters in hul rame laat ratel doof haar ma se stem uit. Iets is fout. Christien kan nie onthou dat haar ma haar al ooit “Stientjie” genoem het nie.

“Ek kan nie hoor nie, Ma! Sê weer!”

“Christien! Jou pa is orraait. Luister vir my! Jy moet kom help ...” Die verbinding gaan dood.

Christien staar na die foon in haar hand. Dit het begin reën. Dit stort neer op die sinkdak van die kothuis in 'n kakafonie van haelkorrels, water en wind. Die selfoon lui weer.

“Ma, wat gaan aan? Waarmee moet ek kom help?!” Christien is na aan histerie. Die wind ruk aan die kothuis se mure en waai die reën en hael kletterend teen die vensters. Sy druk met haar wysvinger een oor toe en hou die selfoon so styf as moontlik teen die ander oor.

“Christien, daar lê ‘n man op die stoep…”

  O, liewe Here, nee!  “Ek kom, Ma!”

Duisend mal gedagtes flits deur Christien se kop as sy instinktief die hoofhuis se agterdeursleutel gryp en die kothuis se deur oopruk. Die volle geweld van die storm tref haar in die gesig. Die yskoue haelkorrels slaan genadeloos oor haar lyf. Die wind ruk die deur uit haar hand en sy los dit oop. Die storm neem gewelddadig besit van die kothuis.

Verblind strompel sy met die geplaveide paadjie na die hoofhuis. Die reuk van swael en rook meng met die reën en wind. 'n Verskroeide palmtak lê oor die paadjie en Christien struikel daaroor. Sy val en ‘n brandpyn skiet deur haar linkerarm. Sy ignoreer die pyn en staan vinnig op. Deurdrenk bereik sy die agterdeur. Nog 'n geweldige donderslag skeur deur die nag en Christien laat val die sleutel. Die deur is nie gesluit nie. Ma moes dit vir haar oopgesluit het. Sy val die kombuis binne en druk die deur weer agter haar toe.

“Maaa!” Christien vee haar nat hare uit haar gesig en probeer fokus op haar omgewing. Die bekende kombuis met die geur van aandete wat nog effens in die lug talm word sporadies blou verlig deur die weerlig. “Maaa! Maaa!” roep Christien weer en vee oor haar oë.

“Ek is op die stoep, Christien!” hoor Christien uiteindelik haar ma se stem.

Die lig van 'n flits skyn in die gang af en sy volg dit na die voorhuis wat uitloop op die groot stoep. Die gevoel van paniek begin haar weer omklem as sy stadig agter die lig aanloop, die lang gang af. 'n Man op die stoep. Wie? Twee weerlose vroue. 'n Sterwende ou man. Wat se weerstand kan hulle bied? Christien besef haar selfoon het in die kothuis agtergebly. Haar ma behoort egter reeds die polisie gebel het. En waar is die boele?

 “Christien, my kind. Goddank jy is hier.”

Christien se ma staan in die oop veiligheidshek wat toegang gee tot die stoep, flitslig in die hand. Sy lig vir Christien tussen die meubels deur. Dit is donker op die stoep. Die weerlig is nou vreemd afwesig. Die reën giet egter nog neer en maak 'n waterval van die stoepdak grond toe. 'n Watermuur wat dit wat op die stoep is, afsluit van die buitewereld.

“Ma, wat gaan aan?” Christien hoor die vrees in haar eie stem deurslaan. Sy wil nie sien wat op die stoep is nie, maar sy voel gedwing om verby haar ma te kyk. Uit op die stoep. Die lig van die flits lei haar blik. Woordeloos verlig haar ma die figuur wat roerloos op die stoep lê.

Die boele het aan weerskante van die figuur stelling ingeneem asof hulle daaroor waak. In die lig van die flits lek die een boel besorg 'n donker hand wat uit die mou van 'n swaar swart jas uitsteek, die arm uitgestrek. Die liggaam lê met gesig na onder, die een been ingevou, die ander uitgestrek. Asof dit uit die lug daar neergevel is. Die gesig is onsigbaar, deels bedek deur 'n iets wat soos 'n skouermantel lyk. 'n Lok gietswart hare lê soos olie blink oor die deel van die gesig wat nie bedek is nie. 'n Swart vloeistof vorm 'n klein rivier van onder die liggaam na waar dit van die stoep af in die gietende reën verdwyn. In die lig van 'n flits is dit onmoontlik om te bepaal of dit water of bloed is.

'n Onverklaarbare gevoel van besorgdheid neem van Christien besit. Die vrees wat haar sekondes gelede in 'n meedoënlose greep gehad het, het saam met die weerlig verdwyn. Sy wil op die stoep uitstorm en die man oplig, sy kop op haar skoot neem. Hom instinktief versorg. Dan voel sy haar ma se hand ferm op haar arm.

“Voel jy dit ook, Christien?”

“Wie is dit, Ma? Waar kom hy vandaan? En die boele ...”

Christien besef dat sy fluister en dat haar ma haar waarskynlik nie kan hoor nie.  Die reën stort nog onverpoos neer. Sy neem die flits uit haar ma se hand en tree uit op die stoep. Sy belig die figuur van sy mantelbedekte hoof, af, tot by die swaar stewels wat sy voete bedek. Die liggaam bly roerloos. Die boele gee eerbiedig en kreunend pad as Christien op haar hurke neersak en versigtig 'n hand op sy skouer laat rus. Die materiaal van die skouermantel voel vreemd onder haar handpalm. Grof maar duursaam. Sy voel terselfdertyd die deining van asemhaling.

“Hy haal asem, Ma. Ons moet hom in die huis kry.”

“Genade, my kind. Die man is 'n reus. Ons twee ...”

“Kom, Ma! Ons moet hom eers omdraai.”  En dan: “Bring vir my twee van die groot kussings in die woonkamer, Ma. Maak gou!” 

Haar ma skarrel die woonkamer binne en kom terug met twee groot opgestopte rusbankkussings. Sy sit dit langs Christien neer en neem weer die flits by haar.

“Laat ek vir jou lig, my kind.”

Versigtig steek Christien haar linkerhand onder die man se nek en lig hom effens op. Met haar ander hand vee sy die lok hare wat sy gesig deels bedek terug en trek terselfdertyd die kap van die skouermantel van sy kop.

Christien se ma snak liggies na haar asem: “Dis 'n swart man, Christien...”

“Dit kon ek lankal sien, Ma.” Die man se gelaatskleur is weliswaar baie donker. Die lig van die flits skyn in sy gesig. Sy oë is gesluit, versluier deur lang wimpers. 'n Dun straaltjie bloed syfer stadig by sy een mondhoek uit. Christien vee dit onwillekeurig af met haar mou.

“Kom ons draai hom om.”

Beide is verbaas oor die gemak waarmee hulle die groot liggaam omdraai op sy rug en sy bolyf teen die kussings lê maak. Sy gesig is nou heeltemal ontbloot. Die twee vroue staar in stille verbasing. Sy gelaatstrekke is fynbesnede, amper vroulik. Sy hare is gietswart lokke wat in nat toue na agter sprei. Bloed begin weer uit 'n mondhoek sypel.

“Hy het baie seergekry, Christien.” Die besorgdheid in haar ma se stem herinner Christien vir 'n oomblik aan haar kleindogtertjie jare. Toe 'n ma nog nie kon verdra dat haar kind seerkry nie.

“Hy hét, Ma. Bring vir my warm water en handdoeke. Loer sommer by pa in of hy oukei is. Ek maak solank sy jas los.”  Dit is nou doodstil. Die reën het opgehou. Die boele maak fyn tjankgeluidjies. Altwee lê met hul koppe op hul voorpote die situasie en betrag.

In die afwesigheid van die flitslig voel-voel Christien na knope om die jas los te maak. Sy vind nie knope nie, maar voel wel vreemde lussies wat die donker jas toe hou. Een vir een vroetel sy hulle los.

 “Hierso, Christien! Warm water en handdoeke.” Haar ma is kort van asem. “Jou pa is wakker.   Hy het my weggejaag. Sê ek moet gaan help. Hemel, my kind, hoe weet hy ...?”

“Ek weet nie, Ma,” val Christien haar ma in die rede. “Lig vir my. Ek het sy jas los.”

Sy vou die jas versigtig oop. Die man se welgevormde bolyf lê ontbloot. ‘n Hemp is vreemd afwesig.   Swart-pers kneusplekke vleg dwarsoor die donker vel. Onder die haarlose linkerbors vloei bloed stadig uit 'n ronde gat wat met swart omsoom is. Sy hele maag is met bloed besmeer. Sy broek is vasgebind met ‘n gevlegde leergordel wat in ‘n knoop vasgemaak is. Ook dit is donker van die bloed.

“Hy is geskiet, Christien. Dis 'n koeëlwond daardie.”  Haar ma wys met die flits na die wond.

Christien voel trane onwillekeurig uit haar oë wel as sy die omvang van die man se beserings aanskou. “Wat het met jou gebeur? Wie het dit aan jou gedoen?” fluister sy. Haar ma sit 'n nat warm handdoek in haar hand.

“Vee die bloed af, my kind.”

“Hy het 'n dokter nodig, Ma.” Christien besef dat geen dokter naby die plaas gaan kan kom na die storm nie. Sy druk die handdoek saggies teen sy vel. “Ons moet die bloeding stop.” Sy neem 'n verband by haar ma en druk dit ferm teen die wond. “Pleisters, Ma.”

Saam versorg ma en dogter die wond. Die man prewel iets onverstaanbaars as Christien sy gesig afvee, die lang swart hare alles na agter vee. Sy hou haar oor teen sy lippe, maar hy is weer stil.

“Ons moet hom nie weer beweeg nie, Ma. Ek is bang ons maak hom nog verder seer.” Christien talm 'n oomblik. “Bring komberse. Ons moet hom warm hou deur die nag.”

Met die komberse stewig oor hom gewikkel staan Christien op. Die boele kom weer nader en gaan lê aan weerskante van die man se bene, koppe op die voorpote. Weer op hul wagposte.

“Ek sal by hom bly, Ma. Gaan na pa toe.” Sonder ‘n woord gee Christien se ma vir haar die flits en druk dan haar hand met altwee haar hande.

Die nag is amper doodstil. Die gedreun van die spruit in vloed is hoorbaar in die verte. Christien gaan lê sag langs die man. “Here, help hierdie man deur die nag. Ek weet nie wie hy is nie,maar moenie dat hy sterf nie …  Asseblief, my Hemelse Vader, ” bid sy saggies. Die twee boele kreun saam: “Amen.”

Die son skyn helder en warm. Sy staan in ‘n veld met ‘n ligte wind wat deur haar hare waai. Dit waai haar hare oor haar gesig. Sy vee dit weg en dan staan die man voor haar.  Hy is in wit geklee. Dit kontrasteer met sy donker gelaat. Die wind waai sy lang swart hare na agter. Sy is nie bang nie. Hy neem haar hande in syne en streel dan met sy een hand oor haar voorarm waar die rooi skaafmerke van haar val oor die palmtak opgehewe lê. Hy kyk in haar oë. Nee, hy kyk deur haar oë. Na daar waar al haar geheime en vrese weggesteek is. Haar diepste binne-siel. Daar is ‘n sagte glimlag op sy lippe. Sy voel so veilig. Sy is weer ‘n kind. Haar lewe lê voor haar uitgestrek soos ‘n roetekaart. Orals is daar rooi vlaggies.

Die man neem haar hand en hulle stap deur haar lewe. Sover hulle stap maak hy die rooi vlaggies bymekaar en gee dit vir haar om vas te hou. Sy probeer die vlaggies vashou teen haar lyf, maar die rooi vlaggies word wit en verdwyn.  Die vlaggies word al hoe minder en verder uitmekaar. Die man los haar hand en sy maak self die enkele rooi vlaggies bymekaar. Sy besef hy loop al hoe verder voor haar uit. Sy volg hom, maar sy kan hom nie inhaal nie. Daar is nie meer rooi vlaggies nie. Die vlaggies is nou almal wit.

“Christien!  Christien, word wakker!” Christien besef sy het aan die slaap geraak. Sy wil nie wakker word nie. Sy steek outomaties haar arm uit en voel oor die kussings. Die man is weg. Die boele blaf luid by die hoenderhokke. Die dag breek rooi in die ooste. Haar ma staan in die deur van die voorkamer met haar selfoon in haar hand. Sy lyk ontsteld.

“Waar is hy, Ma?”

“Ek weet nie, Stientjie. Maar oom Koos Tooi het nou net gebel. Die polisie is daar by hom.  Hulle wil weet of ons oukei is.”

Christien is heeltemal wakker. Sy spring op. Die komberse lê netjies opgevou eenkant. Die enigste teken van die man se teenwoordigheid is die ingeduikte kussings. Die handdoeke lê bloedloos skoon langs die komberse.

“Oom Koos sê daar was ‘n helse ongeluk onder by die bruggie. Die polisie weet self nie wat gebeur het nie. ‘n Kar lê in die vloedwater. Hulle het twee lyke langs die spruit gekry. Altwee met vuurwapens.” Christien se ma is uitasem gepraat.

Sy haal diep asem en haar stem is bewerig as sy voortgaan: “Die kar het ingedraai Lelie-en-Dal toe, Stien. Die spore wys dit, sê die polisie. Maar hulle weet nie hoe die kar in die spruit gekom het nie. Die spore in die modder …” Sy haal weer diep asem. “Daar is nie karspore verder nie. Dit lyk of die kar in die spruit gegooi is. Daar is ook baie geskiet. Die wêreld is blykbaar besaai van die patroondoppies.  Dit was plaasaanvallers, Christien!”

Christien druk haar ma sagkens opsy en stap die huis in.  Haar ma praat onophoudelik. Haar pa het sy morfiendrup uitgetrek. Hy sit regop in die bed en lees Bybel. Hy sê sy moet Hebreërs 13 vers 2 lees.

Christien luister nie meer nie. Sy stap die lang gang af. Haar vinger trek ‘n onsigbare streep teen die muur. Deur die kombuis na buite. Die vroeë oggendson verf die plaaswerf in helder vars somerskleure. Sy trap oor die palmtak in die paadjie en is intens bewus van die vrolike gekwetter en gesing van die voëls. Die reuk van nat grond styg soos stoom om haar op.

Die kothuis se deur staan nog oop. Totale chaos heers binne. Nat antwoordstelle is oral rondgewaai. Een antwoordstel is saam met ‘n spul nat blare teen haar kamerdeur vasgewaai. Sy haal dit af. Frikkie Joubert. Agtien uit twintig. Christien glimlag en rol die bladsy in ‘n rolletjie op. Sy maak haar kamerdeur oop. Haar kamer is ongeskonde. Sy gaan lê op haar bed met die antwoordstel op haar bors vasgehou. Sy vryf  ingedagte oor haar linkerarm. Sy voel ’n ligte  litteken waar die lelike skaafmerk was.

“Welgeluksalig.” So, dit is hoe dit voel, dink sy. Sy lê ‘n oomblik nog die saligheid en indrink en onthou dan iets wat haar weer laat glimlag. Die man het nie ‘n naeltjie gehad nie …

The post Die Besoeker appeared first on LitNet.

“Die weird ding is, die bloed en die trane op die sypaadjie is actually nie die prentjie van die aand wat my die langste gaan bybly nie.”

Wynand staan alleen by die kroegtoonbank. Om hom klink die mooi klanke van Franse stemme en ligte musiek op, laat hom liggies wieg. Hy wag geduldig, al wag hy al onnodig lank. Dis sy eerste keer in Parys. Tyd is nie ‘n ding nie, hy is met vakansie. Hy en Wikus en Christo kuier al vandat hulle op die vliegtuig geklim het.

Hy voel hoe ‘n meisie langs hom kom staan. Hy draai sy kop en kyk nuuskierig oor sy skouer. Die mooiste swart vlegsels hang oor haar gesig, wek terugflitse van Johannesburg in hom op, dronk aande in Braamfontein. Sy kyk voor haar uit, na die ligte en bottels wat agter die toonbank blink, met ‘n selfvertroue wat hom nostalgies maak, vir iets wat hy nie kan herroep nie. Sonder om vir te lank te dink, vra hy in haar rigting: “Hi; sorry; this might be random, but are you from South Africa?”

Sy draai verbaas na hom toe, glimlag asof sy hom herken en sê: “Well, yeh. How did you …”

“Your braids, I think. Or your, um, confidence.” Sê-vra.

Kantel haar kop, selfbewus. “I’m impressed.”

“I’m Wynand.” Steek sy hand na haar toe uit.

“Zuki. Or Zukiswa if this becomes a job interview.” Glimlag speels, haar hand voel sag en warm in syne.

“So you’re really from South Africa?”

“Yes! I flew up from Joburg today. I grew up in Rustenburg and moved to Jozi four years ago.”

“I … that’s what I thought. Joburg.”

“Are you from Jozi? Pretoria?”

“Um. No, well … I grew up in Cape Town. Durbanville, Bellville. The northern suburbs.”

“Oh okay.” Haar oë wil meer weet, haar lippe trek oop en asem saggies uit.

“And I worked in Johannesburg for three years.”

“Okay. And you work in Paris now?”

“London, actually. For D3. I’m in audit, unfortunately. So no job interviews that you would want to have.”

Die enigmatiese glimlag, steeds. “So you helped the world go into recession?”

Hy lag, half-onseker. “Well … I can’t really take the blame … Powers beyond my control, you know…”

Sy vat aan sy arm. “Don’t worry, love. I’ve got friends in financial services. They’re all working in the States and Australia now. I know the spiel.”

Van diep binne sy bors, ‘n sug van verligting. Dan, “Can I buy you a drink?”

“Yes, please. Just a beer.”

“It’s a pity they don’t have Black Label.”

“You could ask them if they have.”

“My French is non-existent.”

“Don’t worry love, so is mine. I just look the part.”

“And I don’t?”

Hulle lag vir mekaar.

‘n Mooi meisie met donker hare en tattoes oor haar arms kom hurk voor hulle, haar wenkbroue verwagtend gelig.

Rynhardt buig vooroor, met sy elmboë op die taai toonbank. “Deux bières, s'il vous plait.”

Sy verdwyn onder die kroegtoonbank na tussen die yskaste, verskyn weer met twee biere in haar hand, wat sy met twee vinnige bewegings van hulle doppies verlos. “That’s eight euros, please.”

Hy oorhandig die rooibruin noot, wat sy vinnig in die kasregister stoot en twee koper-en-silwer munte voor hom neersit. Hy huiwer ‘n oomblik, beduie dan dis oukei, en kyk verwagtend na Zuki.

“It’s ridiculous, am I right. Thirty rand tips. Eish.”

“Ja. But we’re in Paris, right. Hashtag yolo or something.”

“Right. So, where are your friends?”

“They’re over there at the table. Next to the girls.” Hy beduie. “But don’t you wanna … and yours?”

“They’re still at another bar. They’re joining later.”

“So don’t you wanna …” Hy soek vir ‘n leë tafeltjie.

“Find a table?”

“Ja. Find a table.”

“Okay, yeh. What about there?”

Hy knik instemmend, volg haar verby die mense wat langs of op kroegstoeltjies sit of staan en vir drankies wag. Hy beduie oor sy skouer na sy vriende se tafel dat hy ander kant toe beweeg, Christo lig sy bier en skree iets onhoorbaar, hulle is in elk geval te dronk om om hom aan die tafel te mis. Onder die saamgeperste mense se bottelgevulde hande sien hy hoe haar vingers een van sy hande soek. Hy leun vooroor en sy lei hom na ‘n tafeltjie wat so pas onbeset gelaat is, hulle gaan sit weerskante van halfgedrinkte bierbottels en vuil servette.

“So you came here on your own?” Sy vingers val uit haar hand.

“The other place is just around the corner. I’m just not in the mood for a gay bar right now, you know what I mean.”

“Ja, I can … I know what you mean.”

Sy kyk na die deur se kant toe, dan na hom. “So what are you in Paris for?”

“Ag, just a weekend away. That’s the nice thing about living in London. You can do weekends away to Europe.”

Ha, lag sy, “That is tres lush!”

Hy glimlag skouerophalend. “And you?”

“Do you know the Mandela Washington Foundation?”

“Uuuh ... I think I’ve heard about it. Like a young leaders vibe?”

“Yes! I’m impressed. So, some of us were invited to a conference in Paris for tomorrow and Sunday.”

“Ag that’s cool.” Hy vat ‘n sluk van sy bier. “And where are you staying?”

“We got this big apartment on AirBnB. It’s super nice, actually.”

“Cool.” Vat ‘n sluk. “So I guess that means you’re politically very … active … um … conscious?”

Sy frons. “I suppose. But aren’t we all at the moment? Like, on the internet and everything.”

“Seker. Ek; I’m just confused about what that means, at the moment.”

“I see it as we all actively define our own consciousness, awareness, of issues everywhere. You know what I mean?”

Sy vingers voel sweterig op die taai plastiek tafeldoek. “I dunno. It feels like people are being forced to feel a specific way. Think a specific way. Which is weird, isn’t it? Like guilt being forced onto people on Facebook?”

“If you need to be informed, you need to be informed.”

“You’re right. I know. I’ve just never liked politics. I guess you could say it’s part of why I’m in London at the moment.”

“So what -”

“No offence, of course. I am in audit, you understand. Turn a blind eye.”

“So what do you like?” Leun vooroor, vat ‘n sluk van haar bier. Oë wat op hom gerig bly, uitdagend of belangstellend.

“Music, I suppose. And sport.” Hy knik. “But more music.”

“Oh, yeh?”

“Ja.”

“What kind of music?”

“Uh. Well. Punk music is, like, my heart music. But …”

“Haha, what, like Blink-182?”

Hy lag. “I did grow up with Blink, but no. Not in the last fifteen years. It’s more… I don’t think you’ll know any of it. Punk music isn’t really a … mainstream thing at the moment.”

“So you think I’m a mainstream girl?”

“I didn’t …”

Hy glimlag as hy sien dat sy vir hom lag.

“It’s interesting though. I didn’t even know it existed.”

“It’s very much alive, punk music. But that’s also the nature of the music industry at the moment, you know. You have this massive mainstream scene, but an equally massive underground or alternative or whatever scene, and the two don’t really speak to each other. Well –”

“Sounds like you know your scenes.”

Selfbewus, soos altyd as hy homself saam met ander moet groepeer. “I read Pitchfork like every day. This music blog. I used to hate it, they didn’t really like the music that I grew up with. But I get their vibe, what they’re trying to do. And I discover so much music, so much about music.”

“So what should I be listening to at the moment, then?”

“Um. Well. I don’t know what you’re into … but I’ve been listening to Blood Orange a lot lately, like this find. Do you know him? Dev Hynes.”

“Blood Orange? No, I don’t think so.”

“He wrote that song “Losing You” for So-lang. So-landge, I never know how to pronounce her name. Beyonce’s sister.”

“He wrote that song no way!”

“You’ll like it, I think. You … there’s something about the way you move your eyes that makes me think of a Blood Orange song.” Verwagtende glimlag. Weerloos in woorde. “Is that weird?”

Haar gesig vou oop in ‘n glimlag, halfskaam en vol belangstelling. “Tell me more.”

Smalend, “Yes, you’re … He always puts his women in the front, their voices, their … faces.”

“Sounds like someone to invest in.” Knipoog, of net sy verbeelding.

“Oh and Kendrick Lamar and Kamasi Washington. The jazz vibe, I really like that, this modern nostalgia.”

“Aaah, Kendrick! Love of my life, babez!”

“Beyond me. I really think the voice of our time.”

“Totally, right? I see Kendrick as the voice, as the anthem of all the movements at the moment, BlackLivesMatter and marches against police brutality, all of that that’s happening. This booming voice for justice, for the dignity of our people.”

“You’re right.” Minder meegevoer, wat sy dadelik optel.

“But you don’t agree?”

“I agree. I just don’t have an opinion about it.”

“Of course you do. I know you do, Wynand.”

“I’ve been asked not to have an opinion.”

“What do you mean?”

“It isn’t my conversation. You know what I’m talking about, Zuki.”

Sy sug. “It’s complicated, though. I don’t see you as …” Besorg, verboureerd? “There’s this Ta-Nehisi Coates quote … it’s … for another night. Let’s not go into this too deep. We’re in Paris, am I right. City of love. Not politics.” Sy kyk na haar bier, wat amper op is, dan na hom. “What I wanna know, Wynand, is why didn’t you become a musician or a music journalist or something, if you’re so into music?”

Dis ‘n glimlag vol konflik wat oor sy wange sny. “I gave up that dream long ago. It was never an option.”

“But that seems weird to me.”

“It was a different time. Different advice.” Hy sien hulle albei se biere is op. “Can I get us another round?” Hy skuif in sy stoel om op te staan en nog drankies te gaan koop, sy been stamp teen haar knie. “O, skuus.” ‘n Gloed pols deur hom, opwinding wat in sy bors saamtrek.

“Askiesie?”

Skreefsooglaggend, nou kalmer, “Askiesie, ja.”

Sy glimlag stralend, verlig. “Yes please.”

Hy staan op en beweeg na die kroeg toe. Sy haal haar foon uit, stuur ‘n boodskap vir Anesu. Wag vir ‘n antwoord, blaai deur twiets en Facebook updates. Kyk op as sy Wynand se stem hoor.

“So I bought us shots. I hope you like tequila.” Hy sit die klein glasies met een hand neer en die biere met die ander.

“I love tequila! How did you know?” Opgewonde glimlag.

Dan: “Grrrrrrrrlllllllll!!!!!!!!”

Sy kyk op. “Aaahh! The crew’s here!” Glimlagte wat by hulle aansluit, oorweldigende energie wat haar toevou in ‘n groepsomhelsing. “Guys! Guys!” probeer sy haarself loswriemel. “This is Wynand. Wynand: Abongile, Anesu, Fez and Joel.”

“Hi, nice to meet you. We’re gonna have to buy more shots, I think.”

“Aah I love this guy already, babe!”

Skaterlag wat weerklink.

“Okay cool let’s get drinks and try get a table outside.”

“It’s fucking cold outside.”

“That’s why we’re getting shots.”

“Okay okay.”

“Meet you guys outside?”

“Yeh.”

“Must we take these out with us?”

“Nana, we’ll buy and bring out.”

“Okay. So Wynand. To roots in Johannesburg.”

“To roots in Johannesburg.”

Hulle klink hulle glasies, sluk die tequila af. Hyg en neem slukke bier, glimlag deur tranerige oë vir mekaar.

“Okay, come.” Die ander is al kroeg toe. Sy vat hom weer aan die hand, hy soek sy vriende tevergeefs soos hulle by die deur uitgaan; hulle vind ‘n tafel buite naby die deur, gaan sit.

“Cheers.” Klink hulle biere.

“So … what do you do in Joburg?”

“I’m final year law at Wits.”

“Ah. Nice.”

“Where did you study?”

“Stellenbosch.”

“That makes sense. It sounds like quite a party, from what I’ve heard.”

“It’s a different place now to when I was there.”

“How –”

“All right, ladies and gentlemen. Time for another drink.” Abongile sit die houertjie met ses glasies op die tafel voor hulle neer. Elkeen vat ‘n glasie, hou dit voor hulle uit.

“To being alive, in 2015, in Paris.”

“Yes!” Weer klingel die glasies teen mekaar, en almal sluk hulle drankies af. Wynand en Zuki se oë ontmoet in die flits van ‘n halfglimlag, voor hulle hulle koppe agtertoe gooi.

Sy hand vou onder die tafel oor haar been, sy vingers streel oor haar binnebeen. Sy vou haar hand oor syne, draai na Abongile, “So how was Le Piscine?”

“It was nice, babez. You would have loved the time there.”

“Yeah. Such good music.”

“Nice bodies.”

“Dancing hipsters.”

“The people here, they’re so beautiful.”

“Je veux baiser tous vous!”

Hulle almal lag. Fez fluister iets in Anesu se oor. Hulle vat slukkies bier en kyk vir mekaar.

“So … can I roll us a joint?”

“Yesss.”

“Joel, have we ever said no?”

“No.” Ondeuende glimlag, haal ‘n materiaalsakkie uit sy leerbaadjie. “I have other goodies for later…”

“Wynand friend what are your plans for later?”

“My friends are drunk inside there.” Hy beduie met sy duim oor sy skouer. “They will probably want to drink and try to French kiss some French girls.”

“Me too, only, these French boys don’t know what’s coming at them tonight.”

“It’s a good place to be.”

“Preach, babe.”

“The night’s still young.”

“So many parties, so little time. And here we are.”

Onder die tafel speel vingers oor mekaar. ‘n Warm gloed tussen sy longe en sy bene.

“Okay it’s rolled, are we gonna go sit on the pavement, there’s a spot across the street there?”

“Keen.”

“Sounds good.”

“We can take our drinks with, this is Europe.”

“Thank Gawd.”

Hulle stap oor die straat, gaan sit in ‘n bondel op die sypaadjie. Joel hou die netjiesgerolde sigaret voor hom uit, brand die voorpunt tot dit egalig swart is en gloei. Hy neem ‘n paar trekke, stuur dit aan, hoes in sy hand agter sy skouer.

“So you’re all going to the conference tomorrow?”

“Yep, hungover as fuck, probably. But can’t think of that right now.”

Hulle almal neem die sigaret, vat trekkies, stuur dit al in die rondte. Luister na die aandmusiek van die straat.

“Isn’t it weird being here, you know, this moment?”

“It’s beautiful.”

Sy kyk nuuskierig na hom. “You talk less when you’re high right?”

Hy glimlag. “I don’t talk much. Ever.”

“That’s not true! You came up to me and started talking. You’ve been talking ever since!”

Haha. Hy lag. “Tonight’s an exception.”

“Are you emotional?”

“Am I under … what’s kruisverhoor … cross examination?”

“Haha, yes!”

“Very well, then.”

“So when’s the last time you cried?”

“The last time I cried? Yoh. Um. Oh. Ja. When I watched the SABC2 news, the last time I was home.”

“Yeh?”

“It’s … My grandmother used to watch 7deLlaan and the news every single night. Nothing else ever. And then the one night I was home and the intro song started to play … She died in February … I just …”

“That’s a beautiful memory … in a lonely kind of way … You know, how we ...”

“Ja, seker. And you?”

“Me? Uhm. Also at my gogo’s, actually, at her funeral. In September.”

“Really? That’s …”

“Sotho funerals are so … excessive … there isn’t really time to reflect … Music and singing and plates full of food … I went to sit on my own outside the tent, listened to the music in the background and remembered how much Gogo Thandi loved music. How she would just sit and tap her hand on her chair, move her head and her eyes to the music.”

Hy lig sy bier. “To the people who shaped us.”

Sy kyk na hom, deur klam oë. Fluister saggies "to the people who shaped us."

Klinkende verlang.

Hy vat ‘n sluk bier, sy kyk na die vuil sypaadjie.

Die stemme om hulle eggo in die strate af. Motors flikker en wiele draai, bande gly oor die teer.

“We gon’ be alright!”

“Do you hear me do you feel me?!”

“When you hear the next pop, the funk shall be within you!”

“High/er/than/a/mother/fucker/dreamin/of/you/as/my/lover!”

Haar hand beweeg in ‘n glimlag na hom toe, hulle skouers teen mekaar …

Geraas skeur oorverdowend deur die lug, ‘n donderslag soos twee wolke wat bulderend teen mekaar skuur, skote in die verte, soos vuurwerk wat knetter, die sypaadjie wat onder hulle bewe. Almal kyk op, hoog en verward na mekaar, probeer uitpluis of dit verbeelding of werklikheid is wat in geraas om hulle afspeel.

‘n Onseker glimlag wat gerusstelling in ‘n ander gesig soek, paranoïese oë wat opstaan en in die straat af kyk, alreeds die ysige waarheid besef het, maar wens en soek vir ‘n ander verduideliking.

Dan hoor hulle die gille, wat skreiend deur die aandlug weergalm, uit ‘n ander wêreld opgeroep, deur elke straat en mensehart, wat nou onheilspellend stiller klop.

Die hele kringetjie staan stadig op, staar in gespanne afwagting en ongeloof in die rigting waar hulle alarms en voetvalle hoor aankom.

‘n Bier word omgestamp en rol kletterend oor die sypaadjie, kom klinkend tussen hulle voete lê. Die eerste mense wat uit die donkerte verskyn, herken hulle in verlammende ongeloof as hulleself, jong lywe met dooie oë wat iewers na buite hulleself probeer vlug.

Die see van histerie word in groepies gestuit deur mense wat nou uit restaurante en woonstelle en kombuise stroom. Mense probeer sin maak, probeer mekaar in die verwarring verstaan.

Trane breek soos haelkorrels oor die teer. Gesigte, oopgeskeur in pyn, wat in gekromde holtes van skouers huil. Klere vol bloed, wat mense oor mekaar verf. Meeste moet gaan sit. Sirenes, gedempde gebrom, eggoënde stilte.

Vingers ontmoet, vervleg, arms, bene, polsende lywe, kom teen mekaar. Sy maak die stortdeur oop, klim in. Hy bly staan, versteen voor die glasdeur.

“Joh. Daai trane soos haelkorrels. Sê my, kon jy al na daai review notes kyk?”

The post #jesuisceque appeared first on LitNet.

The door to the bedroom swung open. Glen sprung away from me and turned to face the intrusion. Lexie stood in the doorway. The light behind her shadowed her features so we couldn’t see the look on her face. In less than a second she barrelled into the room and shoved hard at Glen. He hit the side table and lost his balance, plummeting to the floor. Lexie turned her attention to me. Her expression was something I had never seen on her before. Her cheeks were flushed and glistened with tears and her eyes were a queer mixture of fury and horror. She took a step toward me, holding out her hand, just as Glen grabbed her hair from behind and yanked it hard …

I squinted into the late afternoon sun. The intensity of the light stabbed a path from my eyes right to my brain, igniting an ache in my temples. The feel of the still-warm autumn rays on my face has always been something that I’ve loved. Lexie has told me many times that too much sun will give me early wrinkles, and usually I would’ve listened to her, but this was something even my sister couldn’t stop me from doing. It was the only thing that was free as well as personal. Nobody could stop the sun from creating the sense of inner warmth that the outer warmth inspired. Lexie smoked for that feeling. I’d once tried it, but other than her yelling at me when she’d found out, I didn’t exactly see the pleasure in it. Being outside also gave me a chance to keep a lookout for Lexie. She’d gone to the library in town to return the books we’d borrowed, taking our only bike, which explains why I was left behind. I hate being left behind. I hate being alone in this apartment. The sun dipped lower and I felt the breeze grow colder, signalling that my sunbathing session had ended. It was time to go back inside.

I was only eight when we moved into this apartment. That was five years ago. I remember being excited at the thought of living in a new place. I wanted to help with painting the walls and hanging up our posters, unpacking boxes and arranging furniture. I’d only stopped “helping” when my mother had yelled at me for putting up a poster on a still-wet wall. The apartment had felt hopeful in those days. Like something good would happen to us, something wonderful. Now it just felt cold and barren. The carpet stank of old beer and vomit, and the walls that I’d taken such pleasure in painting were now chipped and peeling.

The apartment also only had two bedrooms, which meant that my sister and I had to share. That’s the one thing that didn’t bother me about this place. I loved my sister. I loved being in close proximity to her. Our mother would often tell us how Lexie used to pretend to be my mother all through my younger years. She would feed me and bathe me, she would even wake up in the middle of the night to soothe me back to sleep. Not usual things for a seven-year-old to do, but Lexie took pleasure in it. It was like she felt responsible for me, or wanted to be responsible for me. She still does it. Not by giving me baths or rocking me to sleep, but by helping me with homework and making sure I have a bag of lunch for school each day. She is more than just my older sister. She’s a mom and a dad, wrapped up in one.

Our mother is very beautiful. She’s tall and curvy with long, dark hair and deep, blue eyes. She passed off most of her looks to Lexie, while I got stuck with my father’s features. Green eyes, a snub nose and pale, yellow hair. I’d never really known my father. He had left us a couple of months after I’d been born. He writes to us now and then, sends us money during Christmas, but other than that we didn’t have much of a relationship with him. My mother says he left because he was a cheating womaniser. But the more likely reason was that she’d chased him away. She has a certain knack for it. Because of my mother’s beauty, she has always attracted men, even if she didn’t want to. The problem with this was that she could never say no to the attention. When a man flirted, she would just flirt back, regardless of whether she was in a relationship or not. As young as I was, I had witnessed it many times over the years. There was always some new guy that would pick her up at night, coming in to the apartment to wait while she got ready. The latest of her admirers was Glen. My mother had met him a few months ago at a bar in town and had brought him home with her that night. Ever since then, Lexie and I have seen a lot more of him at the apartment than we’d like to. Glen was very good-looking. This explained why my mother seemed to be so stable and smitten. The better looking the man, the more likely my mother was to be committed to him. He was tall, with perfectly coifed hair and a chiselled face. He wore gold rings on each finger of his right hand and expensive-looking leather shoes. He also had a very creepy air about him that my mother didn’t or wouldn’t notice. Lexie and I did, but our mother seemed happy, so we had let it be.

After the warmth of the balcony, the apartment felt like I’d walked into a freezer. Our radiator was broken again and my mother had forgotten to call maintenance to get it fixed. Lexie would get it done when she came back. I hadn’t expected her to be gone for so long. It had already been two hours, and the bike ride into town only took about an hour back and forth. She’d probably stopped to get us burgers for dinner. My mother never cooked. And our fridge was rarely stocked. I’d already rummaged around in there, looking for a snack, but found nothing besides some mouldy cheese. Lexie would most likely have stopped at the supermarket too. My mother wasn’t much of a homemaker either. But we had accepted that a long time ago. She brought in money from her job as a dental assistant, but other than that, Lexie and I had grown to expect nothing more. Since it was a Saturday, my mother would soon come home from work and get ready to go out with Glen. Their usual weekend plans involved getting embarrassingly drunk at a bar and coming home to pass out on the couch during the early parts of the morning. I relished their absence from the apartment each Saturday night because it meant Lexie and I were free to do whatever we wanted. There wasn’t any sign of Lexie yet, so I decided to go read a book in our room. Our beds were pushed up against either side of the wall, but the room was so small that the beds were practically next to each other. I curled up on mine and turned to the first page of my book.

I woke up to the sound of the front door closing. I guess I’d fallen asleep for a few minutes. The wall clock revealed that I’d been asleep for over half an hour. Lexie must be back. That was probably her who had shut the front door. Or my mother. The door to my bedroom creaked open, expecting to see Lexie’s face, I raised my head off the pillow with a grin. My face fell, when instead of Lexie’s pretty smile, I saw Glen’s smarmy one.

“Hi Angel.” he said. He was dressed in his usual Saturday night attire; a smart shirt and dark jeans. His hair gleamed with gel.

“Hello.” I mumbled back quietly, as he stepped further into the room and shut the door behind him.

“Where is everyone?” he asked.

“I’m not sure. Isn’t mum back yet? Or Lexie?”

“No. I let myself in,” he said as he sat down next to me on the bed, “Your mother gave me a key. I knocked for a while, but nobody answered. I didn’t know you were home.”

“Oh. Sorry. I was asleep. I didn’t hear anything.”

“That’s okay.” he said. He bent over me and reached out a hand to touch my face. I flinched as he stroked my cheek.

“You’re so pretty Janie. I’m sure you must have a lot of boyfriends in school by now. How many boys have you kissed?”

“Um, no. N-nothing.” I stammered. I didn’t like Glen touching my face. It didn’t feel right. I tried to get up off the bed but he was directly over me.

“What? No kisses? A girl as pretty as you should be kissed a lot, honey. Your lips look too inviting.” he said, as he leaned his face toward me and placed his lips on mine. They felt cold and slimy, and his aftershave smelled like oranges. I shivered as icicles formed in my veins. My brain screamed that I should react, but nothing happened. He lifted his face and looked into mine with a smile. It was as if he knew I couldn’t do anything. He knew it would be easy. He took my hands and pinned them above my head with his arm while the other hand crept to the hem of my T-shirt. The rings on his fingers felt cool against my burning skin, as he traced his way toward my breasts.

The door to the bedroom swung open. Glen sprung away from me and turned to face the intrusion. Lexie stood in the doorway. The light behind her shadowed her features so we couldn’t see the look on her face. In less than a second she barrelled into the room and shoved hard at Glen. He hit the side table and lost his balance, plummeting to the floor. Lexie turned her attention to me. Her expression was something I had never seen on her before. Her cheeks were flushed and glistened with tears and her eyes were a queer mixture of both fury and horror. She took a step toward me, holding out her hand, just as Glen grabbed her hair from behind and yanked it hard.

“Welcome to the party, beautiful.” he said through clenched teeth, as he pulled Lexie by her hair toward him.

“Let go of me you monster! You’re an animal, how dare you touch Janie! She’s just a little girl!” she screamed.

“Well then, it’s a good thing you’re here now. I’ve been watching you Lexie. I know you want me.”

He grabbed her shirt and tore it off her shoulder. Lexie screamed and plunged her elbow into Glen’s ribcage. He doubled up in pain and released his hold on her hair. She turned around to hit him again but Glen quickly dodged her fist. He raised his hand and slapped her brutally across the face. I watched as my sister lost her balance and fell to the floor, not before her head connected with the iron rail at the end of my bed. The sound of something cracking resonated in my ears as I gaped at Lexie lying motionless on the floor.

The bedroom door opened once more and my mother walked in.

“What the hell is going on here?” she yelled, as her eyes found Lexie’s figure on the floor.

“Your kid went crazy! She just attacked me!” Glen bellowed. His eyes darted wildly around the room. They landed on me and his face turned an ashy grey. He shoved my mother away from the door and hurried out. The front door closed loudly and we both realised that he’d just left. A panicked look came into my mother’s eyes and she rushed after him, calling out his name. I had sat in silence all this time. From the very moment Glen had put his hands on me I hadn’t really moved an inch. I needed to move now. I needed to help Lexie. I scrambled to the end of my bed and looked over the rail. Lexie’s body still wasn’t moving and a halo of blood had surrounded her head. I wasn’t a fool. I knew what that much blood meant. I knew she wouldn’t be breathing if I’d checked. I knew my sister was dead.

The post That Saturday appeared first on LitNet.

Mannetjie was ‘n ketting om Milla se voet. Toe raak sy sommer net so, sonder om eens sy geboorte te registreer, van hom ontslae. Sy het hom by ‘n ou oom twee strate van haar af gaan neerplak.

Bedags werk die ou oom by Shoprite en saans stop hy vir Mannetjie vol met Shoprite se afvalkoek. Sy houthokkie staan agter op Jossy se erf.

Toe ek om die hoek by Jossy se huis kom, lê die agt maande oue Mannetjie soos ‘n opgestopte wors op sy rug op ‘n vuil sponsmatras onder die boom. ‘n Urinereuk hang in die lug. Mannetjie kan met sy logge liggaam nie self sit of kruip nie. Sy ogies dra en is toegekoek. Vlieë kring om hom soos om uitgespoelde bamboes.

Volgens Jossy, wie se eie kinders na herhaalde waarskuwings deur die welsyn verwyder is, het die ou man Mannetjie op haar afgeforseer sodat hy sy dagtaak kan verrig. Jossy is nie beïndruk hiermee nie. Sy is, net soos Milla, te lief vir haar vryheid.

Kyk, toe ek die arme Mannetjie so sien, toe is ek kwaad. Nie vir Jossy nie, want Jossy moet ‘n mens maar vergewe want sy weet nie wat sy doen nie. Nie die ou oom nie, want hy probeer maar net in sy eie onvermoë om die barmhartige Samaritaan te wees, al is dit op ‘n uiters ongesonde wyse. Nee, ek is kwaad vir Milla omdat sy nie eens probeer om haar verantwoordelikheid as ma na te kom nie.

Ek ry die twee strate op na Milla waar sy by haar susters woon. Milla sit lekker langbeen en bak in die son. Luilekker soos ‘n warm geitjie. “Ag nee, Milla,” sê ek. “Hoe kan jy vir Mannetjie by Jossy los wat jy self weet nie eens na haar eie kinders kon kyk nie en by die ou oom wat Mannetjie net vol koek stop? Hy kry nie melk of enige kos met voedingswaarde in nie. Jy is sy ma. Jy moet verantwoordelikheid vir Mannetjie vat.”

Milla sê niks. Sy kyk net voor haar uit. Ek sien hoe die woorde in haar brein begin vorm aanneem, “Welsynstief,” maar sy spreek dit nie uit nie. Sy staan net stadig op en begin met opgeblaasde wange straataf loop na waar Mannetjie lê. “Ek gaan volgende week weer kom kyk wat aangaan en of jy jou verantwoordelikheid teenoor jou kind nakom.” Milla loop net aan sonder om om te kyk.

Die volgende Maandag is ek weer daar. Jossy bevestig dat Milla vir Mannetjie kom haal het en nog nie weer terug gebring het nie. Sy is duidelik verlig dat dié logge las van haar skouers af is.

Ek ry na die susters se huis. Mannetjie is daar, maar Milla is skoonveld. “Sy het hom net hier kom dump, haar goed gepak en verdwyn,” sê hulle. “Sy het seker by een van haar boyfriends gaan bly. Ons het nog nie ‘n spatseltjie nuus van haar gehoor nie.”

Ek belê ‘n gesinsvergadering. Milla se broer, Johannes, en sy meisie kom ook. Ons praat oor Mannetjie. Wat nou? Die susters sê: “Die lewe is swaar, Mevrou. Ons kan nie vir Mannetjie vat nie. Ons het self ons eie spannetjie om voor te sorg.”

Johannes voel egter baie sterk daaroor dat Mannetjie in die familie moet bly en nie by vreemdes geplaas moet word nie. “Ek en my girlfriend sal hom vat, Mevrou. Hy moet net hier bly. Hy mag nie na vreemde mense toe gaan nie.”

Jou wortels is belangrik in dié gemeenskap, so ons besluit dat ons onder my toesig vir Johannes en sy meisie kans sal gee om na Mannetjie om te sien. En so word Mannetjie langer en maerder, kry Rastahare en kort voor lank hardloop hy kaalgat in die strate rond.

Mannetjie is nie lief vir klere nie. Hy trek al die klere wat ek vir hom aandra uit, maar almal laat Mannetjie maar begaan want soos Johannes sê, “Mannetjie het ‘n mind van sy eie nes sy ma.”

In die winter kom hy darem tot sy sinne en hou hy sy klere aan. Wanneer ons met ons Winterhoopprojek skoene in die gemeenskap uitdeel, poseer Mannetjie snotneus en hand op die heup, soos ‘n wafferse TV-ster op ‘n rooitapyt vir die fotos. Mannetjie lyk gelukkig.

Toe Mannetjie drie jaar oud is, tref dit my dat ek seker moet opvolg of hy al sy inentings gekry het. Toe nie. Niks. Mannetjie het nie eens ‘n kliniekkaart nie.

“Nou hoekom was die kind nog nooit by die kliniek nie?” vra ek Johannes se meisie. Sy kyk dié kant toe. Ek sien sommer wat gaan in haar kop aan. “Jissis, Mevrou, weet jy dan nie hoe lank die rye is nie! En Mannetjie is mos Johannes se bloedfamilie, nie myne nie.”

Johannes sien ek nooit met ‘n oog nie, want hy is ‘n getroue werknemer. So die takie val maar vierkantig op my skouers om Mannetjie te laat inent en op datum te kry.

Ek neem Mannetjie kliniek toe en ons sit in die rye en wag en wag en wag. Mannetjie is baie in sy skik met die uitstappie. Hy sit op die bankie, swaai sy beentjies en glimlag van oor tot oor, minwetende van die “eina” wat hom nou-nou gaan tref. Na ‘n ruk kom klim hy op my skoot. “Water,” sê hy. Ek neem hom na die kraan om water te drink. Hy klim weer doodgelukkig op my skoot. Na ‘n ruk sê hy “Tea.” “Nee, Tannie het nie sulke goed nie. Net water.” Ek lag oor Mannetjie so oulik is en sê vir die twee vroue langs en oorkant my, “Haai jinne, die kind vra sowaar tee, asof ek nou so iets by my sal hê.” “Nee,” sê hulle, “Pee.” “Hy sê hy wil pee.” Maar kyk, toe kry ek darem gou lewe met Mannetjie so op my skoot.

Met die terugkom van die badkamer af, tref dit my. Dankbaarheid. Daar is rede tot dankbaarheid. Die opgestopte wors het ‘n seuntjie geword wat kan sit, loop en praat en al toiletonderrig bemeester het. Ons vorder. En uit die hoek van my oog sien ek hoe Geppetto vir ons knipoog.

The post Die opgestopte wors het ‘n seuntjie geword appeared first on LitNet.

Nog net een nag. Na môre is dit net hy en Ampie met die een en ’n halwe arm. Miskien sal hulle dan kan gesels. Miskien sal Ampie dan nie meer sê hy het sy arm afgekap nie.

Hy laat rus die lang steel van die hamertjie net-net op die spoor. Sonder om sy sit te verander. Hy sit soos hy al dertig jaar sit, en wag dat die wiele sy hamertjie se hartklop kom toets. Kruisbeen wag hy op die gruisklippers langs die spoor, sy knieë onder hom ingevou, die hamertjie uitgestrek voor hom.

Hy dink nie meer oor wat hy moet doen nie – na dertig jaar kom dit vanself. Maar vanaand, sy laaste aand, moet hy vir oulaas mooi kyk en mooi luister. Hy het ’n skoon rekord. Het nog nooit ’n skewe klank gemis as die groot wiele verbyrol nie.

Voor hom lê die blink getrapte spoorlyn soos die strepe in ’n oefenboek uit sy skooldae. Uit die hoek van sy oog sien hy die kollig van die stoomenjin waar dit om die draai kom.

Die hamer se steel, soos die lang wyser van sy sakhorlosie, wys loodreg na die blink lyn voor hom. Nog net twee draaie verby twaalfuur dan is sy skof verby. Vir altyd. Miskien sal hy en Ampie dan oor alles kan gesels. Hy hoef nie op te kyk nie. Hy weet dit neem 65 sekondes nadat die wit kollig om die draai gekom het, totdat die eerste wiele teen die hamertjie begin tik-tak.

Sy oë bly op die hamertjie, die lang steel glad gevat waar dit liggies op die eelte van sy palm rus. Die blink geslaande kopstuk lê plat op die spoor en wag vir die eerste wiel om hom vorentoe en weer terug na die volgende wiel te skop. Dis soos ’n derde arm, sy pols, sy hartklop, dit was sy alles – totdat Ampie gekom het.

Alles een volmaakte werkende stuk. Nie een en ’n halwe stuk soos Ampie nie.

Die trein is naby. Hy voel die trillings op die spoor. In die lug hang die suur reuk van steenkool en as wat voor die stomende enjin uit waai. Die drywer sit sy sirene aan. Hard en skel. Hy hoor weer Ampie se hees kreet by die hek vanmiddag, toe hy soos altyd, kosblik vasgeklem onder sy arm, sy voet oor sy fiets se raam gegooi het.

“Jy kan nie met my praat nie! Jy het twee arms en ek net een en ’n halwe! Weet jy hoe dit is?”

Die trein tik-tak stomend nader. Hy verslap sy greep op die hamersteel. Hou dit net liggies vas – die wiele moet dit self heen en weer skop sodat hy kan luister vir krake. Hy versit, rus gemaklik op sy hurke. Wag vir die lokomotief se eerste skop. Weet hy moet stip kyk en fyn luister en nie sy oog van die verbyrollende wiele afhaal nie. Soos hy ook nooit van Ampie se halwe arm kan wegkyk nie.

“Ag, Here, maar Ampie se halwe arm was mos nie my skuld nie!”

Die voorste wiel skop die hamer liggies heen en weer in sy hand. Hy trek dit terug en wag vir die volgende sarsie. Tik-tak spring die hamertjie heen en weer.

“Hoekom wil Ampie nie met my praat nie – hy praat mos nie met sy arms nie, Here!” Vir ’n oomblik laat sak hy sy kop tussen sy opgetrekte bene. “Here, hoekom het Ampie nie maar twee heel arms soos ek nie? Hoekom wil hy nie met my praat nie? As daar dan skuld moet wees, Here, dan is dit mos my én Martie s’n!”

Twee waens gaan verby en hy druk die steel dieper in. Die derde gryp die hamersteel, ruk dit uit sy hand. Hy probeer dit terugpluk, maar die wiel rol oor die steel en knak dit af. Hy gryp daarna, voel die vuur van warm staal, hoor splinters kraak.

Tik-tak, tik-tak.

***

Hoekom staan die wit kollig bo hom stil? Hoekom die gordyne wat in blou voue om hom hang? Ampie se ooglede vou ook so toe oor sy blou oë as hy met hom wil praat. Maar hoekom hoor hy nie die tik-tak van die trein nie? Hoekom ruik hy nie die suur steenkool nie? Hoekom kom die trein nie nader nie?

Die laken voel koel onder sy vingers. Hy verskuif sy hand na sy ander kant en soek sy hamertjie. Sy vingers vat stywe verbande raak. Om sy arm. Vasgedraai om sy lyf. Stadig sak sy hand terug na die koelte van die bed. Na dertig jaar het sy hamerstok middeldeur gebreek.

Meer as dit.

Want hy weet – nou het hy ook net een en ’n halwe arm – nes Ampie. Miskien sal hulle nou kan praat. Al is hy nie so gebore nie – Ampie wel.

The post Skoon rekord appeared first on LitNet.

Net ná nege die aand ry ons veld toe om die jakkals te gaan soek. Ons ry met die ou vaal Ford-bakkie, want die Nissan het te veel blinkgoed wat aandag kan trek. Pa agter die stuur, ek met die .243 skuins oor my linkerbeen sodat die loop by die oop ruit uitsteek.

Dis ’n goeie jaar. Die gronddam het Desember twee keer uitgeloop. Die naglug ruik na gekneuste skaapbos. Iewers tjierrr ’n naguiltjie. ’n Dorperooi skrik vir die bakkie se ligte, haar oë ’n oomblik lank twee vaalgroen spieëls, en draf stywebeen-stywebeen weg, ’n vet langstertlam blêrend agterna. In die huiskamp is my pa se stoettroppie; groot ooie met fris agterstewe, en die ram wat hy op Prieska op ’n veiling gaan koop het en waaroor ma daardie een Junievakansie ’n hele week lank omgekrap was toe sy uitgevind het wat die stoetdier gekos het.

Dis my eerste vakansie ná universiteit, die eerste keer dat ek verlof moet neem om plaas toe te kom.

“Mastag, maar dis lekker om jou by die huis te hê!” sê Pa en wissel die bakkie se ratte vir die keerwalletjie.

Ek glimlag en versit die geweer toe ons oor die walletjie gaan, sodat die teleskoop nie teen die deur kap nie. “Dis lekker om weer ’n slag huiskos te eet. En braaivleis.”

“Nou vir wat braai jy nie vir jou vleis nie? Dis dié dat jy so dun geraak het. Ons stuur mos genoeg vleis saam, en ons het nie verniet vir jou die vrieskas gekoop nie!” baklei hy kamma.

“Dis nie dieselfde in die stad nie,” probeer ek verduidelik.

So in die ry maak Pa die bruinpapiersak langs hom oop. Die skerp speseryreuk van gekerfde biltong laat my mond water, al het ons pas ’n halfuur terug klaar geëet.

“Die verpesting het gisternag twee lammers hier in die leegte gevang. Dawid sê hy’t hom gisteroggend vroeg hoor roep ook. Ek dink ons moet hier rond stop. Die wind is nou stil, maar as hy stoot, sal hy tien teen een suid staan.”

Deesdae aanvaar ek dit byna verwonderd as my pa sulke opsommings maak – dis eers die afgelope jaar of twee dat ek skielik besef het hoe min ek eintlik van die veld en die plaaslewe weet, al het ek hier grootgeword, al ken ek elke klipkoppie, draadheining en sandsloot. My pa draai van die pad af. Die bakkie skud oor graspolle en bossies tot op ’n oopte. Die dieselenjin se gedreun word stil.

Pa skakel die kajuitliggie aan. “Die tape is daar voor in die cubby hole.”

Ek maak die knip oop en kry die kassethouer tussen ’n klompie kleingeld, sleutels en my pa se ou skaapgetalleboeke. Die kasset se etiket voel vetterig en die woorde daarop is onleesbaar.

My pa klim uit en haal die skietlig uit. “Dit was nou ’n lekker Kersgeskenk,” sê hy vir die soveelste keer.

“Ek het gedink Pa sal daarvan hou.”

“Een miljoen kerskrag.” Hy sit die bakkie se ligte af. ’n Oomblik lank is alles stikdonker. Dan skakel hy die skietlig aan. Die lig klief ver die donker in. My pa speel daarmee oor die gras en lae bossies. Die rooi sellofaan wat oor die voorkant geplak is, laat die lig onheilspellend lyk. Ek glip die kasset in die bakkie se speler en draai die klank harder. Daar is net ’n gesuis.

“Is Pa seker die tape werk nog?”

“Gee kans.” Hy maak die lig op die dak staan. Ek kan hoor hoe hy iewers in die donker sjorrend water afslaan.

Meteens is daar ’n oorverdowende, bloedstollende skreeu. Dit vul die hele bakkie. Ek verstyf ’n oomblik lank. Ek het al vergeet hoe aardig die geluid is. ’n Haas wat doodgebyt word, het my pa destyds verduidelik toe die mense met dié manier van jakkalsjag begin het. As daar jakkalse in die omtrek is, kom hulle nader, want hulle dink daar was iewers ’n vangs. Dié geluid word afgewissel met die getjank van ’n jakkalsmannetjie.

Pa klim terug in die bakkie. “Maak oop daai bottel soetwyn,” sê hy. Die soetwyn is eintlik ons tradisie vir wintertyd se springbokjag, maar die afgelope winter was die eerste wat ek nie huis toe kon kom nie. Ek kon eers ná ’n jaar by die koerant verlof neem. Ek gee die bottel vir pa aan. Hy vat ’n sluk.

“Wil jy skiet?” vra hy en gee die bottel wyn vir my aan.

“Nee, skiet Pa.”

Tussen ons skree die haas weer. Die hemel weet wie dit opgeneem het en wat hulle aan daardie haas gedoen het, want in die agttien jaar wat ek op die plaas gebly het, het ek nooit ’n haas so ’n geluid hoor maak nie. En tog, dit werk. Pa het al hóéveel rooijakkalse so gelok en doodgeskiet.

Ek vat ’n sluk van die wyn en kry daardie kleintydgevoel van iets verbode. Ma was nooit mal oor die idee dat ons drank saamvat jagveld toe nie, al sou pa nooit te veel drink of iets onverantwoordeliks aanvang nie. Deesdae is deel van die verbodenheid om te weet dis goeie, dúúr soetwyn wat ek en hy sommerso uit die bottel drink.

Behendig vat hy die geweer aan, haal die pakkie patrone uit die nessie langs die stuurwiel en laai die geweer. Die slot klik toe en hy skuif terug teen die sitplek.

Tyd vir die gewag om te begin. Dit kan tot laatnag aanhou. ’n Voël skrik iewers op en vlieg ’n vaal streep deur die ligstraal. Dan is alles weer doodstil, afgesien van die luidsprekers se gesuis.

“Jy was gelukkig om so vinnig werk te kry,” sê Pa met ’n gedempte stem. “Goeie werk is darem maar skaars deesdae. Ek hoor hoe praat die mense. Baie jongmense sukkel. Dis ’n goeie ding jy’s nie ook oorsee destyds ná matriek nie. Daai kinders moet ook maar onder begin as hulle terugkom.”

“Hmmm. Het Pa al gehoor hulle noem dit die nuwe diensplig, dié oorseeganery?”

Stilte.

“Tannie Berta het laas toe hulle kom kuier het vir ma van jou koerantstories saamgebring. Sy knip alles uit.”

Ek lag verleë.

Ons wag vir die haas se volgende skreesessie om te eindig.

Pa vat ’n hand vol biltong. “Jy’t al met belangrike mense gepraat, sien ek. Ma het vir my een stuk gewys waar jy met een van die sepiemense gepraat het. Wie’s sy nou weer, daai een wat in die koffiewinkel werk?”

“Dis maar die soort stories wat ons junior ouens doen. Hof en kampus en vermaak. Die senior verslaggewers kry die ernstiger stories, politiek en misdaad en so. Ons politieke verslaggewer was laas maand ’n ruk lank siek, toe het hulle my darem ’n paar beter stories gegee. Ek het my eerste voorblad gekry, oor daai korrupsieskandaal by die onderwysdepartement.” Ek noem die name van die politici met wie ek onderhoude gevoer het.

Hierdie keer is dit die getjank van ’n jakkals wat oor die luidsprekers dreun, darem minder onheilspellend as die haas se doodskrete.

“Wie’s daardie laaste een nou weer?”

“Wie?”

“Daardie laaste naam wat jy genoem het?”

“Die minister, Pa.”

Hy maak ’n verleë keelgeluid. “O ja, dis reg. Mens verloor deesdae so tred met al die name wat jy op die nuus hoor.”

Die stilte is gemaklik. Elke nou en dan word dit verbreek deur die skaars hoorbare geluid as een van ons ’n hand in die sakkie biltong steek. Ek vat nog ’n sluk van die soetwyn.

“Toe Pa so oud soos ek was, was Pa al klaar met die grens, nè?”

“Ja. Nogal snaaks om te dink.”

’n Berekende stilte.

“Hoe was dit regtig daar, Pa?”

Ek is nie seker of dit uitgekom het soos ek bedoel het dit moet nie. Dit moenie klink asof ek hom dit lankal weer wou vra nie. Dieselfde vraag wat ek al kleintyd soveel kere gevra het, maar wat hy telkens ontwyk het met sy arsenaal van humoristiese voorvalle uit sy tyd in Angola.

Hy begin iets sê, maar die getjank van die jakkals val hom in die rede. Ek weet dit gee hom tyd om rondom my vraag te swenk.

“Ag, jong, daar was maar die lekker en die sleg. Die slegste was om jou en jou ma hier op die plaas agter te laat. Sy was nog ’n rou dorpsjapie en jy was net drie maande oud. Jou oupa-hulle moes daardie tyd uithelp. Maar ons het baie sports ook gehad. Het ek jou al vertel van die keer toe ons vis gevang het –”

“– deur handgranate in die rivier te gooi. Ja, Pa het. En Pa het al honderde kere vertel van die rooibokke wat julle skelm gejag het. En van die ou in julle tent wat net Barbra Streisand geluister het tot julle een middag teiken geskiet het op sy tapes. Maar Pa het nog nooit vertel van die oorlog nie. Pa laat dit altyd ... dit klink altyd soos speletjies. Pa het nog nooit gesê of julle mense geskiet het nie. Het mense op julle geskiet? Moes Pa ooit iemand doodskiet? Het julle –”

Die haas se geskree doof die res van my vraag uit. Ek kry skielik skaam omdat ek my pa in ’n hoek probeer vaskeer soos ek geleer het ’n mens maak as jy ’n onderhoud doen met ’n politikus wat draaie om jou vraag gooi of ’n gladdebek-sakeman wat jou aandag wil aflei van die bewerings van bedrog.

“Daar was ’n keer of wat,” sê hy toe dit weer stil is. Sy stem verraai niks. “Dis anders as wat jy dink. As jy daar is ... dit voel ... hoe sal ek sê? Dit voel nie gevaarlik nie. Dit voel net soos al die maande se oefensendings. Jy kry nie kans om regtig die mense te sien op wie jy skiet nie.” Hy bly ’n ruk lank stil, maar nie lank genoeg sodat die stilte iets kan begin beteken nie. “Ons het een of twee keer op ’n paar ters se lyke afgekom. Dan sal ’n paar ouens maar grappe maak en ’n paar sal ná die tyd ’n ruk lank stil wees. En dis maar al.” My pa se stem is lig. “Jy soek verniet ’n storie. Daar was nie regtig ’n storie nie.”

“As Pa so sê ...”

Hy lag sag.

Ek vat nog ’n paar stukkies biltong. Die haas se geskree dring deur murg en been. Ek is skielik lus om die klank sagter te draai. Ons kan net sowel huis toe gaan. Ek het ’n voorgevoel daardie jakkals gaan hom nie vanaand laat nader lok nie.

The post Jakkalsjag appeared first on LitNet.

Atta kyk na die skets in die tydskrif. Sy sug en kou die agterkant van haar pen. Wat moet ʼn mens oor so ʼn prentjie skrywe? Haar alte vrugbare verbeelding kan niks daarmee uitrig nie.

Die prent is plat en leweloos, dink sy. Daar is iets mistroostigs aan die boom se blare wat so neerdwarrel aarde toe. Die hele prentjie is weemoedig. Iemand anders sou straks iets daaroor kon skryf, maar nie sy nie. Dis nie soos sy van die lewe hou nie. As die wind waai, moet dit waai soos gister, sodat niks regop kan bly nie; met stof wat jou half wil verwurg en blare wat waai en dans in die wind. Sό dat al die nonsens uit jou uitwaai. As dit reën, moet dit stort en donder en blits. As die son skyn, moet die besies skreeu en walms moet so deinserig van die grond af opslaan.

Sy hou niks van triesterige, halfhartige dae nie. Dan wil sy wegkruip. Dan dink sy oor alles in haar lewe wat jou jammer om die hart maak. Dan wil sy grens.

Eergister was so ʼn dag. Toe het sy op ’n hopie gaan sit. Maar gister het die wind gewaai dat jy geweet het dit bedoel om jou heeltemal weg te waai. Met die wind wat haar van agter stoot het sy by die deur van die boekwinkel ingestrompel. Toe sy die stof en windtrane uit haar oë vee, was dit daar: Komma se nuutste uitgawe, met vet letters op die voorblad wat die prysgeld vir ʼn skryfwedstryd aankondig. Bewerig van opwinding het sy die geld vir die tydskrif uitgetel. Gulsig het haar oë oor die inhoudsopgawe gevlieg om te sien waar sy die besonderhede kan kry.

In die nag het die plan begin broei. Vanmôre toe sy wakker word, wou sy skryf. Nie net skryf omdat sy lus is nie. Sy wou nie soos gewoonlik net die verhaal op papier uitgooi en in die ou ysterkis wegsluit sodat niemand dit moet sien nie. Nee, sy wou skryf om die prys te wen. Vir almal om te sien en sodat sy dit by haar spaargeldjies kan sit om te studeer.

Maar nou is die prentjie waaroor sy moet skryf plat, leweloos.

Wie kan nou skryf oor ʼn vrou soos hierdie? ʼn Regte porseleinpop, pragtig, fyn en ryk. Kyk net die duur klere, handsakkie en al. Die man het ook aandklere aan, en die motor waarby hulle staan is nogal ʼn spoggerige vintage motorkar. Uitgevat asof hulle wil gaan dans of opera toe gaan.

Sy kou ongeduldig aan haar pen.

Maar kyk hoe staar die simpel mense doer in die verte. So asof hulle siele êrens agtergebly het en hulle net so droefgeestig voel soos die blare wat sonder rigting deur die windjie rondgewaai word.

Die prentjie maak haar kwaad. Hulle het nie die reg om so te lyk nie. Wie’s húlle om hartseer te wees?

As daardie vrou gelyk het soos sy, met te groot heupe, groot oë in ʼn ronde gesig en wortelrooi kroese; of as hulle elke dag, soos sy, moes wonder hoekom jou pa en ma jou weggegooi het soos ʼn sleg ding - dan kan hulle begin hartseer lyk. Wat weet hulle daarvan om ʼn optelkind te wees in ʼn huis waar jou waarde gemeet word aan hoe groot die kindertoelaag is? Hoe kan twee sulke mense verstaan hoe dit voel as jy elke dag met skelklanke in jou ore wakker word? Rusie oor jou, en wie weet nog wat alles.

Weet sy met haar porseleingesiggie hoe vervelig dit is om dag na dag by ʼn till te sit, terwyl dit brand in jou om te studeer sodat jy kan skryf - rêrig kan skryf? Of van die worsteling om die pryse reg te slaan op die till, terwyl elke vrou met haar kruidenierswaentjie ʼn nuwe storie in jou kop loswoel?

Hulle met hulle spoggerige vintage motorkar, wie is hulle om so hartseer te lyk?

“Hoe weet jy of daardie vrou nie swaar gehad het nie,” sê ʼn stemmetjie in haar binnenste. “Kyk hoe lyk sy, maer en uitgeteer onder daardie mooi jas. Nie lekker vet om die heupe soos jy nie. En jy kan mos sien sy kan ook nie eers grens soos jy nie. Lekker grens tot alles wat jou omkrap uit jou uit is - die eensaamwees en sukkel en kwaadwees. Sy’s soos daardie blare wat so dwarrel. Sy sal sit en treur en wegkwyn en as sy móét huil sal dit droë, leë snikke wees wat seermaak.”

“Is nie,” stry sy teen haar beterwete. “Die vrou in die prentjie is plat en ryk. Ek kan nie oor haar skryf nie.”

“Nee,” verwyt haar gewete weer. “Dis omdat die son skyn en jy wil nie van haar hartseer weet nie. Wat as sy na die ongeluk pas terug is uit ʼn kliniek? Jy weet mos – sy en haar man is geskei. Hulle kon nie met mekaar praat oor wat gebeur het nie. Elkeen het stom sy eie pad geloop en dit het net te veel geword.“

Sy kyk weer na die prentjie en skielik wéét sy van daardie nag. Atta staan op en loop kombuis toe. Sy sit ingedagte die ketel aan en weer af. Sy sien die porseleinvrou wat nooit emosies wys nie, by die hospitaal uithardloop toe alles verby is. Haar lyf is krom gebuig. ʼn Motor ry verby in die straat. Die naggeluide verdring haar swaar snikke. Haar Hanna-kind! Haar enigste blou-oog seuntjie!

Atta, sit die ketel weer aan, en sit ʼn teesakkie in die koppie. Sy droog haar oë sommer met vadoek af en kry lag vir haarself. Sjoe, die einste plat prentjie laat nou haar trane loop!

Maar natuurlik, loop haar gedagtes weer: Toe kom die selfverwyt. Fred wou nie dat die porseleinvrou gaan werk nie.

“Ons het nie die geld nodig nie”, het hy gesê. “En Jean is nog klein.” Maar sy wóú werk.

In haar gedagtes hoor Atta die porseleinvrou oor en oor in die nag fluister: “Niemand kon dit verhelp het nie. Ma het mooi na hom gekyk. Dit sou niks gehelp het as ek by die huis was nie. Dit was ʼn ongeluk, ʼn ongeluk, ‘n ongeluk …”

Onbewustelik roer Atta haar tee. Natuurlik het Fred se verwytende stiltes nie gehelp nie, stiltes wat al hoe langer geword het  tot hy uiteindelik sy goed gevat en geloop het. En die porseleinvrou - haar skuldgevoelens het haar magteloos gemaak om hom te troos of om hom te keer.

Die ongeluk, die egskeiding - alles was vir haar te veel, so erg dat sy heeltemaal verdwaal geraak het en in ʼn kliniek weer tot haarselwers moes kom.

Atta kyk weer na die prentjie. Enigeen kan sien dat die vrou nog breekbaar is en dat die pyn nog vlak lê.

Atta maak die tydskrif toe; sy wil nie verder dink nie. Die son skyn. Dis nie ʼn dag vir swaarkry en hartseer wees nie.

“Nee, moenie draaie gooi nie,” berispe haar gewete haar. “Wat van die man? Hierdie broer van haar, met sy mooi aandklere. Jy’s jaloers omdat hy hierdie brose vrou so goed verstaan. Jy weet hy sal ook verstaan van jou ysterkis, al besitting van jou ma, van jou geheime en jou stories. Hy sal verstaan hoe gedigte jou siel ontroer en ʼn hartseerverhaal jou half verwese agterlaat. Jy sou hom graag rêrig wou ken en jou drome met hom wou deel. Dis hoekom jy nie oor haar wil skryf nie.”

“Is nie,” verweer sy. “Ek is bly vir haar onthalwe. Hy is die enigste een wat verstaan, omdat hy net soos sy is. Hy sal haar vanaand na ʼn duur restaurant neem. Oor ʼn glasie wyn, by kerslig en sagte musiek sal hy sy hand uitsteek na haar toe - sonder woorde. Sy sal getroos wees en weet hy begryp. Sy sal moed skep en die eerste wankelende treetjie vorentoe gee.”

“Buitendien soveel pyn en leegheid! Hoekom sal ek jaloers wees?” daag sy die stemmetjie uit. “En in elk geval weet hy nie hoe dit voel om wakker te word met rusie en ʼn geskel in jou ore nie. Hy sal nie verstaan soos Johnnie nie!”

“Al wat Johnnie verstaan, is ʼn motor se binnegoed. Sy vaardige hande is lomp om ʼn boek te blaai,” kom dit tartend. “Hy weet nie eers van jou stories nie en sal nooit begryp hoekom jy elke maand ʼn paar rand afknyp om eendag te studeer nie.”

“Maar hy ken armoede en weet wat gedurige bakleiery aan jou doen, al is hy nie ʼn optelkind nie. Hy het ʼn goeie hart!” snoer sy die stemmetjie die mond.

Sy smyt die pen neer, half stukkend, opgekou. Sy sal anderdag oor die porseleinvrou skryf. ʼn Dag waarop sy kans sien om wat met die kindjie gebeur het oop te vlek en saam met die plat stukkende vrou te huil. Dan sal sy skryf oor die toneel wat die porseleinvrou gesien het toe sy van die bus af geklim het:

Die struik waaragter die klein blouoog blondekop seuntjie wegkruip om haar speel-speel skrik te maak as sy die hekkie oopsluit. Die motorfiets wat beheer verloor en deur die heining bars. ʼn Klein lyfie wat deur die lug trek ...

Sy sal vertel van die porseleinvrou wat wanhopig lang treë gee, maar niks ongedaan kan maak nie. En die vreeslike verwyt wat in die lug bly hang: as sy nie gaan werk het nie, sou haar afgesmeekte Hanna-kind nie toe, dáár gewees het nie.

Maar sy kan nie nou oor die porseleinvrou skryf nie. Sy gaan nou aantrek vir Johnnie, wat nie omgee dat haar jeans styf span om haar heupe nie, en dink dat sy mooi lyk in haar wit valletjiesbloes. Sy sal agter op sy motorfiets klim en die wind wat deur haar hare waai sal al die verdrietigheid uit haar uitwaai. Hulle sal op die mallemeule gaan ry. En lag. En vergeet van ʼn geskel, rusies en optelkind wees; van toegesluite stories in ʼn ysterkis en die toegeskulpte porseleinvrou wat nie kan huil nie.

Die simpele tydskrif kan loop waai. Sy sal self spaar om te leer om ordentlik te skryf. Hulle kan hulle prysgeld hou, hulle met hulle plat prentjie op ʼn sonskyndag wat haar wil laat grens!

As mens grens kan jy nie skryf nie.

The post As die wind waai appeared first on LitNet.

Lavinia is verslaaf. Sy sukkel nog om dit te erken, al vermoed sy dit wel, maar om gerieflikheidshalwe bly sy in denial.

Waar sy op ’n Maandagaand, in die middel van winter om ’n beteuterde tafeltjie saam met ses ander mense by ’n rehab-vergadering sit, is sy oortuig daarvan dat sy beslis nie soos een van hulle lyk nie. Vir haar kom hulle voor as losers en sy is waaragtig nie aan die verloorkant nie, sy het per slot van rekening ’n suksesvolle loopbaan as dekorstilis. Maar wie is húlle?

Kyk na Dodge. Hy lýk dodgy, nes die vrou langs hom wat nie kan ophou praat oor die hond wat sy onlangs doodgery het nie, nogal toe sy nugter was, let it be known. Haar grys regrowth laat veel te wense, minstens twee sentimeter wat by die satbruin haarkleur aansluit. Daar is dierehare op haar verslete trui.     

Lavinia streel met selfvertroue oor haar nertsjas se kraag.

Wanneer een van hulle begin praat, stel die persoon sigself eers voor as ’n dranksugtige.

“My naam is Dirktina en ek is ’n alkoholis.”

Lavinia is van mening dat so ’n weerbarstige naam enige mens tot drank sal dryf. Dirktina het dit oor een of ander buurvrou wat inbraak maak op haar privaatheid en gedurig goed by haar wil leen en haar groot issue is dat sy nie kan ‘nee’ sê nie. Lavinia dink dit is pateties.   

Mens moet darem met iets meer gewigtig na die biegtafel kom, die Here weet.

Terwyl die vaal vroutjie in haar temerige stemmetjie voortkruie, maak Lavinia kopaantekeninge van die kerk se ekskuus vir ’n interieur sodat sy aan die lesers van Inhoud  kan vertel hoe daar nie met ’n ruimte omgegaan moet word nie. Inteendeel, die plek is genoeg om jou van nuuts af besimpeld te laat soog, en om te dink hulle sit hier en probeer hulle addictions oorkom! Ironies dat mense poog om hulle drankgewoontes baas te raak in hierdie holte vir geloofsverslaafdes !

“My naam is Ashwin en ek is ’n alkoholis.”

Die man se groot ronde gesig laat haar aan ’n maan dink, ’n maan wat snags in die donker sal kan skyn.

Hy vertel dat hy onlangs noorde toe moes gaan vir die herdenking van een of ander gebeurtenis en dat dit dinge vir hom oopgespoel het tot so ’n mate dat hy weer begin fuif het.

Aan die einde van die sessie vra Lavinia vir Dirktina waarom ’n samekoms Ashwin kwansuis so kon ontstig. Sy deel haar mee dat hy die slagoffer was van ’n lang en tragiese politieke alliansie waarvan hy nooit herstel het nie.    

Politiek sal haar nie tot drank dryf nie, dis vir seker, vir daardie arena voel sy minder as niks. Lavinia, toegewyde hedonis,  sal slegs oorboord gestuur word by gebrek aan sjokolade en orgasme.

Dis reeds lente toe Dodge hulle een aand vertel hoe hy hom opgetrek het van die parkbank met slegs een ambisie: om die kok in Huis Hester te word.

“Wat is Huis Hester?” vra Lavinia.

“Dis ’n rehab joint in Pretoria se middestad, ek dink nie die plek bestaan meer nie. Dit was lank terug.”

Bekentenisse loop kloksgewys en dit is die dekorstilis se spreekbeurt.

“Goeienaand, my naam is Lavinia, ek weet steeds nie eintlik wat ek hier doen nie want myns insiens het ek nie juis ’n probleem nie.”

Vanaand is daar slegs vier ander mense teenwoordig. Soos die gebaar uit ’n komplot knik hulle instemmend.

“Goed, goed . . . die laaste ruk was buitensporig veeleisend, daar het soveel opruiende goed gebeur, ek voel soos ’n stomp in die meesleuring van die lewe. Waar om te begin; julle sal dit nie glo nie. En om als te kroon huur ons ’n glorified garage by ’n man met wie ek nou boonop ’n affair begin het. Ek voel nie eers skuldig nie, dis die ergste van alles. Ek begin dink dat ek geen gewete meer het nie. Dis omdat die laaste paar maande so erg was, my barometer is ingesluk, gone with the wind.”

Nou eers genoeg, dink sy, jy is in overshare mode meisie – hokaai! Laat hulle maar wonder.

Lavinia wonder hoe op aarde sy hier beland het? Maandagaande is goed vir DStv so dis nie asof daar ’n gebrek is aan vermaak by die huis nie. Nietemin beur sy voort en vertel die storie wat haar op die spits gedryf het. Haar man se broers, die bouery – (om jou huis te verlaat), die dam in die reën waar ’n huis moet kom staan ten spyte van ’n hopelose bouer. Sy vertel aan hulle dat sy nog altyd hierdie soort ding wou bywoon, meer uit nuuskierigheid, omdat sy al van kindsbeen af soveel wynlappe ken. Sy onthou dat sy op die ouderdom van tien haar pa se whisky begin drink het; klein slukkies van die ‘koeldrank’ op die stoep het sy weggeteug, daar het ys in geklingel. Vandag nog gee whisky vir haar ’n gevoel van genoegdoening, ook die reuk daarvan. Miskien moet sy eerder begin om dit te drink in plaas van wyn, wyn het baie suiker en met banting moet mens wegbly van suiker.

Twee maande later begin Lavinia sekere voordele uit die groepsessies bespeur. Die eienaardige mense het op haar begin groei, maar sy stel haarself steeds nie voor as ’n alkoholis nie.

“Ek het besluit om nie meer Maandae en Donderdae te drink nie. Verder drink ek beslis minder en ek drink nou selfs een glas water vir elke glas wyn.”

Dodge het vir haar interessant geraak; hy is ’n goeie storieverteller en iets omtrent hom laat haar selfs aan haar oupa Lukas dink. Sy vel is deurskynend en sy oë is sag, deurweek van jare.

Wanneer hy lostrek, wil sy net luister en luister. In sy herstelboek is foto’s van sy kinders en kleinkinders. Hy sê die feit dat hy met hulle tyd kan bestee die grootste geskenk van  sy lewe is. Hy is al sestien jaar "skoon" en op die buiteblad van die boek is medaljes vasgeplak ter stawing van sy triomf oor die drankduiwel.

Lavinia se man vrees wat mense gaan dink as hulle hoor sy vrou is by die rehab-groep.

Soms is daar net drie mense om die tafel en ander kere sit al sewe van hulle daar. Hulle moet vertel wat hulle die afgelope week ervaar het.

“My naam is Lavinia. Ek is ’n sosiale drinker, maar my man se sibbe sal maak dat ek myself deur aarvoeding aan ’n boks dooswyn laat koppel. Ek weet hulle hou niks van my nie, maar die feeling is gelukkig mutual. Ek wens ek hoef hulle nooit weer te sien nie, ek hou sommer ’n fake begrafnis vir daai twee.”

“Liefde kom later,” sê Dodge. Lavinia sien hoedat sy oë skyn.

Sy vermoed dat dit haat is wat haar so uitmergel, dat sy te veel daarvan in haar gemoed stoor en dat dit nog kwaai gevolge vir haar gaan hê.

Moet sy hulle vertel wat haar man se broers aangevang het? Sy kan nie die verhaal oor haar lippe kry nie, kan haarself nie sover kry om dit aan enige mens te vertel nie. Hoe seer hulle haar man gemaak het? Hoe ongenaakbaar en berekend hul strategie? Hoe siek in wese en hoedat hulle aksies alles laat onstpoor het – vir ewig. Soos ’n soom wat begin lostorring totdat daar slegs ’n wolkrioel oorbly.

Sy dink dat sy dalk moet gaan perdry, sodat sy die verhaal in Equus se ore kan fluister. Iemand moet weet.

Lavinia is die stilis wat blou tot nuwe hoogtes geneem het. Met die kleur wat in die spektrum tussen groen en violet lê, het sy haar deurbraak gemaak op die filosofie van die merkwaardige tint se moontlikhede in binneruimtes. Blou se Zen het sy vervolmaak.

En terwyl sy daar sit in die mistroostige interieur, omring deur mislukkings, ervaar sy vir die eerste keer in ’n lang ruk ’n gevoel van genoegdoening, asof sy plotseling onthou het wat sy reeds in haar loopbaan bereik het. Nugter of te niet, sy is Koningin Blou.

Vanaand word daar uitgebrei oor die struikelblokke op die pad, goed wat jou kan laat ontspoor. Wat dryf mens tot drank? Vir Lavinia is die snellers legio: Name it. Sy gaan stap teen laatmiddag, ’n klein Karoolangstertjie wat pas uit die nes is en lyk of dit wil verkluim, piep langs die pad, sy tel dit in haar hande op, maar die ouers is naby en gaan erg te kere. Daardie aand lê sy en wonder of die ouers die arme veerkindjie sal terugneem nes toe. Die volgende oggend gaan kyk sy of die voëltjie dalk daar rond is. Vergeefs.

Sy weet dat sy  teen skemer weer gaan drink omdat sy sleg voel oor die voëltjie.

Só lyk die kerk: Daar is rye bottelgroen plastiekstoele met Bybels wat in lapsakkies oor die rugleunings hang en bokant die kansel rus daar ’n groot houtkruis. Biddende hande is op die voorste houtpaneel van die kansel aangebring. Dit is egter tussen aankoms en vertrek waar die pièce de résistance pronk; in die voorportaal word besoekers verwelkom deur ’n landskap – gelap uit watteersel. In die opgestopte uitbeelding is  twee groot bome aan weerskante van ’n fynbos-rotstuin in verskeie skakerings van groen, grys en malvapers. Die lug is blou.

Iemand (vroue van die gemeente?) het ’n toneel gestik met liefde en toewyding soos wat sý, Lavinia, met volle oorgawe altyd verslaaf is aan iets.

“Goeienaand, ek is Lavinia. Ek moes eintlik in New York gaan woon het want hier is geen stimulasie vir my kreatiewe kop nie, wat nog te sê om in ’n klein dorpie soos hierdie te moes opeindig. Sedert ek julle laas gesien het, het die bouprojek minstens vyf katastrofes opgelewer, die graaftoestel het oor ons melkhoutbome gery en die man wat met die tuinbou moes assisteer het spoorloos verdwyn. Een van my boesemvriende praat uit die bloute nie meer met my nie en die landheer het oornag afgekoel. Al wat ek eintlik wil doen is om terug te trek na my eertydse huis, om terug te gaan na alles soos wat dit was. Ek sal my oogtande gee om net weer die lig deur die bekende vertrekke te sien verander.”

Alhoewel die dae warmer word, bly die ruimte waar hulle vergader koud. Ivoorblink vloerteëls weerkaats kil. Teen een muur kyk Christus en die twaalf dissipels vanuit die Laaste Avondmaal na hulle. Lavinia dink nie dat sy al vantevore hierdie reproduksie gesien het nie. Dis beslis nie in die liga van ’n Da Vinci nie, daarvan is sy seker. Daar is brood en wyn op die heiliges se tafel. Tussen die sepiagesigte soek sy na Judas Iskariot.

Aan die einde van elke rehab-sessie doen ’n banksakkie die rondte.

Somer kom rus op die drempel van die kerkgebou en Lavinia voel optimisties. Saam met die oplewing van die seisoen is sy besig om Bacchus uit te oorlê.

Die eerste Sondagmiddag in November gaan kuier hulle by die skuur onderkant die berg. Drie kennisse uit die distrik het verjaar die afgelope week en daar gaan groot makietie wees. Die tema is retro. Party mense dra kostuums; daar is drie nonne en mans met pers lokke, asook ’n Elvis lookalike.

Lavinia en haar man sit langs die musikante se bussie en gesels. Madeleine, die een verjaarsdagmeisie, hou geel speldekussings vas wat Lavinia in die landheer se tuin vir haar gepluk het. ’n Potblou lint is om die blomme gebind. Vir Lavinia is die kombinasie van blou en geel ’n treffer.

Johannes die tromspeler gaan haal ’n tupperware-houer onder een van die bussie se sitplekke uit en kom hou dit uit na die mense wat digby sit en kuier.

“Gister gebak, lekker vars.” Klein stukkies doepa spikkel die beskuitjies. Lavinia neem een en begin stadig daarvan eet. Teen die tyd wat die son sak, voel sy hoe kalmte en tevredenheid oor haar daal.

Later die aand, voordat sy aan die slaap raak, sê sy vir haar man dat sy ’n plaasvervanger vir al haar verslawings gevind het.

The post Die koekie appeared first on LitNet.

Die skrywer, die beeldhouer en die aspirantdigter sit en kuier by ’n restaurant in die Brooklyn Mall. Hulle het so pas die film Haute Cuisine in die Cinema Nouveau-teater gesien. Die aspirantdigter dink die Choux farci au Saumon de Tasmanie wat die kok Hortense in die film aan die Franse president François Mitterrand in die Paleis van Elysée voorsit, is soos die betekenislae van ’n gedig, ’n sangerige villanelle wat haar half weemoedig stem. Sy wonder wat dink die skrywer en die beeldhouer van die film wat hulle so pas gesien het.

Die Franse kok, Hortense, blansjeer die Savoy-kool van die Choux farci au Saumon de Tasmanie twee maal voor sy dit afwater. Daarna verdeel sy die koolblare – die teer‑groen spinnewebbe so verwikkeld soos die geslagsregister van die Savoyse koningshuis – en pak hulle in ’n koepelvormige glasbak wat sy met moeseliendoek uitgevoer het.

In die beeldbenewelde brein van die aspirantdigter ontvang die moeseliendoek die afwisselende lae kool en salm soos ’n moederskoot. Asof gemesmeriseer deur dié taak val Hortense in ’n soort rêverie. Sy spreek die resep hardop in ’n Zen-gebedsmonoloog oor die met koolblare-en-salmgestopte koepel uit, waarna sy dit behendig in ’n moeseliendoek toeknoop. Daarna prut sy dit vyftien minute lank in salmaftreksel.

Terwyl die koepel prut, dreunsing Hortense die aanwysings vir die sjampanjesous en die in gansvetgebraaide jongwortels aan die Sous-Chef de Cuisine. Op presies die aangewese moment haal Hortense ’n wit opdienbord uit die huishouding van Louis XV te voorskyn en vryf dit op gereed vir die ontvangs van die sny salmgestopte kool. In die toneel waar Mitterrand se persoonlike kok terugstaan om haar kunswerk te betrag, wou die aspirantdigter regop spring en met handegeklap applous lewer. Eintlik wou die aspirantdigter ululeer soos ’n eertydse Zoeloe-kollega haar leer ululeer het spesiaal vir geleenthede wanneer jy iets groters as jouself erken.

Die skrywer sit en speel met haar bankkaart, onbewus van die aspirantdigter se monologue intérieur. Op die skrywerskop wat ná die chemo- en herceptinbehandeling ’n paar klossies hare oorgehou het, rus ’n grys wolmus. Die skrywer se wenkbroue en ooglede is kaal. Haar oë laat die aspirantdigter aan die water van die Middellandse See dink: deurskynend en blougroen. Tussen die haarlose wenkbroue sit daar ’n druppel gestolde onderlaag wat sy skynbaar in swak lig en in die haas vergeet het om eweredig oor haar voorkop te versprei. Die aspirantdigter se hand jeuk om die skrywer se voorkop aan te raak.

Die kelnerin bring die aspirantdigter tot verhaal. “My shift is nearly over. Do you want to wait for another waiter?”

“Nee, ons is haastig vanmiddag,” antwoord die beeldhouer. “Ek moet nog my artist book by die galery gaan ingee.” Sy blaai die sketsboek oop sodat die skrywer en die aspirantdigter na die sketse kan kyk. Die aspirantdigter is verstom deur die potloodskets van Bettysbaai se rotse. Sy verloor terstond belangstelling in die koolblare.

“Cappuccino, met skuim,” mompel die skrywer onderlangs soos John Wayne in ’n ou cowboyfliek.

“Make that three,” sê die aspirantdigter, “and please be quick. We don’t have much time.” Sy waag dit om vir die beeldhouer te vra: “Wat betaal mens vir so ’n boek?”

“Ek weet nie,” antwoord die beeldhouer.

Die boek self is ’n versamelaarsitem. Die beeldhouer het stukke bas van ’n papierbasvalsdoringboom op die voor- en agterblad van die artist book aangebring sodat dit lyk of die boek en die versameling sketse ineenvloei en met tyd na die boombestaan waaruit dit eens gekom het, sal kan terugtransformeer.

“Enigiets sal te min wees,” sê die skrywer.

Die beeldhouer glimlag. “Dankie. Wil julle iets eet?”

“Ek het goed geëet voor die fliek, anders sou my maag heeltyd gegrom het,” antwoord die skrywer.

In haar enigheid voel die aspirantdigter te nagekom. Vroeër die week toe die skrywer, die beeldhouer en die aspirantdigter besluit het om saam te gaan fliek, het die aspirantdigter vir die skrywer ʼn foto van ʼn fluitekruid ge-e-pos. Die aspirantdigter het die fluitekruid raakgelees in die gedig “Mei” van Marlene van Niekerk uit die bundel Kaar waarvoor Van Niekerk die Hertzogprys ontvang het.

Die skrywer het nie juis die gebaar van die foto waardeer nie, ofskoon Van Niekerk al die pad uit Nederland haar dank teenoor die aspirantdigter betuig het vir dieselfde foto wat die aspirantdigter aan Van Niekerk gestuur het uit erkenning vir haar enorme talent. Die aspirantdigter is erg gegrief deur die feit dat sportsterre internasionaal eer en erkenning ontvang vir die manier waarop hulle agter ’n bal aanhol, terwyl skrywers en kunstenaars broodgebrek ly.

“Ek wou nog sê,” beduie die aspirantdigter aan die skrywer. “In Van Niekerk se gedig 'Mei' besin die spreker daaroor of ’n mens die dood deur ’n verkyker kan afloer soos mens ’n fluitekruid kan afloer.”

“Wil jy my vrek hê?” vra die skrywer.

“Waarom sou ek jou vrek wou hê?” vra die aspirantdigter verbaas. Sy voel haar al hoe meer onwennig in die skrywer en die beeldhouer se geselskap. “Ek het vir jou die foto van die fluitekruid gestuur sodat jy die digter se woordspeling van die kantagtige blomme van die fluitekruid en die ander kant – jy weet die ander kant van die Styx – behoorlik kan waardeer. Jy is regtig fokken mal as jy dink ek wil jou dood hê.”

“Jy weet mos ek is banaal,” sê die skrywer. “Ek is besig om my boek in Afrikaans te vertaal, ek raak vinnig moeg.”

“O.” Die aspirantdigter weet nie wat om te antwoord op die nuus van die skrywer se vertaalde boek nie. Die aspirantdigter wag nog op ’n deurbraak wat haar digwerk betref. In die afgelope week het sy gehoor haar gedig “Autshumato” is op die langlys van die Babishai Niwe Poetry Award‑gedigtekompetisie in Afrika. Sy weet egter haar gedig het nie ’n kans nie, want die organiseerders het die verklaring vir dele van die gedig (wat sy sorgvuldig met verwysings aangedui het) uit die gedig gelaat wat op die webblad geplaas is. Almal sal dink sy is getik. Dit sal niks beteken om vir die ander twee te vertel dat sy amper iets met haar digwerk bereik het nie.

Die beeldhouer lyk gekwel. Die dae raak te kort vir haar, het sy teenoor die aspirantdigter bely toe sy die aspirantdigter vroeër die middag in haar afgeleefde dieselbakkie vir die fliekafspraak opgelaai het. “Ek sukkel my moeg met die bloudraadstoel wat ek vir die uitstalling maak.” Die beeldhouer wys haar duim wat met ’n plastiekdoppie bedek is vir die skrywer en die aspirantdigter.

“Wat is dit?” wil die skrywer weet.

“Dis haar kondoom,” beduie die aspirantdigter. Die beeldhouer ignoreer die aspirantdigter se opmerking en gee die skrywer en die aspirantdigter kans om oor die banale grappie te giggel.

“Ek gebruik die doppie van ’n botteltjie muskietweermiddel, dit het gaatjies in vir lugsirkulasie. Dit pas mooi bo-op my stukkende duim. Dan draai ek dit met pleister toe,” beduie die beeldhouer wat swaar ly onder die gevolge van haar kuns.

“My hande lyk nou beter,” merk die skrywer op. “Die chemo het die naelvliesies laat afdop, dit was nogal pynlik.”

Die aspirantdigter sê sy wonder waar die kelnerin met die koffie bly. Haar droë mond raak hinderlik. ’n Beeld van Hortense en haar kookkuns wat swaar op foie gras en truffels steun, skiet die aspirantdigter te binne. Sy wens die fliek het langer geduur. Die draaiboekskrywer kon gerus ’n toneel ingesit het waar Hortense en haar hond truffels jag in ’n woud. Die peperduur knolswam waarvoor die Franse so lief is, sal sy in haar hele lewe nooit proe nie, dink die aspirantdigter.

Al kan sy dit helder voor haar geestesoog roep, voel die aspirantdigter nietemin ontneem van ’n filmvoorstelling van Hortense en haar truffelhond in ’n woud. Dalk sal die filmteaterervaring van die toekoms nog ’n olfaktoriese dimensie insluit, bespiegel die aspirantdigter by haarself. Sy skrik toe die kelnerin die koffie voor haar neersit. “Ek wens hulle het ’n toneel gewys waar Hortense en haar hond saam truffels in die woud jag,” terwyl sy die suikerpot vir die skrywer aangee.

“Ek dag hulle gebruik varke om truffels uit te snuffel,” antwoord die skrywer.

Die aspirantdigter dink na. Sy verbeel haar sy het ’n program op TV gesien waarin honde gebruik word om truffels te jag. Dit is van die kunsmatige versoeter wat haar geheue toenemend te kort skiet, dink die aspirantdigter. “Nee, dis nie net varke nie, party mense gebruik honde. In Amerika gebruik hulle tot Franse poedels om truffels uit te snuif,” toe sy opeens onthou.

“My eks sê dis varke,” antwoord die skrywer, “en hy sal weet, want hy is self ’n vark.”

’n Hond lyk darem beter aan ’n leiband as ’n vark, dink die aspirantdigter.

Die skrywer knipoog vir die beeldhouer. “Ek is ook nie die enigste een wat met ’n vark getroud was nie.”

Die aspirantdigter voel gebelg. Sy kon sweer sy het vir die skrywer gesê sy moenie uitpraat oor die kortstondige huwelik met die Duitse slagter nie. Van varke kan jy die aspirantdigter niks vertel nie. Vir die beeldhouer seker ook nie.

Die beeldhouer soek uit gewoonte na ’n sigaret al is dit ’n “rook verbode”-area. Sy het niks te sê oor varke nie. “Onthou dat ek sigarette koop voor ons terugry,” sê sy vir die aspirantdigter.

Die aspirantdigter knik. Sy vertel vir die skrywer van haar digtersvriendin wat met die ebola-virus besmet is en toe binne drie weke oorlede is. Die vriendin was ’n haikoe-digter en ’n noodwerker in Sierra Leone. Sy was op pad om haar gedigte aan ’n groep Afrikadigters op ’n berg te gaan voorlees, toe sy deur die virus neergetrek is. Aan die einde het al haar organe opgepak.

“Sierra Leone is daai plek waar kinders se arms en bene met pangas afgekap is laat in die vorige eeu. Nou is daar nog sulke mense wat in lang toue op een been moet staan. Ek weet nie van julle nie, maar ek kan om die dood nie gewoond raak aan Afrika nie. Gee my eerder ’n blok ys om op rond te val en ’n kraai wat van ’n lamppaal af teen my kop vas waai,” sê die skrywer oor haar besluit om ná die kankerbehandeling op dieselfde kontinent te gaan werk as die een waarop haar kanker ontdek is.

“Ek sal seker ook moet begin werk soek,” sê die aspirantdigter. “Ek kan nie survive van koekbak vir kinderpartytjies of van gedigte skryf nie. Niemand stel belang om my werk te publiseer nie. Ek wil nou nie soos ’n navel-gazer klink nie, maar ...”

“Jy’s ’n poet,” onderbreek die skrywer halfomgeëllie. “As jy hoegenaamd ’n probleem het, is dit dat jy te veel van ’n poet is.”

Daaruit kan die aspirantdigter aflei dat sy gerus maar die pen kan neerlê. Haar gedigte sal nooit die paal haal in enige gedigtekompetisie nie. Wat nog te sê haar hoop op ’n digbundel by ’n ontduikende uitgewer. Dit kan sy net so wel op haar maag skryf.

“Kom, ons moet ry,” sê die beeldhouer vir die aspirantdigter. “Ek moet die artist book gaan aflaai en dan moet ek terug ateljee toe.”

“Ja, wat,” antwoord die skrywer, “en ek moet gaan geld oorplaas vir my vliegtuigkaartjie.”

Met die opstaan stamp die aspirantdigter haar stoel onder die tafel in. Die skrywer en die beeldhouer het nog nie gesê wat hulle van die film Haute Cuisine dink nie. Sy wonder wanneer en of hulle ooit weer saam sal gaan fliek. Die aspirantdigter sit nie haar hoop op die skrywer se retoerkaartjie nie, want agter die hoop lê daar klaar ’n skaap dood. Niemand weet hoe lank die skrywer dié keer gaan wegbly nie.

The post Die skrywer, die beeldhouer en die aspirantdigter oor Haute Cuisine appeared first on LitNet.